Inleiding

Door het huwelijk van Anna Nahuys met J.J.F. de Jong van Beek en Donk is het archief van de familie Nahuys bij het archief van De Jong van Beek en Donk terecht gekomen en ten slotte gedeponeerd. Na het overlijden van Maurin Nahuys in 1895 is het gehele archief van de familie Nahuys onder de hoede van Anna Nahuys gekomen.
De romeinse letters I - VII van de subrubrieken van de familie Nahuys zijn de verschillende generaties in rechte mannelijke lijn en deze zijn overgenomen van een eerdere inventarisatie van dit -bij de familie De Jong van Beek en Donk- gedeponeerde familiearchief van Nahuys (getuige ook de inhoudsopgaven bij diverse inventarisnummers die deze indeling in romeinse letters volgen).

De drie belangrijkste archiefvormers van de familie Nahuys worden in de navolgende inleiding besproken.

1. Jan Jacob Nahuys.

Hij is geboren op 9 juni 1801 in Vreeswijk (Utrecht), Nederland. Hij is overleden op 27 feb 1864 in Utrecht, Nederland, hij was toen 62 jaar oud. Jan Jacob Nahuys was hoogbegaafd, beheerste vele talen. Zijn adellijke titel was zijn grootste obsessie. Hij was ervan overtuigd in rechte mannelijke lijn af te stammen van de Westfaalse graven von Horstmar-Ahaus. Toen hij in 1835 als jonkheer werd ingelijfd in de Nederlandse adel, haalde hij - uit verontwaardiging dat hem de titel van graaf was geweigerd- zijn adelsdiploma niet op. Onherroepelijk viel hij daardoor terug in de burgerstand. Ondanks dat heeft hij zichzelf gedurende een groot deel van zijn leven als graaf betiteld. Hij was tevens een van de oprichters van de Orde van Walhalla, die de oudste, edelmoedigste en meest verheven geslachten van het land moest verenigen. Hij heeft een aantal functies binnen de stad en de provincie van Utrecht vervuld. Tevens speelde hij een rol bij Vereniging Het Metalen Kruis voor gedecoreerde militairen die deelnamen aan krijgshandelingen in 1830-1831 rond de Belgische afscheiding.


Gezin van Jan Jacob Nahuys. Hij is getrouwd met Cecilia Dorothea Schuyl van der Does op 6 apr 1826 te Utrecht, Nederland, hij was toen 24 jaar oud.

Kind(eren):
1. Anna Cécile Wilhelmina Jeannette Jacqueline Nahuys 1826-1905
2. Willem Nahuys. 1828-1848
3. Maurin Théodore Corneille Florent Napoleon Nahuys 1832-1895

2. Maurin Théodore Corneille Florent Napoleon Nahuys

(geboren 4 nov 1832 te Utrecht. Hij is overleden op 17 jul 1895 in Brussel. Hij was toen 62 jaar oud).
Opa en oma waren Willem mr. Schuyl van der Does, 1767-1813, en Johanna Cornelia van Starckenborg, 1773-1839.
Vader en moeder waren Jan Jacob mr. Nahuys, 1801-1864, en Cecilia Dorothea Schuyl van der Does, 1800-1866.
Maurin huwde 16 jan 1861 met zijn nicht Agnes Auguste Frederike Robertine Nahuys (1828- 10-8-1875)
Op de website van dbnl (Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren van de Koninklijke Bibliotheek) een overzicht van al zijn publicaties en artikelen. Zie http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=nahu002
Maurin Nahuys was aanvankelijk werkzaam als kommies ter secretarie van de stad Utrecht. Hij was in zijn tijd een bekende numismatist (muntkenner). Hij was tevens secretaris van de Internationale Commissie voor monetaire eenheid, mede oprichter van de Vereniging tot bescherming van dieren in de provincie Utrecht, lid van diverse sociëteiten, musicus (Wilhelmus mars), lid van comités bij diverse gelegenheden en bij diverse congressen aanwezig: bijvoorbeeld op gebied van sociale wetenschappen of archeologie.
Een tijdlang was hij secretaris van de Commission internationale pour l'Unité monétaire, tevens van de Société néerlandaise de Statistique, membre honoraire de la Société royale de numismatique en heeft hierover verschillende artikelen en boeken geschreven. Hij was in 1867 de ziel van de in Parijs gehouden 'Conférence monétaire internationale'. Verder was hij lid van verscheidene commissies en organisaties en in wetenschappelijke kringen bekend als geslacht-, oudheid- en penningkundige.

Vervolg Maurin

In 1873 werd hem een pensioen toegekend toen hij eervol ontslagen werd wegens zijn gezondheid. Om gezondheidsredenen verhuisde hij in 1871 naar Duitsland in de stad Wiesbaden en later naar Bonn. Vanaf 1884 vestigde hij en zijn familie zich in de wijk St. Gilles te Brussel. Maurin Nahuys overleed op 17 nov 1895 in Brussel. Levensberichten over hem verschenen in een tweetal Belgische tijdschriften en in Dietsche Warande.

Van adel of toch niet.

Graaf Maurin Theodore Corneille Florint Napoleon Nahuys van Horstmar Ahaus (1832-1895). Bij de artikelen die Nahuys in de periode 1887-1893 in de Dietsche Warande publiceerde staat zijn naam als 'Graaf Maurin Nahuys'. In de inhoudsopgaven staat daarachter: 'von Horstmar-Ahaus'. De namen Horstmar (een plaats bij Münster) en Nahuys (of Ahaus) komen resp. in 1146 en 1139 voor en zijn door huwelijk omstreeks 1280 met elkaar verbonden. Nakomeling Peter van Nahuys (zie rubriek I en II), geboren 1622, vestigde zich na de vrede van Münster in Nederland en werd er stadhouder van Peelland en Kempenland en drost van Oirschot. Onder dagtekening 24 Jun 1644 ontving hij een verklaring van de Keurvorst-Aartsbisschop en Bisschop Ferdinand van Beyeren dat de rang van Graaf hem wegens zijn afstamming was aangeboren en van rechtswege toekwam. In een stuk vanwege stadhouder Willem III van 16 okt 1675 wordt hij: 'den Edel Hoog geboren Here Petrus Grave van Nahuys, drost van Oirschot en stadhouder van Peelland en Kempenland ...' enz. genoemd.

Gedurende de 19e eeuw zijn verschillende van zijn nakomelingen onder de naam Van Nahuys of Nahuys in de Nederlandsche adel ingelijfd. Daaronder waren, bij Koninklijk Besluiten van 27 Maart 1835 en 22 Juli 1836, Maurin’s beide ooms en zijn vader, Mr. Jan Jacob Nahuys. De titel van graaf werd echter niet toegekend en dat was voor Maurin's vader aanleiding om zijn diploma niet te lichten. Hij en zijn zoon Maurin behoorden daardoor niet tot de Nederlandse adel. Maurin huwde met zijn nicht Agnes Auguste Frederike Robertine Nahuys (1828-1875), wier vader de inlijving in de Nederlandse adel wel geaccepteerd had.

Na twee vergeefse pogingen is Maurin, die toen in Wiesbaden en later in Bonn woonde, onder dagtekening 15 Juni 1882, als Pruisisch onderdaan genaturaliseerd met erkenning van de grafelijke titel en schrijft zich als zodanig Edel Heer en Graaf von Nahuys uit het Huis Horstmar-Ahaus. Hij woonde toen in Bonn.

Geen Nederlandse adel

In 1868 adviseerde de Hoge Raad van Adel de minister van Justitie om Maurin gerechtelijk te laten vervolgen wegens het onrechtmatig voeren van de titel graaf. In 1869 kreeg hij van de procureur generaal van het gerechtshof te Utrecht de waarschuwing zich voortaan op straffe van alle adellijke aanmatigingen te onthouden. Tot vervolging zou het echter niet komen. (Uit: 'Mensen van adel' bijdrage van A.J. Gevers en A.J. Mensema, p. 193-195)
Later is over de herkomst van de naam Nahuys een heuse polemiek ontstaan. In een nogal scherp gesteld artikel trok De Nederlandsche Heraut in 1887 de afstamming uit het geslacht Von Horstmar Ahaus en de grafelijke status daarvan in twijfel. In 1889 weerlegt Maurin Nahuys uitgebreid 'de valschheid en den kwaadwilligen geest' daarvan. Tenslotte wordt in het Adelsarchief 1904 de kwestie grondig besproken. De conclusies uit 1887 blijven daarin grotendeels gehandhaafd. Maar Maurin Nahuys is dan al lang overleden. Beide dochters van Maurin en Agnes Nahuys zijn in 1898 in de Pruisische adel opgenomen. De enige zoon, Johann Bernard Guido Eugen Maurin Nahuys (1872-1886) was toen al overleden. Hij was Pruissisch cadet.

3. Anna Nahuys. Anna Cécile Wilhelmina Jeannette Jacqueline Nahuys

(geboren Utrecht 28 dec 1826 overleden Amsterdam 8 mrt 1905), was de dochter van Jan Jacob Nahuys en echtgenote Cecile Dorothée Nahuys, geboren jonkvrouw Schuyl van der Does (geboren 1800. Overleden 1866). Zij was tevens de zus van Maurin Nahuys.
Zoals ook haar moeder was Anna kunstzinnig aangelegd. Ze leerde van haar het tekenen en schilderen, later ook nog 'en plein air' bij een Oosterbeekse kunstenaarskolonie.
Anna en haar man Jan J.F. de Jong hebben hun drie kinderen Jan, Cécile en Elsa volgens de meest moderne pedagogische inzichten van die tijd opgevoed. De dagboekjes van Anna voor Cécile (zelf vernietigd minus één exemplaar) en Elsa (inv.nrs. 2951-2955) en die van broer Jan Olphert II zijn aanwezig. Anna heeft zijn opvoeding uitvoerig gedocumenteerd (zie inv.nrs. 720-725). Wat later in haar leven (zo rond 1888) heeft ze 2 geïllustreerde familieboeken samengesteld (zie inv.nrs. 715 en 716) met de familiegeschiedenis ten behoeve van haar kinderen, waardoor ze met recht de chroniqueur van het geslacht Nahuys genoemd kan worden. Daarnaast was Anna actief op het gebied van vrouwenemancipatie avant la lettre. Vanaf 1850 werkte ze aan een lexicon van kunstenaressen genaamd 'La Femme Artiste' (waarschijnlijk zijn inv.nrs. 709-711 daarvoor gebruikt) en was ze bestuurslid van de eerste Nederlandse vrouwen vereniging 'Arbeid Adelt'. (zie inv.nr. 713). Ook had Anna veel contact in de kunstenaars scêne van die tijd. Evenals haar vader Jan Jacob heeft Anna een brieven met autografen verzameling aangelegd.
Helaas was Anna ook nogal hypochondrisch van aard, mede vanwege een -door haar vader Jan Jacob- verboden jeugdliefde. Ze was daardoor lange tijd aan laudanum (tinctuur van opium) verslaafd (hetgeen in die tijd bij vrouwen uit gegoede kring vaker voorkwam).