Historisch overzicht.
Na de bevrijding van Nederland in 1945 werd het politieapparaat, dat tijdens de oorlog door de Duitsers was overgenomen, opnieuw vormgegeven. Het Politiebesluit (Staatsblad nummer 250) was een voorlopige regeling. Naast de Rijkspolitie (onder oppergezag van de minister van Justitie) en de Marechaussee (onder oppergezag van de minister van Defensie) kwam een afzonderlijke gemeentepolitie voor een aantal aangewezen gemeenten (onder oppergezag van de minister van Binnenlandse Zaken) met als taak de handhaving van de openbare orde binnen de gemeentegrenzen onder direct bevel van de burgemeester. Daarnaast werd de gemeentepolitie ingezet ten behoeve van de misdaadbestrijding onder leiding van de officier van justitie.
Vanaf 2 september 1948 konden aan diverse onderdelen, belast met ordebewaking, reservisten worden toegevoegd. De gemeentepolitie van Oss kreeg echter via deze weg vooralsnog niet de beschikking over dergelijke hulp. Pas in 1951 trok de gemeente reservisten aan voor de politie. De politietaken in Oss werden in die tijd aanzienlijk verzwaard. Redenen daarvoor waren de voortschrijdende industrialisering met bijkomende problemen, de bevolkingsgroei en de invrijheidsstelling van verscheidene personen uit de zware criminaliteit uit Oss en omstreken die hun oude gewoonten al snel weer bleken op te nemen. Door de toenemende onveiligheid kreeg het woonwagenkamp Zevenbergen in 1959 haar eigen politiepost. De afzonderlijke ligging van het woonwagenkamp was mede de oorzaak dat het kon uitgroeien tot een vrijstaat voor criminelen. Opleiding, salariëring en personeelssterkte hielden echter geen gelijke tred met al deze ontwikkelingen.
De Politiewet van 1957 was een bekrachtiging en vervanging van het Politiebesluit uit 1945. Vanaf 1962 werd de organisatie verder losgeweekt uit het gemeentelijke Osse apparaat door de instelling van een eigen personeelsadministratie.

De aanstelling in 1974 van een fotograaf ten behoeve van de recherche betekende een grote vooruitgang. In de tweede helft van de jaren zeventig werd de gemeentepolitie geconfronteerd met moeilijkheden vanuit Molukse zijde, vooral vanuit het kamp in Nistelrode.
In 1979 vonden er enkele veranderingen in de organisatie plaats. De uitvoerende en administratieve functies werden gescheiden, terwijl de administratie opgeknipt werd in diverse sectoren. Het komende decennium kreeg de politie met nieuwe vormen van criminaliteit te maken, zoals drugsoverlast en milieudelicten. Deze ontwikkelingen en de technologische vooruitgang gaven bij regelmaat de komende jaren aanleiding tot kleinere en grotere organisatieaanpassingen, waarvan de laatste plaatsvond in 1987. Het in dat jaar ingevoerde politiesepot gaf bovendien meer bevoegdheden aan de lokale politie. Ze kon op eigen initiatief besluiten bepaalde overtredingen niet meer te vervolgen, een besluit dat tevoren enkel door de officier van justitie genomen kon worden op basis van het door de politie opgestelde proces-verbaal. In dat jaar kwam ook het eerste bureau HALT binnen de gemeente Oss tot stand, met als doel jongeren tussen 12 en 20 jaar bij overtredingen van lichte aard een taakstraf te laten ondergaan in plaats van een gevangenisstraf. Vanaf 1988 werd de reservepolitie gaandeweg omgebouwd tot vrijwillige politie.
In noordoost Brabant werd in 1989 voor het eerst een proef opgezet met regionale politie, waarin de gemeente- en de rijkspolitie zouden opgaan. In 1993 ging deze nieuwe organisatie van start. Het jaar daarop werden de bestaande korpsen van gemeente- en rijkspolitie officieel opgeheven en werden in Nederland 25 regionale teams gevormd en een Korps Landelijke Politiediensten. De gemeentepolitie van Oss ging op in de regionale politie Maasland.

Gaandeweg waren er meer niet-politionele medewerkers in dienst gekomen. Eind jaren zestig ging de openbare-orde-problematiek een grote belasting worden.


Aanwijzingen voor het gebruik.
De correspondentie over de jaren 1945-1947 is achtergebleven in het archief van de rechtsvoorganger, 7366 Gemeentepolitie van Oss 1856-1945.

Het archief is geordend volgens het dossierstelsel, met toepassing van de code van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. In principe zijn stukken ouder dan 75 jaar openbaar.
Bij het archief zijn de fotonegatieven van de afdeling recherche over de periode 1971-1993 opgenomen. Het onderdeel Documentatie bevat een verzameling krantenknipsels over periode 1893-1939, waarin gebeurtenissen van criminele aard uit Oss en omstreken in binnen- en buitenlandse kranten beschreven werden. Deze knipsels zijn gedigitaliseerd en via de website van het BHIC te bekijken. In de inventaris is onder andere opgenomen het Algemeen Nederlands Politieblad over de jaren 1947-1993, voorzien van een eenvoudige index. De ontwikkelingen bij de politie zijn hierin goed te volgen.


Citeerinstructie:
het archief kan geciteerd worden als:
- Voluit: Brabants Historisch Informatie Centrum, 7536 archief van de gemeentepolitie van Oss 1945-1993, inventarisnummer …
- Afgekort: BHIC, 7536 gemeentepolitie Oss, inv.nr. ...