In 1958 werd aan de rijksarchivaris in Noord-Brabant het enige stuk geschonken, dat naar mijn weten bewaard is gebleven uit het archief van de centrale administratie der veroverde landen in Holland te 's-Hertogenbosch. De archieven van de latere op het later Noordbrabants geworden gebied gezeteld hebbende gewestelijke besturen werden door de provinciale archief-inspectieassistent H.J.M. Smeets in twee voorlopige fichesinventarissen beschreven. Aangezien deze met aanwinstenbeschrijvingen aangevulde inventarissen decennia lang gegelden hebben, bleek het gewenst concordansen van de nummers dezer inventarissen met de nieuwe inventarisnummers bij deze inventaris te voegen.

Slechts wie de onwaarschijnlijke moeite zou nemen deze concordansen tot een van de nieuwe nummers met de oude te herleiden, kan voldoende begrijpen, waarom ik met alle erkentelijkheid voor Smeets' nummerbeschrijvingen de indeling van Formsma's De archieven van de gewestelijke besturen in Groningen navolgbaarder achtte dan die van Smeets' aangevulde fichesinventarissen. Desondanks bleken de Noordbrabantse gewestelijke bestuursarchiefstukken te veel van de Groningse te verschillen om Formsma's indeling onaangepast te kunnen overnemen. Zo bleken de series rekeningen, die in de archiefbewaarplaats van de van 1805 tot 1807 bestaan hebbende raad van financiën berust blijken te hebben, gemakkelijker hervindbaar, wanneer ze als archiefstukken van deze raad werden beschreven dan als archiefstukken van de instellingen, die deze rekeningen lieten opmaken.

Waar een oudere ordening wegens het niet opgesteld of bewaard gebleven zijn van inventarissen onontdekbaar bleek, heb ik eerst de van hogerhand of elders ingekomen stukken beschreven en vervolgens de notulen, de resolutiën, de publicatiën en de andere op de uitvoering van eigen of van hogere instanties afkomstige resolutiën betrekking hebbende stukken. Op deze wijze meen ik de archiefgeraamte vormende handelingen ex officio namelijk duidelijker tot haar recht te laten komen dan door de resolutiën vooraan te plaatsen.

De ordening van het archief van het departement van de Monden van de Rijn doet mij vermoeden, dat de meeste archiefstukken daar op den duur als bijlagen van de indicateurs werden beschouwd. Desondanks leek het mij mede omdat dan onnodig van Formsma's indeling zou worden afgeweken ongewenst ook de stukken van oudere gewestelijke bestuursarchieven als bijlagen van hun indices te beschrijven. Het komt mij trouwens voor, dat dit de hervindbaarheid slechts ten goede zou komen, als de meeste, zo niet vrijwel alle stukken geïndiceerd zouden zijn.

De door prefect Frémin de Beaumont medegenomen en in de Archives nationales te Parijs berustende stukken uit het archief van het departement van de Monden van de Rijn mocht ik tijdens mijn deelneming aan de stage technique international d'Archives in 1961 aantekenen. Dit aantekenen heeft er toe geleid, dat microfilms van de aangetekende stukken op het rijksarchief werden ontvangen. Deze microfilms kunnen echter helaas niet gelezen worden niet de op dit rijksarchief aanwezige microfilmleesapparaten.

Verder bleken de te Parijs berustende stukken op een geheel andere wijze geordend te zijn dan in de handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven door Muller, Feith en Fruin werd aanbevolen. Wederzijdse verwijzingen in de archiefdeelbeschrijvingen bleken dan ook bruikbaarder voor de hervindbaarheid dan een poging om de Parijse beschrijving aan mijn door voornoemde handleiding beïnvloede beschrijving te conformeren.

Aangezien de terminologie in die handleiding te beperkt bleek om alle nummerbeschrijvingen daaraan aan te passen, wordt vóór de in het begin van dit inleidingshoofdstuk genoemde concordansen een zakenindex aan de op deze inleiding volgende inventaris toegevoegd. Bovendien maakten de vele in de noten te noemen familienamen het niet overbodig om vóór die zakenindex een familienamenindex op te nemen. Daar sommige voorletters moeilijk hervindbaar zo niet onhervindbaar bleken, dreigde een personennamenindex minder volledig te worden, zodat aan een familienamenindex de voorkeur werd gegeven.

Wie de in het begin van dit inleidingshoofdstuk genoemde onwaarschijnlijke moeite zou doen de nieuwe inventarisnummers tot de oude te herleiden, zou tevens ontdekken, dat het meer moeite kostte Smeets' fichesinventarissen te vereenvoudigen dan de vereenvoudigde inventaris zelf doet vermoeden. Te meer hoop ik daarom, dat mijn vereenvoudiging de kennis van de Noordbrabantse geschiedenis in een voor de tussenvolkse ontwikkeling zeer belangwekkend tijdvak zal blijken te bevorderen.

J.A. ten Cate, 1975