Archieven

Mijn Studiezaal (inloggen)

2092 Norbertijnenabdij van Berne, oud archief, 1134-1857

Ga naar uitgebreid zoeken

2092 Norbertijnenabdij van Berne, oud archief, 1134-1857

Kenmerken
Inleiding
Inventaris

Inleiding

Historisch overzicht

Verantwoording van de inventarisatie

Aanwijzingen voor de gebruiker

Regesten

Records 1 t/m 100

Records 101 t/m 200

Records 201 t/m 300

Records 301 t/m 400

Records 401 t/m 500

Records 501 t/m 600

Records 601 t/m 700

Records 701 t/m 800

793 1461 augustus 3
In parochiali ecclesia de Bochoven.
Notaris Rutgherus Voss de Oersschot instrumenteert, dat jonker ("domicellus") Henricus van der Aa, heer van Bochoven, in aanwezigheid van Henricus de Gruyter, investiet van Bochoven, zekere akten betrekking hebbende op de investiet en diens rechten overhandigt aan heer Theodericus Dommelman, vicarius-perpetuus van Schijndel, om deze door de officiaal van Leodium te laten kopieëren en bevestigen.

794 1461 augustus 26 en 27
(Op 26 aug.:) In domo propria inhabitacionis dicti testatoris prope
capellam, in camera sua cubiculari; (en op 27 aug.:) Ante domum dicti testatoris.
Notaris Theodricus Blerinckt, priester van het bisdom Leodium, instrumenteert, dat heer Henricus Scouwerman, priester van het bisdom Leodium en bedienaar voor het leven (rector perpetuus) van de kapel van Jacobus-apostel en Anthonius-abt in de parochie van Heeswijck voor het kasteel aldaar, op zijn ziekbed de tekst van zijn testament door hem, notaris voornoemd, heeft laten voorlezen; waarbij hij zijn vorige beschikkingen herroept; eventuele schulden uit zijn nalatenschap wil betalen; aan de kerk van S. Lambertus te Leodium 1 stuiver eenmalig vermaakt; aan de kapel een stuk land of akker schenkt, gelegen tussen de openbare weg en de kapel, op voorwaarde, dat de nieuwe rector een jaargetijde met vigilies en mis voor hem houdt op zijn sterfdag, op welke akker een pacht drukt van 2 zester rogge voor zijn dienstmaagd Aleydis van der Verdonck; aan de nieuwe rector zijn brevier schenkt, opdat deze gedurende een maand dagelijks een dienst (trecenarium) voor hem houdt; aan de kapel zijn beste tafellaken (mappa) en zijn mantel schenkt; aan de pastoor van Heeswijck Arnoldus van Wijck, aan zijn priester-neef Arnoldus Schouwerman, aan de kapelaan van Dinther Rutgherus Vos, aan de rector van de Middelroyse kapel Johannes Volken, aan de kapelaan (vice-plebanus) van Heeswijck, aan het convent van de Regulieren Ten Hage (in Dumo) bij Eyndoven respectievelijk de volgende boeken schenkt, getiteld: "Liber Illucidarii", "De Aquevillis", "Sensatus", zijn brevier (Diurnale), "Vorago" en "Gnotosolitos" (zie nota), met het verzoek aan hen alle zes, om mettertijd ook een dertigste voor hem te houden; aan elk van de bedelorden, die in Heeswijck hun omgang houden 1 stuiver eenmalig; aan zijn vader Theodericus het vruchtgebruik en aan zijn drie broers Theodericus, Johannes en Anthonius ieder een gelijk deel van al zijn goederen, terwijl hij aan zijn broer Anthonius de achterstal kwijtscheldt van een cijns van 1 mud rogge over 6 of 7 jaren, welke cijns na zijn dood in bezit zal komen van zijn drie broers en in vruchtgebruik ten gunste van zijn vader; aan een arme, aan zijn neefje Arnoldus, zoon van zijn broer Theodericus, scholier en inwonend bij de erflater, en aan zijn drie broers ieder een bed met matras en dekens; tenslotte bepaalt hij, dat zijn dienstmaagd Aleydis zijn deel in de 8 of 10 bijenkorven, die zij samen bezaten, na zijn dood verkoopt om de begrafeniskosten te dekken; en stelt als zijn executeurs aan heer Theodericus Dommelman, vast kapelaan (vicarius perpetuus) te Scijnle, en zijn dienstmaagd Aleydis; dit alles in aanwezigheid van de getuigen heer Henricus Gruter, pastoor van Bochoven, Heymannus Peterszn en Johannes Vosken.
Daags erna (27 aug.) legt dezelfde notaris vast, dat de aangewezen 2 executeurs als hun plaatsvervangers aanduiden de 3 genoemde broers, nu met als getuigen Henricus Gruter, pastoor van Bochoven, Johannes Vosken, kapelrector van Middelroy, Johannes Vosken en Henricus Johanneszn.

795 1461 november 17
Rome apud S. Petrum, 1461, 15 kalendas decembris, pontificatus nostri anno quarto.
Paus Pius (II) bericht aan Mersilius van Macharen, kanunnik van Bern, dat hij, oorkonder, om te voorzien in de vacature van het pastoraat van de parochiekerk van Authoesden, ontstaan door de vrije afstand ervan door Alexander van Os, kanunnik van Bern, hem gedaan langs Johannes Leckerkerken, priester van Utrecht, licentiaat in de theologie en diens zaakwaarnemer, nu aan hem, Marsilius, die het bestuur en het beheer over het klooster langs deze Johannes heeft afgestaan, deze kerk overdraagt.

796 1461 november 17
Rome spud S. Petrum, 1461, 15 kalendas decembris, pontificatus nostri anno quarto.
Pius II geeft opdracht aan de dekens van de kerken van S. Mauritius buiten de muren van Monasterium (Münster), van S. Joannes-Evangelist van Buscumducis en van S. Petrus van Orscott, alle (nota) gelegen in het bisdom Leodium, om de parochiekerk van Authoesden, zijnde een quarta capella, waarvan het klooster van Berne naar gewoonte het bezit heeft, samen met de rechten en de inkomsten van deze kerk over te dragen aan Marsilius van Macharen, kanunnik van Bern, na de afstand ervan door Alexander Johanneszn van Os, kanunnik van Bern en voorheen rector van deze kerk.

797 1461 november 24
Rome apud S. Petrum, 1461 octavo kalendas decembris.
Paus Pius (II) draagt, op verzoek van Johannes (IV), graaf van Nassouw (en heer van Breda), aan de abt van S. Michael te Antwerpia (Johannes Fierkens), die van Berna (Alexander van Os) en de proost (Thymannus) van Floridus Hortus (Bloemhof) op, o.a. de clausura in het zusterklooster S. Catharina gelegen buiten de stadsmuren van Breda, te urgeren, er wekelijks 3 onthoudingsdagen te laten houden en de metten 's nachts om 4 uur te doen zingen.

798 (1461).
Heer Jacob, graaf van Hoorn, heer van Althena, jonker Johan (IV) van Nassauwe, heer van Breda en kastelein van Huesden, de stad Dordrecht en jonkvrouwe Odelie van der Merweden, vrouwe van Eethen en Meuwen, stellen gezamenlijk een ordinantie in 51 punten vast voor een nieuw te maken dijkage.

799 1462 februari 10 en 12.
De officiaal van Leodium oorkondt, dat hij op 10 februari voor de 5 met name genoemde getuigen aan notaris Egidius Jamesynez heeft opgedragen, 6 originele bewijsstukken betreffende de bouw en fundatie van de quarta-capella in Bochoven in deze akte op te nemen, en dat hij, officiaal, ten behoeve van de pastoor aldaar voor 2 met name genoemde getuigen nu, op 12 februari, deze afschriften de kracht van de originelen toekent.

800 1462 maart 3.
Schepenen van Gestel (bij Eindhoven) oorkonden, dat de gezworenen van Gestel namens de ingezetenen, met instemming van de meesten van hen en van de schepenen verkocht hebben aan Peter z.v.w. Jan Strijbosch ½ van 3 bunder en i van 50 roede grond, afgenomen van de gemeint van Eyndhoven en van Straethem, gelegen in de parochie van Woensel binnen Straethem aan het Roestven en nader gesitueerd; welke gronden belast zijn met een cijns van ½ oude groot per bunder voor de hertog van Brabant; op voorwaarde, dat Peter er geen opstallen zal plaatsen, en met het behoud van recht van doorgang en waterlaat.

801 1462 mei 15
In ecclesia Bernensi.
Johannes van Bradebeecke, abt van het premonstratenzerklooster Insula Virginis gloriose (Mariënweerd) vergezeld door Christianus Phennen (van Milaan), voorheen proost van Henxbergen (Heinsberg) en thans pastoor van Schiedamme, vaardigt naar aanleiding van zijn visitatie aan het dochterklooster Berne zijn besluiten uit betreffende: koorofficie, silentium, refectorium, clausuur en kledij, boerderij, dormitorium, bezoek van vreemden, overnachten van vreemden, verblijf elders, bezit aan eigen voorraadkasten, bezit aan eigen etenswaar, schulden en eigen bezit aan vee, aanschaf van kleding, gebruik van sleutels en onderhoud van de gebouwen, vooral van de kerk.

802 1462 juli 1.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat meester Martinus van Rode, man en voogd van Margareta dr.v. w. Bernardus Bernarduszn Huge, gewantsnijder, een erfcijns van 14 pond, die Reynerus van Langel Arnolduszn destijds beloofd had te betalen aan Henricus van den Vosberch Petruszn van den Vosberch uit een hofstede in Buscumducis aan de Huls, nader gesitueerd. [Overgedragen heeft aan meester Lodewijk zoon van Bernt zoon van Bernt Hagen]

803 1463 januari 27
In camera anteriori domus habitationis ipsius testatricis.
Notaris Rutgerus Voss van Oerscot, priester van het bisdom Leodium, instrumenteert, dat vrouwe Elisabeth, weduwe van Arnoldus Zochelman, inwoonster van Dynther, verklaart, destijds samen met haar man een testament gemaakt te hebben, dat zij nu aldus bij codicil aanvult: zij vermaakt aan de kerkfabriek van Dynther voor de zielrust van ev. benadeelde personen 16 oude florijn en de 27 florijn die wijlen Theodericus van der Stegen nog moest betalen uit de opbrengst van 1 koe, alsook 2 postulaat-florijn die Philippus Aerts haar schuldig is; aan de koster van Dynther 2 oude groot voor de in het testament gefundeerde missen; aan de kerkfabriek voor de benodigdheden van de eredienst 4 hoenderen, jaarlijks te betalen door Henricus Elyas te Vorstenbossch; voorts, zoals passend is, voor alle moeite en kosten aan Hillegondis, weduwe van Johannes Koyters, en hun kinderen al haar gereed en roerend goed, huisraad, sieraden, pachten, geld, beesten en tegoeden, dit krachtens het testament en volgens de bij haar dood vigerende landswet en het plaatselijk gewoonterecht; tevens bepalend, dat de gelegateerden en de erfgenamen niettemin zullen blijven delen in de goederen volgens het testament, op voorwaarde, dat zij uit de legaten eerst de onkosten van een eenvoudige uitvaart zullen betalen en ook de eventuele schulden, plus 25 arnoldusgulden eenmalig, bestemd voor de kinderen van wijlen haar zuster Jutta, dr.v. Ida; terwijl zij als voogd en executeur-testamentair haar neef Gerardus Johannes Koyters aanstelt;
met als getuigen heer Johannes Slager, priester en notaris, Rodolphus en Henricus, kinderen van Wilhelmus Dicbier, beiden ongehuwde clerici van het bisdom Leodium.

804 1463 maart 26
Anno Domini 1462.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat - nadat Elisabeth, weduwe van Tielmannus van Uden Pauluszn, zich had laten richten aan huis, erf en tuin van Johannes van der Heyden, gelegen in de parochie Scijnle ter plaatse van het Lutteleynde op de Stoetsche Hoeve, aan zijn 10 hiervolgende goederen, alle gelegen in Scijnle en nader gesitueerd, en aan een halve erfcijns, nl. 1 stuk land van 6 lopen; ½ van 2 stukken land op de Stoetsche Hoeve; ½ van een stuk land van 3 lopen; ½ van een stuk land van 1 zester; ½ van een stuk land van 1 zester en 4 roede op de Akkers; ½ van ¼ bunder weiland in Elschot op Leversdonck; ½ van ¼ bunder; ½ van 1/12 van 2 stukken weiland en ½ van een erfcijns van 3 pond, welke cijns deze Johannes van der Heyden uit deze goederen in Scijnle moet betalen aan Johannes Danielszn van den Ecker en aan Tielmannus van Uden; dit alles naar aanleiding van een achterstallige pacht van 4½ mud rugge, die Johannes van der Heyden moest betalen aan Tielmannus van Uden krachtens een akte van 17 maart 1458 ("1457") - nu Gerardus Moll van Driel, in deze uitwinning door haar gemachtigd, deze goederen heeft verkocht aan Willelmus van Brakel.

805 1463 juli 17.
Schepenen van Heeswijck, Alairt Janszn, Henrick van Tillaer, Aert Janszn, Dirck Peterszn van der Heyden, Jan van den Ven, Peter Rolof Aertsznszn en Jacob Janszn, oorkonden, dat Jan z.v.w. Jan Maesznszn verkocht heeft aan Jan Matheeus Monickznszn (een cijns van) 2 pond uit een huis, tuin, hofstede en erf in de parochie aldaar, nader gesitueerd.

806 1463 oktober 29.
Schepenen van Huesden, Henrick van der Beeck en Dirck Willem Merlantszn, oorkonden, dat heer Ghijsbert Noy, priester, kanunnik en pitancier van Beern, zich heeft laten richten,vanwege achterstallige betaling aan de pitanties,aan 8½ morgen land in de ban van Outhuesden in de Gaersweyde, nader gesitueerd, en dit land (in cijns) "vercoft" heeft aan Aernt Korstiaenszn "om 9 penninge".

807 1463 november 19.
Schepenen van Huesden, Henrick van der Beeck en Dirck Willem Merlantszn, oorkonden, dat Aernt Korstiaenszn heeft opgedragen aan heer Aernt van Wijck, priester en pastoor van Heeswijck, de akte van 29 oktober 1463 (reg. nr.806), waardoor deze was gestoken.

808 1463 december 4
In domo inhabitationis ipsius testatoris.
Notaris Johannes van Gherwen, priester van Leodium, instrumenteert, dat Jacobus z.v.w. Jacobus Kelbreker, verblijvend in de parochie van (St.-Michiels)Ghestel bij Herlair, zijn testament maakt, waarbij hij vermaakt aan de kerkfabriek van S. Lambertus in Leodium 2 stuiver eenmalig, en o.a. aan het onlangs opgerichte en gefundeerde altaar van Anthonius-abt en Barbara in de parochiekerk van Berlikem de rente van 1 pond uit 3 pond, door hem gekocht van Rodolphus van Caudenhoven, uit huis, erf en hof van deze Rodolphus in de parochie van Berlikem, nader gesitueerd.

809 1463 december 16.
Schepenen van Buscumducis geven vidimus van de akte van 10 april 1461 (reg. nr.791) en oorkonden tevens, dat Johannes z.v.w. Johannes van der Amelvoert verklaard heeft deze akte ten behoeve van hemzelf en van Johannes van Dommelen, goudsmid, in zekere bewaring te houden, maar zo nodig aan laatstgenoemde zal overhandigen, op voorwaarde dat deze ze na gebruik weer aan hem zal teruggeven.

810 1464 januari 31
Des dynsdages voir Sunte-Pauwelsdach.
Schepenen van Nistelre, Willem Peterszn, Aert van Bruessel, Meeus Roelof Voszn en Jan van Liebergen, oorkonden, dat Peter Janszn zijn dochter Herben "gemechticht ende gemaict" (overgedragen) heeft (een pacht van) 3 mud rogge, die heer Andries van Hoesden, priester, betaalde, alsook een stuk land het Hagelcruys, een stuk land in het Vorst en nog een stuk land aan de Loe, alle nader gesitueerd; dit alles wegens haar verdiensten.

811 1464 februari 23
Op sunte-Mathijsavont apostel.
Arnt Dircszn en zijn vrouw Mechtelt oorkonden, dat zij verkopen - en daarvoor ook betaald zijn - aan Johan Dircszn 1/3 van een huis en hofstede van 3 morgen in het kerspel van Herveld in de "maescap van Nemen", welk goed nader wordt gesitueerd en belast is met een cijns van 2 oude schild voor Aert van Wienhaven en met het onderhoud van dijk en wetering; waarna beide oorkonders en hun borgen Henrick van der Woerd en Dibbout Janszn voor deze koop instaan op straffe van leisting in een herberg in Herveld, ieder met zijn paard.

812 1464 februari 29.
Broeder Jacob, prior van Sinte-Mariencroen binnen Huesden van de orde van Cistercium, geeft vidimus van de grafelijke akten van 10 mei 1407 (reg. nr.525),(regel 2-21: lange tekst met de 4 privileges) en van 10 mei 1407 (reg. nr.523), (regel 21-28: algemene confirmatie van privileges).

813 1465 mei 11
Rome apud S. Petrum; 1465, 5 idus maii.
Paus Paulus (II) gelast al zijn commissarissen en legaten van het bisdom (Luik) om de kwesties ("causas"), waarvan sprake in de stukken uit Rome, grondig te onderzoeken op straffe van excommunicatie, aan de paus voorbehouden.

814 1465 mei 21
Rome apud S. Petrum; 1465, 12 kalendas junii.
Paus Paulus II richt zich tot de dekens van de kerken van S. Johannes van Buscumducis en S. Petrus in Beecke (Hilvarenbeek); verwijst naar de hier geïnsereerde pauselijke bulle van 11 mei 1465 (reg. nr.813) en machtigt de abdij van Bern, hierbij antwoordend op het verzoekschrift van abt en convent, enige landerijen in het gebied van Herpen, die weinig opbrengen, te verkopen, om aldus te voorzien in de tijdelijke geldnood, nu het klooster door overstromingen, dijkdoorbraken en andere rampen is verarmd, de gebouwen in verval zijn geraakt en de schulden zo hoog zijn opgelopen, dat menig kloosterling gedwongen is naar een ander klooster over te gaan.

815 1465 mei 29
In Den Hage.
Het Hof van Hollandt doet uitspraak in het geschil tussen abt en convent van Baern, eisers, en Pieter Annocke, voormalig rentmeester van Zuythollant, verweerder, betreffende de volgens eisers achterstallige betaling van een rente van 10 oude schild of pond, die hertog Willem (VI) van Beieren, graaf van Hollant aan het klooster heeft geschonken voor misbrood en miswijn ten laste van het rentmeesterschap, namelijk voor de jaren 1457, 1458 en 1459; en veroordeelt Pieter voorn., na beide partijen gehoord te hebben, tot betaling van deze renten en de proceskosten.

816 1465 mei 31.
Philips (de Goede), hertog van Brabant, graaf van Hollant en Zeelant, geeft ten behoeve van de heer van Altena en de ingelanden en geërfden van de nieuwe dijkage, een aanvulling op de in 1461 gegeven bepalingen (reg. nr.798).

817 1465 augustus 26.
Wijssen, weduwe van Jan van Hemert Henrixszn, Henric van Hemert Janszn en Willem van Scoenouwen verklaren, dat zij en de erven van wijlen Jan van Hemert ontvangen hebben van heer Jan Reynerszn, proost van Monnyc-Woerdt, namens hem en abt en convent van Bern 281 Kuikse ("Cukelre") keurvorsten-rijnsgulden en 1 oord op 24 augustus laatstleden, in afbetaling van de som van 1125 rijnsgulden.

818 1466 maart 6.
Schepenen van Huesden, Jan Aernt Terningszn en Lambert Willemszn, oorkonden, dat Willem Janszn in tijns heeft opgedragen aan Jan Lambertszn een gezaai met opstal in de ban van Outhuesden, nader gesitueerd, met dijk en waterlopen.

819 1466 april 3.
Schepenen van Huesden oorkonden, dat Jan Lambertszn heeft toegezegd aan Willem Janszn een erftijnvan 2 filipspeter - 18 stuiver voor 1 peter - uit een gezaai met opstal (zoals vermeld in de akte van 6 maart 1466, vorig regest).

820 1466 juni 30
In aula domus decanalis, site apud cimiterium ecclesie S. Johannis evangeliste Busciducensis.
Johannes de Platea (van der Straeten), deken van S. Johannes Evangelista in Buscumducis, en Nicolaus Houtacker, deken van S. Petrus in Beka (Hilvarenbeek), executeuren en commissarissen hiertoe gemachtigd door de H.Stoel, staan toe - ter uitvoering van de hier geheel geinsereerde pauselijke brief van Paulus II (van 1 mei 1465, reg. nr.813), die zij ontvangen hebben langs heer Alexander (van Os), abt van Bern, en Ghiselbertus Noey, proost van Bern - dat bepaalde stukken land van minderwaardige kwaliteit onder Herpen worden verkocht, na zich persoonlijk overtuigd te hebben van de bouwvalligheid van de kloostergebouwen, en bepalen, dat de kooplieden mr. Gerardus Simons en Johannes Baliart, burgers van de stad, zullen toezien op het bewaren en besteden van de opgebrachte gelden; met als getuigen: mr. Gerardus Hebschaep, deken, Lucas Nouts, kanunnik van S. Petrus te Turnhout, Johannes van Afferden, priester en beneficiant van de S. Johannes ter plaatse; alsook Rutgerus Christianuszn van Os en mr. Henricus Appels, rector van de Latijnse School, beiden meester in de kunsten.

821 1466 juli 7
In ecclesia parochiali et collegiata B. Katharine virginis in Huesden, in choro; sedente pro tribunali domino officiali.
Notaris Anthonius de Monte, priester van Traiectum, instrumenteert, dat gedaagde Christianus z.v.w. Hermannus die Wael, burger van Huesden, verschenen voor de officiaal, proost en aartsdiaken van Arnhem, belooft te betalen aan het klooster van Berne een cijns van 1 pond uit 9 hond land onder Herpt, nader gesitueerd, voorheen betaald door wijlen Nicolaus Robbrechten, schoonvader van Christianus voornoemd.

822 (voor 1466 november 13).
Abt en convent van Beerne verzoeken de kanselier en de Raad van Brabant om hun vee in de parochie van Dinther te mogen blijven weiden in de gemeint van de heerlijkheid van Heeswijc, zoals sinds mensenheugenis gebruikelijk en toegestaan door de Duitse keizer, niettegenstaande Godevaert Disbier, schout van Heeswijc, dit reeds 4 jaren belet heeft, dit tot schade van 20 rijnsgulden, terwijl hij ook 7 jonge runderen heeft gepakt en verkocht en 2 pachters wederrechtelijk heeft aangehouden, zodat de abt bijstand moest zoeken bij de geestelijke conservator de deken van Sint Joris te Coelen, waartegen echter vrouwe Johanne van der Leck, vrouwe van Heeswijc, heeft geprotesteerd; waarna de abt rechtsbijstand zocht bij de officiaal van Ludic, toendertijd residerend in Loeven, waartegen zij zich wederom heeft geweerd, waarna de Raad van brabant de zaak heeft verwezen naar de schout van Den Bosch, die tot heden de executie van de uitspraak van de Raad heeft uitgesteld; waarom zij nu verzoeken, de schout van Den Bosch te bevelen dat hij ervoor zal zorgen, dat de schade wordt vergoed en dat de beesten en pachters met rust worden gelaten.

823 1466 november 13.
De kanselier en de Raad van Brabant bevelen namens de landsheer (hertog Filips de Goede) aan de schout van Den Bosch naar aanleiding van het bijgesloten rekwest (zie vorig regest), ter plaatse informatie in te winnen over het weiden van het vee van het klooster en zijn pachters, en het klooster voorlopig in het vrije gebruik te stellen van het beweerd gebruiksrecht, totdat het klooster definitief in zijn recht hersteld is, tenzij nog iemand eerst hiertegen op korte termijn wil opponeren voor kanselier en Raad van Brabant in Bruessel.

824 1467 februari 15
1467 nae costumen van scrijven des Hoofs van Ludiek.
Johanna van der Leck, vrouwe van Heeswijck, Dinther, Asten etc., en haar "neve" jonker Peter van Veertheyn (Vertaing) zeggen toe, aan hun nicht Willemen van Wijck, dochter van Willem van Wijck, 1000 gulden, 9 Brabantse boddrager voor 1 gulden gerekend, geheel te betalen voor O.L. Vrouwe Lichtmis volgend jaar, op voorwaarde, dat zij de hoeve, die voorheen behoorde aan Joirde Loeff van Boemel, c.a. te Heeswijck, in rechte verwerven; waarna zij vragen aan 3 met name genoemde mannen van leen van Brabant en 4 met name genoemde mannen van leen van de heerlijkheid Heeswijck mede te zegelen.

825 1467 mei 12
Op Sunte-Pancraesdach den heylige martelaer.
Schout en schepenen van Woudenberch oorkonden, dat Jan van Wijck overdraagt aan Henric van Scruickhoven Henricszn al zijn rechten en aanspraken op Walken-Engghe.

826 1467 november 13.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Theodericus van Vyanen, man van Elisabeth, dr.v.w. Rodolphus Berwout, heeft overgedragen aan Theodericus van Os de helft van een veld van ca. 6 morgen, gelegen in de parochie van Groet-Lyth (= Lith) in het Litterbroeck, nader gesitueerd - dit veld in de lengte te delen - en dan wel die helft die gelegen is tegen het erf van Arnoldus Demer; welke helft Theodericus van Vyanen bij erfdeling gerechtelijk had verworven, inclusief de lasten op de "zegedijcken" (polderdijken), sluizen, sloten en waterlopen van dit land.

827 1467 november 28
[Opten saterdach van Sente Katharinen].
Schepenen van Vechel, Willem Ghijsbrechts, Vries Rovers, Willem Lambrechts, Jan van der Rijt, Jan van der Horrick, Peter Rolofs en Willem Goeaerts, oorkonden, dat Arnt Henrick Roeff Veerdonckszn verkocht heeft aan Peter z.v.w. Jan Wouter Lathouwerszn een erfcijns van 5 pond uit huis, hofstede, tuin en bijbehorend goed, geleden in de parochie van Vechel aan het Vranckenvoert en nader gesitueerd.

828 1467 november 28
Opten saterdach van Sente Katharinen.
Schepenen van Vechel, (met name: zie vorig regest) oorkonden, dat Arnt Henrick Roeff Veerdonckszn verkocht heeft aan Peter Jan Lambrechtszn een erfcijns van 5 pond uit huis, hofstede, tuin en bijbehorend goed, gelegen in de parochie van Vechel aan het Vranckenvoert en nader gesitueerd.

829 1468 januari 26
Anno Domini 1467.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Rodolphus die Bever Rodolphuszn in cijns en in pacht geeft aan Johannes z.v.w. Nycolaus van Hollant een huis, erf en hof, plus een akker ervoor gelegen, in de parochie van Nuwelant op de Hage, nader gesitueerd, alsook een stuk weiland erachter, ook nader gesitueerd; en wel tegen de volgende pachten: ½ mud rogge voor de kinderen van wijlen Nycolaus van der Hagen, 1 zester rogge voor de vicarie van Nuwelant, 1 mud rogge voor de heiliggeesttafel van Buscumducis, alsook tegen een pacht van 5 mud rogge voor Rodolphus die Bever voornoemd.

830 1468 maart 18
Anno Domini 1467.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Elizabeth, weduwe van Gerardus van Ellaer, heeft overgedragen aan Ghyselbertus Roesmont haar deel in de erfcijns van 3 goudschild uit een hoeve van Godescalcus Artszn, gelegen in de parochies van S. Petrus en S. Lambertus in Vucht; in de erfpacht van 8 lopen rogge uit een huis, erf, schuur, tuin en andere erven in de parochie van Geldrop; in de erfpacht van 9 lopen rogge, die Bartholmeus die Momber en Gerardus Coppens moeten betalen; en in de erfpacht van 5 lopen rogge, die Elizabeth Alarts moet betalen uit erven in de parochie van Bucstel op Lytgerlyemde.

831 1468 maart 30
Anno Domini 1467.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Willelmus van Ghoerle z.v.w. Henricus, man en voogd van Aleydis dr.v.w. Willelmus Mynnomeer, en Willemus z.v.w. Johannes van Hoemen, man en voogd van Johanna dr.v.w. Johannes Mynnomeer, beiden krachtens het testament van Barbara dr.v.w. Hermannus Ave-Mary hebben overgedragen aan Lambertus van Doerne Christianuszn, ten behoeve van de Fraters van het Gemene Leven aan de Hynthamerstraat in de Arnt-Heymen-Hostede, een tuin bij de Hynthamerstraat over het water, nader gesitueerd, met de brug en de opstallen, welk goed Yda, weduwe van Arnoldus Ave-Mary, samen met een huis en erf aldaar had verworven van Johannes Everarduszn van Berck en welk goed belast was met een erfcijns van 4 pond, die de heren Johannes van Berck, z.v.w. Johannes van Berck van Kalker, als rector en Alardus z.v.w. Johannes van Wyringia als procurator van het Fraterhuis van St. Gregorius-paus aldaar beloofd hadden te zullen betalen; met de bepaling bij deze overdracht, dat geen van beide Willelmi een nieuwe brug zou bouwen.

832 1468 oktober 7.
Broeder Jacob van IJselsteyn, prior van het klooster van Sinte-Mariencroen binnen Hoesden, van de orde van Cistercie, geeft vidimus van de grafelijke akte van 10 mei 1407 (reg. nr.525).

833 1468 december 3.
Alexander van Oss, abt van Berne, bevestigt, nu de vorige proost van Mersberch Peter van Hemert gestorven is, de benoeming van Arnt Ywijn van Outhuesden tot proost van Mersberch (gedaan bij akte van 6 dec.1460, reg. nr.784); met de afspraken, dat heer Arnt hem jaarlijks 50 Franse schild betaalt in twee termijnen, zoals in genoemde akte bepaald; dat hij de diensten in de kapel verzorgt, de gasten op zijn kosten ontvangt, de gebouwen onderhoudt, geen turf of hout verkoopt, alle lasten zoals in de akte opgesomd betaalt en de zijlen en watergangen in orde houdt.

834 1469 februari 3
Des anderen dages nae Onder Vrouwen-Lichtmisse, 1468.
Schepenen van Sente-Odenrode oorkonden, dat Peter Jan Wouter Lathouwerszn verkocht heeft aan Peter Jan Lemmenszn een erfcijns uit huis, hofstede, tuin en toebehoren in de parochie van Vechel aan het Vranckenvoert, welke cijns Peter verworven had van Arnt Henrick Roeff Veerdonckszn.

835 1469 juli 2
In domo habitationis Nicolai dicti Coel van Berlicum in villa de Berlicum.
Notaris Johannes van Gerwen, priester van Leodium, instrumenteert, dat de echtelieden Johannes z.v. w. Johannes Rutgheruszn en Elizabeth een wekelijkse mis funderen voor het nog niet gewijde altaar van Anthonius-abt en Barbara in de kerk van Berlicum, te verzorgen door heer Johannes Nicolauszn van Berlicum of door zijn natuurlijke zoon Johannes, als deze tot priester zal zijn gewijd, en daarna voor de opvolgende rector van het altaar, de pastoor of een plaatsvervanger; waarvoor zij schenken een pacht van ½ mud rogge uit een stuk akkerland, 1 zester groot, in de parochie van Scijndel in het Weselbosch, uit een stuk land de Brake, 10 lopen groot, in Scijndel in het Wijbosch; een cijns van 6 pond uit huis, erf en hof o.a. te Scijndel in het Delsthout, ter plaatse geheten Veerdonck - alle drie landerijen nader gesitueerd - alsook een cijns van 1 pond uit huis, erf en hof op Die Dungen nl. in de Litschestraat, niet ver van de kapel ter plaatse.

836 1469 juli 7
Lovanii, 1469, mensis julii, feria sexta post festum Visitacionis gloriosissime virginis Marie.
De aartsdiaken van Campinia (Kempenland) oorkondt, dat heer Henricus Bloc, priester, hem gepresenteerd voor de kapelanie van S. Nicolaus van de kerk van Magnum-Sundert, voor hem te Lovanium op datum dezes is verschenen, dat niemand tegen deze presentatie bezwaar is komen maken, en dat hij hem daarom nu accepteert.

837 1469 juli 7
Lovanii.
De aartsdiaken van Campinia bericht aan de dienstdoende priester in de parochiekerk van Magnum-Sundert en al zijn priesters, clerici en notarissen, dat hij op verzoek van heer Wilhelmus van der Marc en Arenberch, heer van Peer en Magnum-Sundert, en van zijn echtgenote vrouwe Johanna van Schoenhoven, aan wie beiden de collatie en presentatie van de kapelanie van S. Nicolaus aldaar krachtens patronaatsrecht toebehoort - welke beiden als opvolger van wijlen heer Johannes Reyns, priester, heer Henricus Bloc, priester, schriftelijk hebben voorgesteld - deze Henricus met dispensatie in de 2 van de 3 afkondigingen en na aflegging van de eed en andere formaliteiten nu toelaat tot deze kapelanie; en dat hij aan bovengenoemde geestelijken opdraagt, heer Henricus of zijn zaakgelastigde te gelegener tijd in het bezit te stellen van de kapelanie, haar rechten en toebehoren, tegelijk met de overdracht van kelk, boeken, missaal en andere attributen, en al diens inkomsten en rechten te respecteren.

838 1469 oktober 2.
Anthonius (van den Plancken), abt van Insula B. Marie (Mariënweerd) getuigt schriftelijk tegenover dijkgraaf en de heemraden van de Grote Dijk van het Land van Althena, ter instantie van zijn medeabt (Alexander van Os) van Berna in zeker geschil, dat de conventen altijd samen met hun abt zegelen, dit voor de geldigheid en overeenkomstig het voorschrift van paus Innocentius II (+1143); bovendien, dat volgens de ordesbepalingen bij verandering van bezit of inkomsten de toestemming van de vaderabt nodig is, en dat de oversten geen onroerend goed, renten, prebenden, uithoven, molens, tienden of andere inkomsten kunnen verkopen of belasten zonder de toestemming van de abt van Premonstratum of het Generale Kapittel.

839 1469 oktober 5
In monasterio Tongerlensi.
Theodericus van Tuldel, licentiaat in de rechten, abt van Parca bij Lovanium, spreekt als zijn oordeel uit, ter instantie van de abt van Berna en op gezag van de "dijckgravii seu heimrade" van het gebied van Althena, in het geschil tussen de abt van Berne en anderen over de geldigheid van bepaalde oorkonden, die alleen door het convent, niet door de abt gezegeld zouden zijn, dat inzake vervreemden of belasten van onroerend goed behalve de bezegeling door abt en convent ook toestemming nodig is van de onmiddellijke overste.

840 1469 oktober 5.
Broeder Jacob (Theodericuszn van Dordrecht), prior van het klooster Sente-Mariencroen binnen Heusden van de Orde van Cisterci, bericht aan dijkgraaf en heemraden van de Hoge Dijk in het Land van Althena, dat zijn klooster op verzoek van de abt van Berne gedaagd is ter zake van een kwestie tussen abt en convent van Berne en prior en convent van Eemsteyn, nl. over een akte die wel door het convent maar niet door de abt van Berne gezegeld is, en dat hij, verhinderd zijnde nu schriftelijk getuigt, dat in zijn orde de conventen niet zonder de abten mogen zegelen.

841 1469 oktober 6.
Broeder Henric (Emunduszn), prior van het klooster Sente-Mariendonck (buiten Heusden) van de Orde van Cisterci, bericht .... (verder gelijkluidend aan de tekst van het vorig regest).

842 1470 maart 19
Anno Domini 1469.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Huge van Berckel, zoon van wijlen Nicolaus van Berckel en van wijlen jonkvrouwe Oda, dochter van Hugo van Wijck, heeft overgedragen aan meester Henricus Appels ten behoeve van de Broederschap van O.L.Vrouw in de kerk van St.Jan Evangelist aldaar een cijns van 4 pond uit goederen van Arnoldus van der Velde in Everschoet (Eerschot te St.Oedenrode) en door deze bewoond, en die deze deels als allodiaal, deels als feodaal goed van zijn vader Theodericus had geërfd; welke cijns Jacobus Coptite naast een erfcijns van 8 pond hieruit als eerste had genoten, na hem Nicolaus van Berckel, en na deze laatste bij testamentaire beschikking zijn zoon Hugo van Berckel, die deze cijns nu blijvend als erfcijns aan de Broederschap heeft geschonken.

843 1470 maart 19
Anno Domini 1469.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Johannes van Berckel z.v.w. Johannes van Berckel, die bij afwezigheid van de Broederschap van O.L.Vrouw in de kerk van St.-Jan Evangelist aldaar krachtens vernaderingsrecht met gereed geld de erfcijns van 4 pond, die door Hugo van Berckel z.v.w. Nicolaus van Berckel aan meester Henricus Appels ten behoeve van deze Broederschap was overgedragen (zie vorig regest), wilde terugkoopen, thans afstand doet van dit recht van vernadering ten gunste van de Broederschap.

844 1470 maart 24
1469, sabbato post dominicam qua cantatur Reminiscere.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat de gebroeders Gerardus, Henricus en Jacobus, kinderen van wijlen Henricus Sanderszn van Os, ook namens hun broeder Alexander, abt van Berna, en namens Elisabeth, dr.v.w. Jacobus van den Wiel, alsook meester Arnoldus van den Cluyten (nader genoemd), Henricus Noeden en Johannes Spiker Johanneszn (beiden nader genoemd) hebben overgedragen aan meester Henricus Appels ten gunste van de O.L.Vrouwebroederschap van de kerk van S. Johannes Evangelist in Buscumducis een erfcijns van 6 gouden schild uit de hoeve Ten Lair in de parochie van Bucstel op Zelisel en uit de daarbij horende goederen.

845 1470 november 23
Op Sinte-Clementsdach.
Gherit van den Zande en zijn vrouw Lijsbet dragen over aan de abt van Berne een halve sloot tussen Aelst en de Verkenskamp, van de straat tot de dijk (te?).

846 1470 december 19
In aula inferiori castri nostri de Heeswijck.
Notaris Henricus Beys instrumenteert, dat Johanna de Lecka, vrouwe van Heeswijck, Dinther, Asten en Gestel-bij-Oosterwijck - die voorheen bij de oprichting, fundatie en dotatie door haar van de kapel in het kasteel van Heeswijck heeft bepaald, dat heer rector Henricus Gruyter en zijn opvolgers voor de dienst van bepaalde missen een cijns van 30 rijnsgulden zullen ontvangen uit 2 voor het kasteel gelegen hoeven, plus de dagelijkse kost - nu in plaats van genoemde cijns, omdat de waarde van de beide hoeven om verschillende redenen is verminderd, bij testament aan de rector van de kapel en zijn opvolgers een hoeve met alle toebehoren in het dorp Heeswijck als te heffen leengoed schenkt, namelijk de hoeve die aan haar vader Henricus de Lecka, heer van Heeswijck, in verband met de moord gepleegd door Jordanus Loeff op Joannes van Gestel gerechtelijk is toegewezen en die zij van hem destijds heeft geërfd.

847 1471 maart 16.
Schepenen van Heeswijc, Alaert Janszn, Dirck die Bever Peterszn van der Heyden, Peter Rolof Aertszn, Jan Willemszn van der Hayden, Jan van den Ven Janszn, Jan Janszn van Broegel en Dirc Henricszn, oorkonden, dat Aert z.v.w. Dirc Beytels verkocht heeft aan Aert de Gruyter Mathijszn, priester, ten behoeve van de kapel van Sint-Anthonys, gelegen voor het kasteel van Heeswijc, de erfpacht van 1 mud rogge uit een huis, tuin en hofstede met de grond annex aldaar, nader gesitueerd.

848 1471 oktober 23.
Schepenen van Huesden oorkonden, dat Jan Heinrick Danielszn toegezegd heeft aan Willem Roeloff Reinersznszn een erftijns van 2 wilhelmusschild uit de helft van 16 hond met de steenoven en andere opstallen in de ban van Engelen aan de Diesen, nader gesitueerd.

849 1472 februari 24.
Loudovicus van Bourbon, bisschop van Leodium, oorkondt, dat hij op het verzoek van Alexander van Oss, abt van Berna, en Lambertus van den Yevelaer, ook van Berna en pastoor van Berlikem - nu wijlen Johannes die Lodder, priester, bij testament ten behoeve van het altaar van Maria en Catharina in de kerk van Berlikem heeft geschonken zijn woonhuis, erf en hof aldaar aan de Runne, een stuk akkerland, een veld de Coeleyt, ½ bunderland, alle nader gesitueerd, alsook een cijns van 9 pond uit goederen te Schijndel, op voorwaarde, dat de abt van Berna en de pastoor van Berlikem bij voorkeur iemand van zijn bloed- of aanverwanten als bedienaar van het altaar zal benoemen die seculier priester is, ter plaatse woonachtig is en 2 wekelijkse missen verzorgt; en nu abt en pastoor als geschikte rector van het altaar hebben voorgesteld heer Petrus, natuurlijk zoon van Paulus Lodder, broer van de testateur en seculier priester - hij, de bisschop, dit altaar graag opricht op titel van blijvend beneficie, de schenkingsgoederen amortiseert en tot kerkelijk goed verklaart, en, met behoud van het patronaatsrecht over het altaar voor abt en pastoor, aan heer Petrus het altaar met de rechten en inkomsten toewijst.

850 1472 mei 15.
Johan (IV), graaf van Nassauw, Vyanden en Dyetze, heer van Breda, beveelt zijn schouten op verzoek van de abdis en het kapittel van Thoren, naar aanleiding van het feit, dat eigenaren van erf- en cijnsgoederen in het Land van Breda grondcijnzen en hofdiensten aan Thoren schuldig zijn gebleven, waarom de rentmeester van Thoren bij de meier en de schepenen van Ghilze en Baerle een bevel tot uitwinning heeft verkregen, maar waarop geen executie is gevolgd, om deze grondbezitters tot betaling te dwingen op straffe van 60 pond-zwart ten behoeve van de heerlijkheid van Breda.

851 1473 juli 1.
Schepenen van Berlicum, Rut Jacobszn, Anthonis Geritszn, Peter die Moller, Henric Jacopszn en Bauwen Andrieszn, oorkonden, dat Jan z.v.w. Jan Achtemans van Ghemonden toegezegd heeft aan heer Jan Colenznsnzn van Berlicum, priester, ten behoeve van het pastoorsschap aldaar een erftijns van 4 stuiver uit een stuk broekland in de parochie van Scijndel, gelegen aan de openbare straat het Hollaer, en uit een stuk akkerland van 4 lopen in de parochie van Gemonden, nader gesitueerd, op voorwaarde, dat de pastoor of zijn kapelaan de namen van hem en zijn vrouw zou inschrijven in het zielboek, om hen zondags in de kerk te commemoreren.

852 1473 augustus 7.
Schepenen van Huesden oorkonden, dat Offraen Zeger Offraensznszn heeft overgedragen aan heer Jan die Rijk, priester en kanunnik van Beerne, een hofstede met opstal, groot 14 hond, gelegen in de ban van Drongelen, de helft van 2½ morgen aldaar in de Hesselskamp, alsook 8 hond aldaar op de Millener; en dat Jan die Rijk deze landerijen hem weer heeft teruggegeven tegen een cijns van 2 wilhelmusschild, 21 stuiver voor 1 schild.

853 1473 september 27.
Schepenen van Buscumducis, Theodericus van Os en Godefridus die Lu, oorkonden, dat Henricus Petruszn Bont heeft overgedragen aan Mechtildis, weduwe van Jacobus van der Heyden, een pacht van ½ pond, die Luytgardis dochter van Walterus Spiering had toegezegd aan haar zuster Catharina, uit ¼ stuk land tussen Scijnle en de Aa.

854 1474 maart 8
Rome apud S. Petrum, anno Incarnationis Dominice 1473, octavo idus
martii, pontificatus nostri anno tertio.
Paus Sixtus (IV) bericht aan de abt van het klooster Maria Insularis (Mariënweerd), om te voorzien in de vacature van een abt in Bern, ontstaan door het overlijden (aldus: per obitum; foutief geformuleerd, want in feite is er sprake van vrijwillige afstand; zie nota onder b.) van Alexander Johannuszn van Os, dat hij, de paus, hem opdraagt Arnoldus van Wijck, kanunnik van Bern, op zijn geschiktheid te beoordelen en als nieuwe abt aan te stellen (preficias in abbatem); dat Arnoldus de abtswijding kan ontvangen en voor de wijbisschop de eed van trouw aan de paus en de kerk moet afleggen.

855 1474 maart 19
Rome apud S. Petrum, anno Incarnationis Dominice 1473, quartodecimo kalendas aprilis.
Paus Sixtus (IV) bericht aan de abt van het klooster Maria Insularis (Mariënweerd), dat hij - om te voorzien in de vacature van een abt te Bern, ontstaan door de vrijwillige afstand van Alexander Johanneszn van Os, door hem, de paus, aanvaard door toedoen van meester Nicolaus de Edim, zijn kapelaan en advokaat (auditor) aan het pauselijk Hof en zaakgelastigde in dezen - hem opdraagt Arnoldus van Wijck, kanunnik van Bern en pastoor van Heeswijck, op zijn geschiktheid als diens opvolger te beoordelen en hem als abt aan te stellen (preficias in abbatem); voorts dat Arnoldus dan de abtswijding kan ontvangen en voor de wijbisschop de eed van trouw aan de paus en de kerk moet afleggen.

856 1474 maart 19
Rome apud S. Petrum, anno Incarnationis Dominice 1473, quartodecimo
aprilis, pontificatus nostri anno tertio.
Paus Sixtus (IV) bericht aan de abt van het klooster Maria Insularis (Mariënweerd), dat hij - aangezien heer Alexander Johanneszn vrijwillig afstand heeft gedaan als abt van Bern, en heer Arnoldus van Wijck, eveneens kloosterling van Berne en totdan pastoor van Heeswijck, als zijn opvolger is aangewezen - hem opdraagt, om aldus te voorzien in de vacature van het pastoraat van Heeswijck, de benoeming en voordracht (collatio, provisio et presentatio) van Alexander voorn. door het klooster Bern te executeren en hem in het bezit te stellen van deze parochie met haar rechten en inkomsten.

857 1474 juli 5
In domo habitacionis prenominate domicelle Nenne in villa seu parochia de Vechel sita.
Notaris Leonius van Horst, priester van het bisdom Leodium, instrumenteert, dat heer Arnoldus Gruyter, rector van de kapel van Jacobus en Anthonius in de parochie van Heeswijck, ter eenre zijde, en jonkvrouw Nenna, weduwe van Goeswinus Cnode, en haar kinderen Goeswinus en Luytgardis ter andere zijde erkennen, dat destijds Geerlacus Cnode, vader van Goeswinus Cnode voornoemd, aan de rector van deze kapel uit zijn goederen te Veghel een pacht van 1 mud rogge moest betalen sedert de oprichting van de kapel, en zij nu overeenkomen, dat jonkvrouwe Nenna, om deze pacht te lossen, aan de rector van de kapel de Bossche schepenbrieven overdraagt, waarin wijlen haar man een pacht van 1 mud rogge heeft gekocht, gevestigd op een pandgoed in de parochie van Heeswijck.

858 1474 september 6.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat - nadat Arnoldus de Gruyter, rector van de kapel van de HH. Jacobus en Anthonius te Heeswijck, gerechtelijk in het bezit was gesteld van een stuk land met opstal, ook gelegen in Heeswijck en nader gesitueerd, wegens wanbetaling van een pacht van 1 mud rogge uit een pacht van 2 mud, welke pacht van 2 mud Arnoldus die Bye Johanneszn had toegezegd aan Theodericus Vos, Henrica en Weyndelmoedis, kinderen van wijlen Gerardus Vos, aan Johannes Sporken en aan Lambertus nat. z.v.w. Johannes Potter, priester, en welke pacht van 1 mud Goeswinus Cnode z.v.w. Gerlacus gekocht had van Weyndelmoedis voorn., van Gerardus Hals z.v.w. Gerardus, man en voogd van Henrica voorn., en van Johannes Wautgerszn, man en voogd van Yda, dr.v.w. Johannes Sporken en wijlen Heilwigis dr.v.w. Gerardus Vos, zoals deze toezegging stond vermeld in een Bossche schepenbrief van 23 febr.1445 ("1444"), en nadat hij, rector Arnoldus de Gruyter, dit stuk land had overgedragen aan Henricus Bredebaert - deze laatstgenoemde dit stuk land weer aan hem heeft verkocht; alles met de gebruikelijke formaliteiten.

859 1475 januari 22
In loco capitulari dicte ecclesie (S. Johannis Leodiensis).
Notaris Henricus Wyricuszn Smits van Ghestel, priester van het bisdom Leodium, instrumenteert, dat Arnoldus van Wijck, abt van Berna, de vice-deken en het kapittel van S. Johannes Evangelista in Leodium heeft willen voldoen betreffende de 19 mark, hun verschuldigd bij de emphyteusis; maar dat vice-deken en kapittel deze geldsom ter waarde van 45½ schild alleen wilden accepteren zoals voorheen betaald en niet in een andere muntsoort; waarop de abt (met woorden hier in directe rede aangehaald, vanaf "Domini mei" tot en met "cum effectu") een hoeveelheid goud- en zilvermunten op tafel heeft gelegd ter waarde van 4 rijnsgulden, maar dat vice-deken en kapittel deze manier van betalen niet hebben aanvaard; waarop de abt het geld weer bij zich gestoken heeft en allen vertrokken zijn.

860 1475 februari 1.
Schepenen van Huesden oorkonden, dat Jan Willemszn, kerkmeester van Hedichuysen, zich wegens wanbetaling van een erftijns voor de kerk aldaar heeft laten richten aan 5 hond in de ban van Hedichuysen in de Maeshoeven in de Wendelnesse Hoeve op de oostwal van de Nederste Camp, nader gesitueerd; deze "om 9 penninge vercoft" aan Lubrecht Pouwelszn van Woeringen; en dat Lubrecht deze "coop" weer aan de kerkmeester heeft overgedragen.

861 1475 juni 15
Des donredages na Sinte-Odulphusdach.
Schout Aernt van Schepenzeell en de geburen van Woudrichem Cornelis van Glinthorst, Ghijsbert Janszn en Dirck Claeszn oorkonden, dat Henrick Gerytszn heeft overgedragen aan Jacob Pauwe zijn goederen op Wolkeneynge (Valkenenge) in het kerspel van Doren en in het gericht van Dertesen (Darthuizen), nader gesitueerd.

862 1475 september 27.
Schepenen van Huesden, Dirck Willem Merlantszn en Jacob Zegerszn van Kuyck, oorkonden, dat Aernt Ywijn, kanunnik van Berne, heeft opgedragen aan Korstyn, dochter van Ludolf Stoek van Wijck, 3 morgen land met opstal, gelegen in de ban van Drongelen op de Hoge Assum en nader gesitueerd, alsook ½ morgen in deze ban; waarna Korstyn dit land weer aan hem heeft opgedragen tegen een tijns van 5 filipsgulden.

863 1475 september 30.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat heer Arnoldus die Gruyter, rector van de kapel van Jacobus en Anthonius in Hezewijck, heeft overgedragen aan Petrus Gerarduszn van der Stappen een stuk land met opstal in Hezewijck, nader gesitueerd, die heer Arnoldus gekocht had van Henricus Bredebaert, met behoud van de pacht van 1 mud rogge uit dit land voor heer Arnoldus.

864 1475 oktober 14.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Rodolphus die Bever Rodolphuszn heeft toegezegd aan Franco van Langel, om ten gunste van de bedienaar van het altaar van Maria en Katherina in de parochiekerk van Berlychem vóór het feest van Maria-Purificatie (2 febr.) op aanraden van heer Johannes van Volken, de huidige rector, een pacht van 1 mud rogge te kopen, en dat deze toezegging is gewaarborgd met zijn goederen, gelegen in de Stad en Meierij van Buscumducis.

865 1475 oktober 14.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Rodolphus die Bever Rodolphuszn heeft opgedragen aan Franco van Langel ten gunste van de rector van het altaar van Maria en Katherina in de parochiekerk van Berlikem een pacht van 5 mud rogge, die Johannes z.v.w. Nycolaus van Hollant hem schuldig was uit een huis, erf en hof met het akkerland ervoor in de parochie van Nuwelant in de Hage en uit een stuk weiland erachter, beide nader gesitueerd.

866 1475 november 5
Des sondachs na Aler-Heylighendach.
Arnt van Wijck, abt van Berne, oorkondt, dat hij in het bijzijn van zijn mannen van leen Willem van Wijck en Robbert Jacob Hugensznszn, hem toegewezen door Jan van Wijck, zoon van Jan Zurmont van Wijck, stadhouder van het Land van Huesden, in leen geeft aan Goedevaert van Zuydoert als erfgenaam van zijn moeder jonkvrouwe Joeste, dochter van Brien van Weyborch, de halve tiende van Oudehuesden op Holten en in het Herpterbroeck, te verheergewaden met ½ aam rijnwijn, met behoud voor het klooster van de cijns van 52½ schelling uit de hele tiende van heer Gwijd van Asperen; waarna Godevaert hem hulde en eed doet en hij deze halve tiende overdraagt aan zijn oudste broer Cornelis van Zuydoert.

867 1476 juni 9
Rome apud S. Petrum, 1476, quinto idus junii, pontificatus nostri anno quinto.
Paus Sixtus (IV) bevestigt ten gunste van de Orde van Premonstratum, dat haar kloosters en andere vestigingen, die door overlijden of afstand hun overste zijn kwijtgeraakt, niet mogen worden overgegeven in vreemd beheer ("commende"), maar een eigen abt of overste mogen kiezen volgens eigen statuten, etc.

868 1476 juni 26.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat Rodolphus die Bever Rodolphuszn - die door koop verkregen had van heer Petrus die Lodder, priester en bedienaar van het altaar van Maria en Katherina in de parochiekerk van Beerlikem, een huis, erf en hof en een akker annex, 4 à 5 lopen groot en gelegen op Beeckvelt, een stuk akkerland, de Garsthoff, 4 lopen groot en gelegen over de waterloop de Run, alsook een stuk broekland van 2 morgen aldaar in de Coeley, een en ander nog nader gesitueerd, en dit tegen o.a. een rente van 1 pond was voor de kerk - heeft toegezegd aan heer Johannes van Volken, priester en rector van genoemd altaar, en aan zijn opvolgers, deze rente uit genoemde goederen te betalen.

869 1476 juli 9
In domo habitationis Gertrudis, relicte quondaniZegeri de Brey, sita in opido Buschiducensi.
Notaris Henricus Beelarts, clericus van Leodium, instrumenteert, dat in het geschil tussen heer Arnoldus van Wijck, abt van Berre (sic, passim) en Hermannus van Haembroeck, prior van Berne, over de inkomsten van de kapel (van Honswijk) in het gebied van Altena bij de stad Worchem (Woudrichem), die door overstromingen verwoest is, nu aldus in der minne beschikt is: de abt zal jaarlijks de kapelinkomsten ontvangen, de diensten verbonden aan de kapel, hoe verlaten en verwoest ook, op eigen kosten laten verzorgen en aan de prior, zolang hij ergens een passend verblijf heeft, een lijfrente van 32 rijnsgulden betalen; wanneer de geburen aldaar een nieuwe kapel bouwen en de abt het altaar heropricht en begiftigt met de oorspronkelijke inkomsten, en wanneer de mensen de abt vragen om een bedienaar uit het klooster van Berne, zal de prior persoonlijk er de diensten verrichten, in welk geval de lijfrente vervalt; als de kapel opnieuw verwoest zal worden, wordt deze rente niet opnieuw uitbetaald, maar kan de prior zich vrij in het klooster vestigen; tenslotte wordt bepaald, dat de abt over deze schikking nog een bedenktijd van een jaar krijgt, en dat ingeval van onduidelijkheid bij de executie ervan als scheidsrechter zullen optreden de heren Wilhelmus Arnolduszn van Leend, deken van Oirschot, en Jordanus Johanneszn, kanunnik aldaar; dit alles metals getuigen bovengenoemde bemiddelaars, alsook Petrus van Hemert, pastoor van Heeswijck.

870 1476 september 28
Op Sunte-Mychielsavont.
Reyner van Drueten Hermanszn oorkondt, dat hij de cijns van 48 gulden over het jaar 1476, die de abt van Berne hem jaarlijks moet betalen, heeft ontvangen.

871 (14)76 oktober 13.
Graaf Adolf van Cleve en van der Marck etc. bericht aan zijn drossaard, schouten, schepenen, heemraden en gezworenen in het Land van Ravestein en Herpen, dat hij toestaat dat die van het klooster van Berne en andere bewoners van de uithof onder Harpen (nl. op Gaal) ter voorkoming van wateroverlast, samen een zeer kleine waterafvoer van ½ voet in het vierkant zullen benutten, waarvoor zij ieder navenant - 7 rijnsgulden moeten betalen aan het timmerwerk van de sluis te Over-Langell en waarbij bepaald wordt, dat, wanneer de sluis te Over-Langell in de zomer, als het koren op het veld staat, bij wateroverlast gesloten moet worden, ook de zijlen dicht zullen bijven.

872 1477 maart 20.
Arnoldus van Wijck, abt van Berna, en Lambertus van den Yevelaer, kanunnik van Berna en pastoor van Beerlikem, berichten aan Ludovicus van Bourbon, bisschop van Leodium, dat heer Johannes Nycolauszn van Berlikem, priester, tot stichting van een altaar van Antonius en Barbara in de parochiekerk van Beerlikem vaste inkomsten heeft bijeengebracht aan cijnzen en pachten, nl. (hier in het kort opgesomd en alle uit landerijen te Berlicum, tenzij anders vermeld):
13 pond uit de Zwaencamp op de Hoeven, 9 pond op de Hasselt, 7 pond uit land aldaar, 6 pond te Schijndel, 3 pond uit land te Berlicum, 1 pond uit Bloemarts Hoff op de Belver, 1 pond op Die Dun-gen, 1 pond uit land te Berlicum, 1 pond op Nuenvelt, 10 schelling op de Hasselt, 1/3 pond uit land te Berlicum, 1 mud rogge uit land te Schijndel, 2 zester rogge op de Belver en 1 zester rogge op de Loeffaert; waarna de rechtspositie van abt en convent betreffende het jus-presentandi van de rector van het altaar wordt geformuleerd en bepaald wordt, dat de rector wekelijks 3 missen zal verzorgen; waarna beiden de bisschop verzoeken het altaar op te richten, het benoemingsrecht te bevestigen, de inkomsten vast te leggen en heer Johannes, door de abt voorgedragen, als eerste bedienaar te aanvaarden.

873 1477 maart 21.
Schepenen van Heeswijck, Alart Janszn, Jan Wyllems VerHeiden, Wynryck Heymeryckszn, (Jan) Peter Roelofszn, Jan Janszn van Broegel, Simon Jan Funselszn en Peter Huibenzn, oorkonden, dat Jan Alart Spyrinckszn verkocht heeft aan heer Aert die Gruyter krachtens het testament van Alet van der Verdonck een pacht van 9 stuiver uit een stuk akkerland, de Eerthof, groot 4 lopenzaad, gelegen te Heeswijck en nader gesitueerd.

874 1477 april 28.
Ludovicus van Bourbon, bisschop van Leodium, willigt het verzoek in van de abt van Berna en van de pastoor van Beerlikem van 20 maart 1477 (reg. nr.872), waardoor deze akte is gestoken, nl. om een nieuw altaar in de kerk van Beerlikem op te richten met vaste, hier niet nader genoemde inkomsten; en staat toe, dat het altaar door zijn wijbisschop binnen een jaar wordt gewijd en dat heer Johannes Nicolauszn van Berlikem, priester, het altaar zal bedienen, kelk, boeken, missaal en ander altaarbenodigdheden zal beheren en de inkomsten van het altaar zal genieten.

875 1477 mei 16
In aula domus habitationis domini investiti de Heeswijck, in eadem parochia sita.
Notaris Wilhelmus Spierinck, priester van het bisdom Leodium, instrumenteert, dat - aangezien wijlen Johannes Egidiuszn van de Middegael, inwoner van Heeswijck, voorheen ten overstaan van heer Arnoldus van Wijck, regulier kanunnik van Beern en toen pastoor van Heeswijck, zijn testament heeft gemaakt, waarin hij voor de zielrust van zijn ouders, vrienden en van hemzelf 60 petergulden eenmalig vermaakte voor het houden van een wekelijkse mis - de huidige pastoor van Heeswijck heer Petrus van Hemert, kanunnik van Beern, in tegenwoordigheid van 14 met name genoemde personen, nl. 5 schepenen, 3 gezworenen, 2 kerkmeesters, 2 heiliggeestmeesters en 2 geburen, zijn toestemming geeft tot het uitvoeren van deze misfundatie, zodat op alle zondagen op nader genoemde tijden deze zielmis zal worden gehouden; en dat de 14 personen de verplichting daartoe en de lasten eraan verbonden aanvaarden.

876 1477 mei 17.
Schepenen van Huesden, Huge van Wijck en Robbert Jacob Hugenznszn, oorkonden, dat Kerstyn, dochter van Ludolf Stoek van Wijck, bij haar dood afstand gedaan heeft van de tijns van 4 filipsgulden, die Airnt Ywaen Hackenzn van Outhuesden, kanunnik van Berne en proost van Meersberch, voorheen (op 27 sept.1475, reg. nr.862), op zijn land te Drongelen ten haren gunste gevestigd had.

877 1477 mei 19.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat heer Adrianus Bertholduszn, priester en rector van de kapel van S. Agatha in de parochie van Authoesden op Elshout, heeft overgedragen aan heer Rumuldus Zavelberchz, priester, een erfcijns van 3 pond tornooise groten - 11 penning per groot - die Arnoldus zoon van Henricus Ricolduszn Franckenzn van Waelwijck aan heer Adrianus betaalde uit een stuk land van 8 roede in de parochie van Waelwijck, strekkende van de Nuwerstraat tot de Scutt.

2092 Norbertijnenabdij van Berne, oud archief, 1134-1857

Inleiding Regesten

877

1477 mei 19.
Schepenen van Buscumducis oorkonden, dat heer Adrianus Bertholduszn, priester en rector van de kapel van S. Agatha in de parochie van Authoesden op Elshout, heeft overgedragen aan heer Rumuldus Zavelberchz, priester, een erfcijns van 3 pond tornooise groten - 11 penning per groot - die Arnoldus zoon van Henricus Ricolduszn Franckenzn van Waelwijck aan heer Adrianus betaalde uit een stuk land van 8 roede in de parochie van Waelwijck, strekkende van de Nuwerstraat tot de Scutt.

NB:

a. Oorspr. IX. D. 9a. Met de zegels van Johannes Steenwech en Ghiselbertus Pels. In dorso: Dominus Adrianus Bertoldi presbyteri. 3 Libre antique pecunie. Correspondenter antique litere, sic signate: Arnoldus. Henricus filius Ricoldi in Waelwijck. 1477 19 maii.
b. Afschrift in Kopieboek Hoevenaars, I, nr.548.
c. Getypte tekst in map-Afschriften.
Nota. Confer volgend regest.