De eerste watertoren van Eindhoven stond niet in de gemeente zelf, maar in Stratum, dat ten tijde van de bouw, 1904, nog een zelfstandige gemeente was. Pas in 1920 ging Stratum op in Eindhoven. De watertoren kwam te staan aan wat later de Willem Elsschotlaan is gaan heten. De toren is overigens wel een volbloed Eindhovense toren geweest, gebouwd voor en door de gemeente Eindhoven.
In de tweede helft van de negentiende eeuw nam het aantal klachten over de kwaliteit van het drinkwater (dat men betrok uit putten) in Eindhoven schrikbarend toe. Een kwaliteitsonderzoek in 1890 leverde trieste uitkomsten op, maar acties van de kant van het gemeentebestuur bleven uit. Een nieuw onderzoek in 1899 leidde tot het advies een gemeentelijk waterbedrijf op te richten. Dat advies werd opgevolgd, en in 1900 besloot de gemeenteraad tot de aanleg van een heus waterleidingnet, zoals bijvoorbeeld Helmond dat al kende.
In 1903 begon men daadwerkelijk met de aanleg van het drinkwaternet, daarbij inbegrepen een watertoren, een machinekamer met ketelhuis, twee dienstwoningen en kantoorruimten, twee stoomketels, twee stoompompinstallaties en een buizennet. Bovendien bepaalde de gemeenteraad dat het waterleidingbedrijf ten minste één uur gaans van het centrum van Eindhoven moest komen. Zo kwamen pompstation en watertoren buiten de grenzen van de toenmalige gemeente Eindhoven te liggen, namelijk in Stratum. Stadsarchitect L.J.P Kooken maakte het ontwerp van de watertoren en leverde de tekeningen.
In 1904 metselde burgemeester P.H. van Mens het Eindhovense gemeentewapen officieel in de in aanbouw zijnde toren. Het jaar daarop werd het drinkwatersysteem feestelijk door commissaris van de koningin Van Voorst tot Voorst in gebruik genomen. De toren doorstond onbeschadigd de Tweede Wereldoorlog. Gebrekkig onderhoud begon de toren echter parten te spelen. Het metselwerk verkruimelde totdat de situatie op een gegeven moment zo belabberd was, dat er geen andere keuze overbleef dan afbraak.
Daarbij kwam dat eind jaren zestig de capaciteit van de watertoren ook onvoldoende was geworden om aan de steeds groeiende vraag te kunnen voldoen. In 1970 ging men over tot afbraak van de toren en bouw van een nieuwe en veel krachtiger watertoren op nagenoeg dezelfde plaats, naar ontwerp van Wim Quist. De nieuwe watertoren stond echter niet meer aan de Willem Elsschotlaan, maar aan de Anton Coolenlaan, dus om de hoek.
Ik heb twee vragen over de oude watertoren. Op welke datum werden de werkzaamheden van de oude watertoren gestaakt? (ergens rond 1970 want toen werden de waterbollen gebouwd). En: hoe lang heeft de toren vervolgens leeg gestaan voordat hij werd afgebroken (er zijn foto's waarop beide watertorens staan.)
Paul Huismans
bhiczei op 9 oktober 2014 om 15:51
@ Joan. De precieze datum weten wij hier ook niet. Wel dat de nieuwe watertoren in 1970 is gebouwd en in 1971 in gebruik genomen. De oude zou in 1970 zijn gesloopt en in dat jaar is ook de foto met beide torens gemaakt. Misschien, dat ze bij het <a href="http://www.rhc-eindhoven.nl/" target=_blank>Regionaal Historisch Centrum Eindhoven</a> meer precieze gegevens hebben. Daar ligt het archief van het <a href="http://www.rhc-eindhoven.nl/zoek_resultaat/oai_ead/10151" target=_blank>Gemeentelijk Waterbedrijf</a>.
Joan van Dooren
zei op 9 oktober 2014 om 17:41
Dag Paul
Hartelijk dank. Ik informeer bij het RHCe.
groet
In de tweede helft van de negentiende eeuw nam het aantal klachten over de kwaliteit van het drinkwater (dat men betrok uit putten) in Eindhoven schrikbarend toe. Een kwaliteitsonderzoek in 1890 leverde trieste uitkomsten op, maar acties van de kant van het gemeentebestuur bleven uit. Een nieuw onderzoek in 1899 leidde tot het advies een gemeentelijk waterbedrijf op te richten. Dat advies werd opgevolgd, en in 1900 besloot de gemeenteraad tot de aanleg van een heus waterleidingnet, zoals bijvoorbeeld 
