Parochie

De middeleeuwse kapel van Velp dateert wellicht van de 12e of 13e eeuw en werd bediend door rectoren. De eerste niet met name bekende pastoor van Velp is vermeld in 1350.

Velp behoorde lang tot het bisdom Luik maar ging in 1559 over tot het dan op gerichte bisdom Den Bosch. Het nabij gelegen Grave met het Land van Cuijk ging behoren tot het bisdom Roermond. Vanaf 1658 - na langdurig geschil en op verzoek van landsheer hertog Philip Willem - keerde het land van Ravenstein terug tot het bisdom Luik, enkele tientallen jaren later gevolgd door het graafschap Megen. Veel katholieken van Grave, dat sinds 1602 Staats was, kerkten dan ook lange tijd in Velp hetgeen in de DTB van Velp is terug te zien.

Bronnen:
H. Vincentius en Antonius van Padua, 1937-1987; uitgave bij het 50 jarig jubileum van de Velpse kerk.
Land van Cuijk, 33 dorpen en één stad, R. vd Brand en H. Douma

Kerk

Wanneer men door Velp komt, ziet men bordjes met opschrift 'Kerk 10e eeuw'. Maar wat is bekend over deze oude kerk? Het oudste kerkje van Velp wijst wel op hoge ouderdom maar de 10e eeuw is toch wel wat veel van het goede. Waarschijnlijk is de 12e-13e eeuw eerder het geval. Deze oude kerk waarvan dus niet al te veel bekend is, wordt in 1674 bij het beleg van Grave door de Fransen in brand gestoken. Herstel volgt wel en de eredienst kan gewoon doorgaan, want Velp is nooit in handen van protestanten gekomen en behoorde bijvoorbeeld ook niet tot het Land van Ravenstein. Hoewel er al vanaf c. 1912 plannen werden gemaakt voor een nieuwe kerk, diende het oude gebouwje tot 1937 nog als parochiekerk. Men kon het lange tijd niet eens worden over de juiste plek voor nieuwbouw. Enkele jaren leegstand en de perikelen van de Tweede Wereldoorlog veroorzaakten dat het tot ruïne verviel. Restauratie medio jaren zestig redden dit oude monument
dat thans nog gebruikt wordt als expositieruimte.
De bisschop had inmiddels bepaald waar de nieuwe kerk moest komen en de eerste steen werd gelegd op 14 april 1937 en de kerk werd geconsacreerd op 20 september van hetzelfde jaar door bisschop mgr. Diepen.

Patroonheiligen van de parochie

De H. Vincentius van Velp betreft Sint Vincentius (Madelgarius, c. 615-675) van Soignies (Zinnik) in Henegouwen, die in de 7e eeuw leefde. Het kapittel van de abdij van Soinies had zekere rechten (bekend al vanaf rond 950 en pauselijk bevestigd 1185 en 1262) in de heerlijkheid Velp (en Dennenburg), die omstreeks 1411 werden overgedragen aan de heer van Ravenstein. Daarbij behoorde de collatie en het tiendrecht.
In Velp is de herinnering aan de banden met de abdij Soignies verdwenen en vierde men de H. diaken Vincentius, een Spaanse martelaar. Hij was ook lange tijd patroon van de gemeente Velp en van een schutsgilde dat bestaan heeft tot c. 1875.

De patroon H. Antonius Abt werd middels de Antoniuskapel te Reek geïncorporeerd bij de kerk van Velp. (eerst vanaf de 17e eeuw werd Reek een zelfstandige parochie).

Kloosters in Velp

a) Vanaf 1635 vestigden zich de Capucijnen in Velp dat destijds nog behoorde bij het Land van Ravenstein. In 1645 werd een huis genaamd "Emmaus" aangekocht en vergroot tot klooster vanaf 1663 met kapel. In 1717 begon men een nieuw klooster te bouwen (de kloosterkerk dateert van 1733) en het oude gebouw werd in 1732 afgebroken.

b) De zusters Redemptoristinnen stichtten in 1858 een klooster in Velp waar aanvankelijk het buitengoed of kasteeltje "De Bronckhorst" toe diende (oorspronkelijk van de familie Borret). Dit pand werd enkele jaren later verbouwd tot klooster 'Sint Alphonsus'. De zusters zijn per februari 1990 weer vertrokken uit Velp.

c) De paters Jezuiten kochten in 1860 grond in Velp en lieten daar een klooster bouwen dat de naam 'Mariëndaal' kreeg en in 1865 in gebruik werd genomen. In 1966 werd het pand weer verlaten en kreeg een andere bestemming (De Binckhof, voor verstandelijk gehandicapten).