skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Saskia Green
Saskia Green Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Saskia Green
Saskia Green Bhic

Archieven

256 Nederlandse Hervormde Gemeente Lith-Lithoijen, Kessel en Alem-Maren, 1648-1965

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Historisch overzicht
Het archief i
256 Nederlandse Hervormde Gemeente Lith-Lithoijen, Kessel en Alem-Maren, 1648-1965
Inleiding
Het archief

Gebruik CTRL + scroll om te scrollen

Ga
Door het ontbreken van een kerkeraad is het aantal boeken van Kessel en Alem-Maren als zelfstandige gemeenten zeer klein, terwijl losse stukken vrijwel geheel ontbreken. *  Voor Kessel is een lijstje gemaakt toen de boeken in 1807 op last van kerkvisitatoren in Lith gedeponeerd werden. *  Het Alemse archief verhuisde pas naar Lith in 1883 na het overlijden van ouderling-kerkvoogd Jansen. *  Het aantal 19e-eeuwse bescheiden hierin is door het langduriger aparte beheer echter veel groter dan in het archief van Kessel. In deze inventaris is er naar gestreefd ook voor de tijd tussen deponering van de stukken in Lith en de volledige samensmelting der drie gemeenten in 1955 de archivalia die betrekking hebben op Kessel en Alem-Maren af te zonderen van de Lithse. Waar dat niet mogelijk was doordat de zaken betreffende de andere gemeenten in stukken van de hoofdplaats Lith behandeld worden, wordt naar de Lithse archiefnummers verwezen. Voor de geschiedenis van Kessel en Alem na hun combinatie met Lith moeten echter ook zonder aparte verwijzing de Lithse notulen en correspondentie geraadpleegd worden.
De gebruiker zij er voorts op gewezen dat de bescheiden betreffende diaconiezaken zoveel mogelijk zijn afgesplitst uit die van de kerkeraad. Daar diakenen echter geen apart college vormden dienen voor hun zaken met name ook de notulen en correspondentie van de kerkeraad geraadpleegd te worden.
Is het oudste deel van het Lithse archief niet alleen rijker door de aanwezigheid van een aaneengesloten reeks notulenboeken, ook originele losse stukken zijn daarin tenminste uit het einde van de 18e eeuw bewaard gebleven. Bij verschillende ambtsvacatures, ook in later tijd, is dan ook de voorgeschreven overdracht van archiefstukken genoteerd. Hieraan zijn tevens de oudste overzichten van dit archief te danken. In het handschrift van ds. S.D.J.H. Krol is de eerste poging tot volledige inventarisering over, in deze inventaris op ca. 1860 gedateerd maar misschien nog in zijn proponentstijd vervaardigd. *  Losse stukken werden toen door bundels verenigd en van manchetten van dik grijs papier voorzien. Ds. Hille Ris Lambers stelde een nieuwe "archiefindex" met andere nummering op, ten gevolge van een aanmerking bij de visitatie van 1934. * 
Vergelijking *  van de oude overzichten en inventarissen geeft geen volledig beeld van de verliezen die de archieven in de loop der tijden hebben geleden, omdat ze geen van alle compleet zijn. Bij verschillende nummers van deze inventaris is een aantekening gemaakt van verloren gegane stukken, terwijl een totaal overzicht daarvan als bijlage I is opgenomen, voorzover dat op basis van vermeldingen in nog aanwezige stukken opgesteld kon worden.
Onder de oorzaken voor de verliezen kan de Franse inval van 1795 slechts voor een zeer klein gedeelte aansprakelijk gesteld worden. *  Allicht denkt men dan verder aan de V1-explosie van 14 januari 1945, waardoor kerk en pastorie van Lith werden verwoest. Deze kan echter hoogstens de banden van die boeken wat beschadigd hebben die met de avondmaalsstellen in de brandkast in de kerk bewaard werden. * 
Dit waren in elk geval de registers voor inschrijving van doop, lidmaatschap en huwelijk en het lopende notulenboek van de kerkeraad, daar de overige archiefbestanddelen door de betreffende ambtsdragers werden bewaard. Na die datum was het hele archief over hen verspreid. Van deze werd het huis van ouderling H. Lacet ernstig beschadigd en dat van de administrerende diaken en kerkvoogd W.D. Lacet verwoest door V1's. *  Mogelijk zijn daarbij stukken verloren gegaan. Het is echter waarschijnlijker dat de overbrenging naar de nieuwe kerk niet zorgvuldig genoeg is geweest. *  Daarop wijst namelijk dat in 1962 bij het nagaan van de archiefstukken voor de inventarisering niet het hele oud-archief in de kluis is aangetroffen. Een jaar later vond men op de zolder van de kerk nog een doos hoeken en papieren, waarvan een deel half vergaan was en zonder kennisgeving werd weggeworpen. *  Twee jaar daarop lagen in de kluis opnieuw losse stukken, waaronder veel kerkvoogdijjaarrekeningen.
Daar noch de bundeling noch de nummering bij de inventarisaties van ca. 1860 en 1934 op een logische indeling berustten en bovendien het grootste deel van de losse stukken in wanorde werd aangetroffen, kon bij de onderhavige inventarisatie geen rekening worden gehouden met oude ordeningen. Om toch iets daarvan te bewaren is bij sommige nummers door middel van de letters K en HRL aangegeven hoe ze door de predikanten Krol en Hille Ris Lambers ingedeeld waren, terwijl ook een enkele archiefmanchet van eerstgenoemde bewaard is.

De basis voor deze inventarisering, 'die in overleg met. Mr. J.H. de Vey Mestdagh, secretaris van de Commissie voor de archieven der Nederlandse Hervormde Kerk is uitgevoerd, heeft de handleiding voor de ordening en inventarisatie van de archieven van deze kerk gevormd.
Erfgoedstuk
Aan de archivaris van deze kerk, dr. J.P. van Dooren, aan dr. L.P.L. Pirenne, rijksarchivaris in de provincie Noord-Brabant en aan de heer B.H.J.M. van Son komt dank toe voor het kritisch willen doorlezen van inleiding en inventaris, evenals aan de heer A.L. de Graaff, die als stagiaire bij het Rijksarchief in Noord-Brabant de vernummering uitvoerde die door invoeging van nagekomen nummers veroorzaakt werd.

Met uitzondering van enkele nog actuele nummers *  is het archief in 1967, na herstel van verschillende delen in het restauratieatelier van het Algemeen Rijksarchief, ter betere bewaring in bruikleen gegeven aan het Rijksarchief in de provincie Noord-Brabant. Hetzelfde is gebeurd met het archief van Oijen, dat niet in deze inventaris is opgenomen omdat de recente combinatie daarvan met Lith slechts de vorm van een personele unie heeft.

Louise van Tongerloo, 1968
Erfgoedstuk
Aanwijzingen voor de gebruiker
Bijlagen i

Kenmerken

Datering:
1648-1965
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch