De strafzaken worden in eerste instantie ingeschreven in een register dat gehouden wordt door het O.M.. In dit register worden allerlei gegevens vermeld: de dader, de overtreding, de naam van de verbalisant, de transactie of sepot en de uitspraak van de kantonrechter.

De procedure voor de terechtzitting begint met een dagvaarding vanwege het O.M. waarin een opgave van het ten laste gelegde feit en ook van de tijd en plaats waarop het feit gepleegd zou zijn en de omstandigheden waaronder. De ambtenaar van het O.M. verzoekt de kantonrechter dag en uur voor de terechtzitting te bepalen, waarop de griffier de zaak inschrijft op de rol, die overigens niet gehouden hoeft te worden bij de kantongerechten, maar in de praktijk meestal wel gehouden wordt. Verdachte kan, wanneer enkel een geldboete is geëist, deze alsnog betalen (transactie) plus de dagvaardingskosten.

Sinds de invoering van het nieuwe Wetboek van Strafvordering in 1926 kan de procedure ook beginnen met een oproeping (dat wil zeggen zonder deurwaarder c.a.), mits zulks niet is uitgesloten door de minister van Justitie.

Bij niet verschijnen van de gedaagde wordt verstek verleend en het onderzoek ter terechtzitting zonder verdachte uitgevoerd. Tegen een bij verstek gewezen vonnis is verzet mogelijk.

Bij wel verschijnen van verdachte of zijn (schriftelijk) gevolmachtigde wordt het onderzoek ter terechtzitting geopend met het identiteitsverhoor van verdachte. Direct daarna kan door verdachte een verweer worden ingesteld op grond van nietigheid van de dagvaarding, niet-ontvankelijkheid van de ambtenaar van het O.M.; of onbevoegdheid van de kantonrechter.

Na uitspraak van de kantonrechter, eventueel op te schorten door ontijdig verklaren van het verweer, gaat bij niet honoreren van het verweer de procedure verder met de voordracht door het O.M. het voorlezen van de dagvaarding. Vervolgens leest de griffier het procesverbaal van de opsporingsambtenaar voor. Dan vindt eventueel getuigenverhoor plaats, worden de stukken van overtuiging overlegd en wordt de verdachte ondervraagd. Vervolgens krijgt de ambtenaar van het O.M. het woord voor zijn requisitoir, waarop de verdacht kan antwoorden, waarop wederom de ambtenaar van het O.M. kan antwoorden, tot tenslotte verdachte het laatste woord krijgt, waarna het onderzoek wordt gesloten. De uitspraak volgt direct of binnen 14 dagen. De uitspraak moet een beslissing geven over het wel of niet bewezen zijn van de feiten, de strafrechterlijke kwalificatie van die feiten het wel of niet bewezen zijn van de schuld van verdachte van die feiten, het wel of niet bewezen zijn van de schuld van verdachte aan die feiten en de toepassing van de bij de wet bepaalde straf.

Indien een schriftelijk vonnis wordt gewezen, moet dit vonnis met redenen omkleed zijn en moet naast bovengenoemde elementen van de uitspraak bevatten de personalia van de veroordeelde, de ten laste legging (onder verwijzing naar de dagvaarding) met alle strafverlichtende en verzwarende omstandigheden, de inhoud der bewijsmiddelen, voor zover zulks tot het bewijs heeft meegewerkt, de wettelijke gronden voor de opgelegde straf, de uitspraak op de vordering van de beledigde partij en de naam van de vonnissende kantonrechter.

Ook kan worden volstaan met een mondeling vonnis, tenzij verdachte of het O.M. een schriftelijk vonnis wil of de kantonrechter dat zelf nodig oordeelt. Het mondeling vonnis wordt aangetekend in het proces-verbaal der terechtzitting op een door de minister van Justitie voorgeschreven wijze. Het vonnis moet op een openbare terechtzitting worden uitgesproken, c.q. worden voorgelezen.

Het proces-verbaal van de terechtzitting moet bevatten de ter terechtzitting in acht genomen vormen, hetgeen betreffende de zaak ter terechtzitting geschiedt en de zakelijke inhoud van de verklaringen van getuigen, deskundigen en verdachte.

In 1935 wordt het zogenaamde stempelvonnis mogelijk: er is dan geen proces-verbaal van de terechtzitting nodig, maar aantekening van de opgelegde bestraffing op het dubbel van de dagvaarding, evenals de eventuele afstand van appel of cassatie. Het stempelvonnis is alleen toegestaan indien:
a. tegen verdachte verstek is verleend of
b. door verdachte niets ter verdediging is aangevoerd en indien:
-geen getuigen of deskundigen zijn gehoord,
-geen beledigde partij zich in het geding heeft gevoerd,
-geen aanvulling van de tenlaste legging heeft plaatsgevonden,
-een mondeling vonnis is gewezen en
-enkel een geldboete of berisping is opgelegd of teruggave aan de ouders/voogd is gelast.