Januari ‘openbaarheidsmaand’
Het verleden wordt weer actueel bij het BHIC 
Voor veel mensen is januari de maand om aan iets nieuws te beginnen. Het verleden wordt opgeborgen in een kast, soms zelfs in de hoop dat het zo in de vergetelheid raakt. Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) doet het juist andersom. Voor het derde jaar wordt deze maand uitgeroepen tot ‘openbaarheidsmaand’. Iedereen kan nu kennisnemen van archieven die vanaf 2014 openbaar zijn geworden. Zo wordt het vergeten verleden weer actueel. Daarnaast schenkt het BHIC de hele maand januari elke vrijdag op www.brabantbekijken.nl aandacht aan een paar van die nieuwe archiefstukken.
Ieder jaar worden er nieuwe archiefstukken openbaar. Dat gaat doorgaans geruisloos, maar er zitten vaak boeiende of leuke stukken bij. Het BHIC vervult binnen de provincie Noord-Brabant een belangrijke rol in de openbaarheid van de overheid. Onderzoekers, journalisten en andere geïnteresseerden kunnen met eigen ogen zien wat de overheid aan stukken heeft geproduceerd. Maar ook archieven van particulieren komen op de openbaarheidslijst voor.
Bron van informatie
Zo zijn er ook dit jaar weer stukken openbaar geworden uit het archief van de vooraanstaande Brabantse familie Van de Mortel – De La Court. Prachtig zijn de dagboekaantekeningen van de landheer over zijn landgoed in Baest in Oostelbeers in 1915 -1916. Niet alleen beschrijft hij heel mooi de natuur tijdens de verschillende jaargetijden, bijvoorbeeld over de eendenjacht en de patrijzenjacht. Ook worden we hier getuige van het bombardement in Lichtervelde in 1916 in België, dat blijkbaar goed te horen was op het Landgoed. Wie wil weten hoe het gesteld was met de criminaliteit en de overtredingen in Oss, krijgt daar zeker een indruk van als hij/zij het dagrapportenboek van de politie leest. Dit is te vinden in het archief van de Gemeentepolitie Oss. Zo maken we kennis met de 57-jarige Johannes van Ballegooij, die woonde in de Arendstraat 9 in Oss. Op 2 september 1938 deed hij aangifte van een insluiper die ’s nachts door het wc-raampje naar binnenklom. Stiekem liep deze insluiper naar de slaapkamer waar de 23-jarige blinde dochter van Johannes lag te slapen.
Degene die nieuwsgierig is naar vraagstukken rond huwelijk en echtscheidingen, vindt veel van zijn gading in de parochie archieven. Wat een arbeider zoal verdiende die via de werkverschaffing in de jaren ’30 van de vorige eeuw grondwerkzaamheden verrichtte, is weer terug te vinden in de weekstaten van het gemeentearchief van Dinther. Ook die stukken zijn openbaar geworden.
Maar er is zoveel meer. Nieuwsgierig geworden? Dit is de overzichtslijst van stukken die per 1 januari 2014 openbaar zijn geworden.
Openbaarheid archieven
De Archiefwet 1995 bepaalt dat documenten van overheidsinstellingen na twintig jaar worden overgedragen aan het historisch archief. Ruim 95 procent van de overgedragen stukken is direct in te zien. Voor de rest geldt een beperking op de openbaarheid, meestal omwille van de privacy van nog levende personen. Over particuliere archieven maakt het BHIC speciale afspraken met de schenkers. De beperkingen gelden altijd voor een van tevoren vastgestelde periode. En dus worden er jaarlijks nieuwe archieven openbaar.
