Een geheimzinnige dreigbrief voor de bakker

De dreigbrief ging als volgt:

Haaren 29 december 1935

Bakker Koenraad heeft ons bedrogen. Hij geeft aftrek van procenten buiten het contract om. De andere bakkers hebben zich aan hun belofte gehouden en er klanten door verloren. Wees dus zoo goed ter wille der goede zaak uitsluitend bij die andere bakkers te koopen. Koenraad is geroijeerd en kan vóór Jan. 1937 geen lid meer worden van Haarens Belang.

Aan Weled. Heer Koenraad, Bakker Haaren

Mijnheer,

Soortgelijk schrijven zal morgen vroeg worden verspreid, indien U vandaag niet schriftelijk beloofd hetgeen ik U voorlegde. Mogelijk is Uw geheugen aan het verslijten en kent U de afspraken niet meer. Ik stel U daarom voor U voor nadere inlichtingen te wenden tot slager Van der Kamp. Drie leden der Contact-Commissie hebben hem Vrijdagmorgen tijdens een bijeenkomst ’t een en ’t ander duidelijk gemaakt.

Met de meeste hoogachting,

L.N. van Delft pr.

Dit raadselachtige briefje bevindt zich tussen de familiepapieren van de nakomelingen van de Haarense bakker en winkelier Petrus Koenraad. Het briefje is zo geheimzinnig, omdat we niet goed weten wat hier nu precies aan de hand was.

De ondertekenaar, Leonardus Nicolaas van Delft, was in ieder geval een rooms-katholiek priester, die tussen 23 april 1932 en 12 augustus 1936 in Haaren woonachtig was. Maar het is niet duidelijk of hij kapelaan was, of werkzaam was bij het Groot Seminarie. Evenmin is duidelijk wat hij met Haarens Belang van doen had of wat dat nu eigenlijk voor een club was.

Het lijkt aannemelijk dat Haarens Belang een middenstands- of winkeliersvereniging was en wellicht was deze priester de geestelijk adviseur waar bijna iedere instelling in deze tijd van het “Rijke Roomse Leven” van voorzien was. Had men onderlinge prijsafspraken gemaakt, die Koenraad ontdook? We weten het helaas niet precies.

Wat weten wel iets. We weten bijvoorbeeld dat Petrus Koenraad het derde kind was van Marcus Koenraad en Johanna Remie, geboren op 11 oktober 1893 in Udenhout. Het echtpaar Koenraad-Remie kwam in januari 1897 vanuit Udenhout naar Haaren. Marcus Koenraad staat dan nog als arbeider te boek.

In oktober van datzelfde jaar vroeg hij vergunning aan voor het oprichten van een steenoven aan de Raam. Jaren later, in 1910, vroeg hij opnieuw vergunning aan voor een bakoven, nu op het adres A 83, waarschijnlijk aan de Kant. De oprichter van de bakkersdynastie Koenraad zou in 1941 komen te overlijden.

Het is niet helemaal duidelijk of Petrus de bakkerij in de jaren twintig al heeft overgenomen van zijn vader Marcus. In 1930 was hij in ieder geval wel als bakker werkzaam. In dat jaar namelijk nam hij de zaak van J. Boons over. Het jaar daarvoor was hij met Antonia Boons getrouwd. Johannes Boons was in 1918 een runder- en varkensslagerij met winkel in kruidenierswaren begonnen. De slagerij hield op te bestaan, maar de kruidenierszaak met de tapperij bleef. In 1935, het jaar van het geheimzinnige dreigbriefje, richtte Petrus een nieuwe brood- en banketbakkerij op achter dit pand aan de Driehoeven/Langeweg (A186, later A61).

Petrus was duidelijk geen man met gevoel voor bureaucratie: nadat hij al eerder erg laks was geweest in het aanmelden van zijn nieuwe kruidenierszaak bij de Kamer van Koophandel (het gemeentebestuur werd zelfs ingeschakeld), was zijn nieuwe bakkerij met electromotor al in werking, toen in januari 1936 de Arbeidsinpsectie moest constateren dat er geen hinderwetvergunning voor was afgegeven. Het gemeentebestuur verzocht hem die alsnog aan te vragen wat Petrus eind maart dan ook deed.

Naast de bakkerij en de kruidenierszaak was Koenraad ook caféhouder: hij schonk bier, portwijnen, sterke drank en koffie en thee. Ook dat onderdeel had Petrus van de familie Boons overgenomen. Op oude foto’s kun je in het bovenlicht van de woning nog lezen: J. Boons - Vergunning.

Op 9 april 1941 overleed Petrus Koenraad in Tilburg, 42 jaar oud. Zijn weduwe Antonia zette de zaak voort. En zo leverde de Firma We. P.J. Knegtel uit Tilburg na de oorlog jenever en oude genever aan de Wed. P. Koenraad-Boons voor het café Langeweg in Haaren. Maar ook de bakkerij (in 1957 deed Johannes M. Coenraad in Nijmegen zijn aanvullend banketbakkersexamen) en de kruidenierszaak bleef bestaan.

Het briefhoofd vermeldt dan ook “Luxe Brood- en Banketbakkerij  - kruidenierswaren  -  Wed. P. Coenraad (Telefoon 290) Haaren N.-Br.”. Antonia Boons woog voor het laatst suiker af in haar winkel in 1962. Haar oudste zoon Marcus begon later een winkel in sportartikelen in Oisterwijk.

We zijn wel benieuwd of iemand nog weet wat Haarens Belang was, of wat de eerwaarde L.N. van Delft daarmee te maken had, en waarom hij zo’n briefje stuurde aan Petrus Koenraad.

Iedereen die daar meer over weet, wordt van harte uitgenodigd ons dat te vertellen.