skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Archieven

7083 Graafs Veer, 1381-1940

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Historische inleiding
7083 Graafs Veer, 1381-1940
Inleiding
Historische inleiding
Het veerrecht op grote rivieren is een regaal. ‘’’Regalia’’’ (lat. iura regalia = koninklijke rechten) is sinds de 11de eeuw de benaming voor rechten en praerogativa die sinds de Frankische tijd aan de koning/keizer toekwamen, of waar hij aanspraak op maakte. Deze hoogheidsrechten behoorden, anders dan in het Romeinse Rijk, aan de koning persoonlijk. Dat kwam voort uit de christelijke gedachte dat de koning/keizer ‘’Dei gratia’’, door God aangesteld was. De regalia behoorden tot zijn persoonlijk vermogen en waren net als andere vermogensbestanden deelbaar en overerfelijk.
Omdat het deelbaar en overerfelijk was kon het veerrecht in handen komen van bijvoorbeeld een stadsbestuur of een particulier. In Grave was het al sinds mensenheugenis in handen particulieren ofwel burgers. De oudste akte in het archief is van 1381. Het is onduidelijk of het veer toen nog in handen was van de landsoverheid. In elk geval wordt uit akten van de 15e eeuw wel duidelijk dat aandelen in het veer dan worden verhandeld aan particulieren en er een rente rustte op een deel van het veer van Grave. In gedeelten kwam het veer bij overdracht in handen van particulieren.

Op 26 september 1878 was het veer door een openbare veiling in handen gekomen van Jacobus en Johannes van Haren. In 1903 wordt het veer verkocht aan de weduwe van Jacobus van Haren, voor haar en haar erfgenamen. In 1911-1912 werd door de familie een motorboot "Graafsche Veer" aangekocht om de veerpont te trekken, hetgeen tevens leidde tot de verhoging van veergelden. Er ontstond een hele strijd wie de verhoging van veergelden mocht doorvoeren: de veerman of het stadsbestuur (zie inv.nr. 197). De gemeente gaf tevens toestemming om een concessie aan te vragen voor een nieuwe veerverbinding. Dit alles zou de inleiding vormen voor de steeds prangender wordende vraag of men niet beter af was met een vaste oeververbinding over het water in de vorm van een brug. Dan zou men ook geen last meer hebben van veergelden, hoog water en ijsgang op de rivieren en al wat dies meer zij.
De weduwe Van Haren heeft in een rechtszaak tegen de Staat der Nederlanden echter schadevergoeding geëist aangezien zij in haar rechten werd getreden door de staat. Zij beriep zich op het aloude veerrecht. Zij riep rechtskundige hulp van advocaat en KVP politicus Romme, die later in 1937 minister van Sociale Zaken wordt in het vierde kabinet-Colijn (zie inv.nrs. 184-190). Men laat een onderzoek doen middels het rapport "Het veer te Grave", een rechtskundig onderzoek en adviezen door prof. mr. A.S. de Blecourt naar de rechten van het veer(pont) Grave - Nederasselt (zie inv.nr. 183).
In 1929 kwam er een vaste verbinding tot stand in de vorm van een brug tussen de oevers van de Maas bij Grave respectievelijk Nederasselt. Alle eeuwen daarvoor had het verkeer zich moeten behelpen met een veer dat een eindje stroomopwaarts tussen de Maas- of Veerpoort in Grave en de andere oever voer.
Toch is uit archivalia in Brussel (Algemeen Rijksarchief) en Grave (archief van het veer; stadsarchief Grave) gebleken dat zo’n Graafse brug tenminste al één keer, en wel heel vroeg, serieus in discussie is geweest. In 1545 bepaalde keizer Karel V als heer van Grave alvast de tarieven voor een te maken houten brug bij Grave: zoveel voor een kar, zoveel voor een os, zoveel per persoon. Het kwam er niet van, maar het moet niettemin als haalbaar zijn beoordeeld (zie inv.nr. 160)
Zoals gezegd is het pontveer in Grave steeds een belangrijke schakel in het handelsverkeer met name tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen. In 1830 wordt een dagelijkse lijndienst per 'tourkar' geopend van 's-Hertogenbosch naar Nijmegen. Na 1920 neemt het autoverkeer toe en daarmee ook de vraag naar een verkeersbrug. Maar de bouw van de Graafse Maasbrug is vooral een gevolg van de Maaswerken.
Maar niet iedereen is blij met de brug. De weduwe Van Haren, eigenaresse van het veer, spant in 1928 een proces aan tegen de Staat en wil een schadevergoeding, maar krijgt uiteindelijk geen gelijk. In 1940 blaast het Nederlandse leger delen van de brug op. Dan is de weduwe bereid om tijdelijk een bescheiden veerdienst te hervatten.
Het oude veerhuis aan de Nederasseltse kant wordt uiteindelijk in 1972 gesloopt
Geschiedenis van het archief en verantwoording van de inventarisatie
Openbaarheid
Inventaris

Kenmerken

Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2041 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.

Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.