skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Vincent van de Griend
Vincent van de Griend Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Vincent van de Griend
Vincent van de Griend Bhic

Archieven

234 Zwart en Nationaal Front, 1934 - 1941 N.B. Stukken van 1896 - 1965

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Historisch overzicht
Arnold Meijer, 1905-1965
Alfred A. Haighton, 1896-1943
Zwart Front
Nationaal Front
234 Zwart en Nationaal Front, 1934 - 1941 N.B. Stukken van 1896 - 1965
Inleiding
Historisch overzicht
Nationaal Front
Oprichting
Reeds in 1938 speelde Arnold Meijer met de gedachte zijn Zwart Front om te zetten in een groots opgezette brede beweging die alle rechts-radikale groeperingen zou moeten omvatten. Dus een konsentratie van alle zogenaamde goedwillende krachten. In oktober 1939 hield hij reeds een vurig pleidooi voor de overgang naar een krachtig Nationaal Front. * 
Meijer wist Alphons Bouwman, de politieke boerenleider in het Land van Maas en Waal, voor Nationaal Front te interesseren. *  Hij schreef tevens een groot aantal vooraanstaande Nederlanders aan, met klinkende naam en titels, waarvan hij dacht dat zij wel wat zouden zien in een lidmaatschap van een nationale beweging Nationaal Front. * 
Op 20 april 1940 was het dan zover. In 's-Gravenhage werd Nationaal Front opgericht. *  De inleidende propagandarede werd gehouden door de Nederlandse dominee en Vlaamse aktivist Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard. Deze Domela had jarenlang in Vlaanderen gewerkt als predikant. Hij was zich intensief gaan bemoeien met de Vlaamse Beweging. Hij was onder meer één der oprichters van het Gents aktivisme. Domela werd wegens zijn anti-Belgische aktiviteiten in de Eerste Wereldoorlog door België in 1918 ter dood veroordeeld, en daarom vluchtte hij naar Nederland waar hij zich zeer aktief bleef bezighouden met de zaken in Vlaanderen. In 1940 werd hij een medewerker en getrouwe vriend van Arnold Meijer. * 
In de oprichtingsakte van Nationaal Front wordt vermeld dat een aantal personen, optredende als vertegenwoordigers van verscheidene kringen en groeperingen, ervan overtuigd zijn dat een wederopstanding van het Nederlandse Volk enkel door een bundeling van alle nationale krachten kan worden mogelijk gemaakt, en dat die bundeling alleen kan geschieden door de oprichting van een Nationaal Front. Deze oprichting van Nationaal Front is volgens de vertegenwoordigers noodzakelijk wegens de zorgelijke toestand waarin het land verkeert. Voldaan moet worden aan drie primaire voorwaarden, wil Nationaal Front kans van slagen hebben:
- Alle Nederlanders moeten zich naar hart en geest van het levensdoel der natie bewust worden.
- De nationale taak moet niet alleen gezien worden als een formeel beschermen en bewaren van het grondgebied. Deze taak moet daarentegen een nationaal ideaal worden door het inzetten en het voortdurend samenwerken van alle positieve krachten en vermogens die door het volk kunnen worden opgebracht.
- Het parlementair demokratisch bestel is tot machteloosheid gedoemd door hopeloze verdeeldheid. Dit bestel zal plaats moeten maken voor een gezagvolle staat.
Uitgaande van de leidersgedachte roept men Arnold Meijer tot algemeen leider van Nationaal Front uit. * 
Politiek beginselprogramma van Nationaal Front
- De staat van Nationaal Front is autoritair.
- Tot het Nederlandse Volk worden gerekend zij die krachtens aard, geschiedenis, kultuur en taak Nederlander zijn.
- Voor de Nederlanders geldt dat zij hun persoonlijke belangen ondergeschikt dienen te maken aan het volksbelang, terwijl zij voor zover zij deze plicht vervullen, recht hebben op bescherming van de volksgemeenschap.
- Zij die woonachtig zijn in Nederland, doch niet tot de Nederlanders behoren of gerekend kunnen worden, genieten slechts het gastrecht.
- De eerste plicht van het Nederlandse Volk tegenover zichzelf is gelegen in het tegengaan van alle leerstellingen en het bestrijden van alle invloeden die ontbindend op de volkskracht werken.
- De grondslag van de volkswelvaart is de arbeid van het gehele volk.
- Het geld krijgt zijn natuurlijke funktie als ruilmiddel weer terug. Aan openlijke of verkapte machtsuitoefening door partikulieren, die zich op enigerlei wijze van die macht hebben meester gemaakt om de kapitaalmarkt te beheersen, wordt een einde gemaakt, en in de toekomst zal worden voorkomen, dat zich iets dergelijks opnieuw voordoet.
- Hoewel het partikulier initiatief zoveel mogelijk wordt bevorderd, zal toch doeltreffend elke vorm van werkzaamheid moeten worden tegengegaan die voordelig is voor het individu maar het volksbelang schade berokkent.
- De organisatie van de arbeid is korporatief, en wel zodanig dat gevaren vermeden worden die kunnen voortvloeien uit tegenstellingen tussen de belangen van de verschillende soorten en groepen van arbeid.
- De inkomsten van het individu zijn niet alleen bestemd voor hemzelf of zijn gezin maar ook voor het volk.
- De verhouding tussen volksgemeenschap en volksgenoot brengt met zich mee dat aan degenen die, buiten eigen schuld, niet in staat zijn in hun eigen levensonderhoud te voorzien, een behoorlijk bestaan wordt gewaarborgd.
- De plaats van de vrouw is bij uitstek in het gezin of in typische vrouwelijke beroepen.
- Het gezin is de kern van de natie en dient dus op zeer bijzondere wijze beschermd te worden.
- Nationaal Front erkent de vergroeiheid van het Nederlandse Volk en het Christendom.
- Nationaal Front bestrijdt alle invloeden in wetenschap en kunst, in pers en radio welke de innerlijke waarde van de Nederlandse beschaving aantasten.
- Aan het Nederlandse Volk wordt op doelmatige wijze de gelegenheid geboden zich omtrent de zaken van het Volk uit te spreken.
- De bestuursvorm zal worden beheerst door de leidersgedachte en door de korporatieve maatschappij.
- Nationaal Front erkend de noodzakelijkheid van een vorming van een leger, dat enerzijds zal dienen om Nederland tot een gevreesd tegenstander of begeerd medestander zal maken, en anderzijds het middel bij uitstek zal vormen om de saamhorigheid van de Nederlanders in alle geledingen te bevorderen.
- Het recht wordt beheerst door het inzicht dat de bescherming van de gemeenschap prevaleert voor die van de enkeling. * 

Hoewel het beginselprogramma van Nationaal Front gematigder klinkt dan het programma van Zwart Front waren en zijn essentiële punten uit het Zwart Front-programma nog aanwezig. * 
Organisatie en inrichting van Nationaal Front
In tegenstelling tot de organisatie van Zwart Front, werd die van Nationaal Front tot in de kleinste details voorbereid. Het werd nu echter zo'n log bureau-apparaat dat het nooit goed heeft gefunktioneerd.
Het Nationaal Front bestond uit:
- De Algemeen Leider met de rechtstreeks onder hem ressorterende diensten en ambtsdragers.
- De Raad van Nationaal Front.
- Het hoofdkwartier met de departementen.
- Gouwen en Afdelingen.
De algemeen leider leidde de beweging in de meest volstrekte zin van het woord. Hij was slechts verantwoording schuldig aan God en aan het Staatshoofd. Alle gezag en bevoegdheid in de beweging kwam voort uit de algemeen leider, en alle verantwoordelijkheid was men verschuldigd aan hem. Alle leiders werden door hem benoemd of ontslagen. De Leider had het recht van beschikking over alle eigendommen en over alle zakelijke en onzakelijke rechten van de beweging. De Leider was ambtshalve voorzitter van de Raad van Nationaal Front. Deze Raad moest er op toezien dat de beginselen van de beweging zuiver bleven, juist werden toegepast en nageleefd. De leden van de Raad werden door de Leider benoemd, waren aan hem verantwoording schuldig en moesten lid van de beweging zijn. De Leider besliste wanneer de Raad bijeenkwam.
De Leider was gehouden de raad te horen, bij belangrijke zaken van wijziging van de beginselverklaring, bij benoeming van gouwleiders, bij royement of straf.
Het hoofdkwartier- dat gevestigd werd in 's-Gravenhage - bestond uit de door de Leider ingestelde departementen en diensten. De leiders van deze departementen en diensten stonden rechtstreeks onder bevel van de Leider en zij waren hem direkte verantwoording schuldig.
Binnen de grenzen van hun door de Leider gegeven instrukties waren de departementsleiders bevoegd te handelen in naam van de Leider. In rangorde stonden zij boven de Gouwleiders in de provincies. De Leider stelde deze gouwen in en bepaalde de grenzen. Van de Leider kregen de gouwleiders hun instrukties die vooral gericht waren op koördinatie van de afdelingen in hun gouw. Op gelijke wijze werden door de Leider afdelingen opgericht en afdelingsleiders benoemd.
Lid van Nationaal Front konden degenen worden die door de Leider werden toegelaten. Ieder lid stond onder de wet van de beweging, zoals die was neergelegd in de beginselverklaring van Nationaal Front. Begunstigers waren degenen die op enigerlei wijze Nationaal Front steunden. * 
In de alledaagse praktijk werkte deze organisatie niet zo best. De Leider vaardigde, bijna dagelijks, een aantal besluiten uit die al of niet werden opgevolgd. Sommige instellingen van Nationaal Front bleken in feite slechts papieren grootheden te zijn, zoals bijvoorbeeld de Politieke Raad, de Sociaal-Ekonomische Kamer, de Kulturele Kamer en de Raad van Recht en Orde. *  De Leider had een inlichtingendienst die hem over de meest onbetekenende dingen informeerde. * 
Iedereen bracht aan ieder rapport uit over de verrichte werkzaamheden en over de interne ruzies op het hoofdkwartier, waar de oudgedienden van Zwart Front en de nieuwlichters van Nationaal Front elkaar nogal eens in de haren zaten. * 
Het Departement van Organisatie en Propaganda, dat tot 28 december 1940 nog uit twee departementen bestond, was de spil van het Hoofdkwartier. Geleidelijk nam dit departement ook talrijke taken over van de Raden en Kamers van Nationaal Front. Belangrijke taken waren de werving van de leden en de ledenregistratie, de post- en archiefbehandeling en de uitgave van het Nederlandsch Dagblad, het weekblad De Weg en de propaganda-paketten. * 
Voor de financiën van Nationaal Front had men een aparte stichting in het leven geroepen die los van Nationaal Front stond, namelijk de Stichting Geldelijk Beheer van Nationaal Front, waarvan Arnold Meijer de direkteur was. De uitvoerende taak, zoals boekhouding en inning van kontributie en giften werd overgelaten aan het Departement van Geldelijk Beheer. * 
Het Departement van Verbindingen was feitelijk een vertaalbureau. Al de te publiceren stukken moesten in verband met de Duitse Bezetting ook in de Duitse taal worden vertaald, en aan het Persbureau van de Duitsers worden voorgelegd. Ook regelde dit departement de verlofaanvragen voor het houden van vergaderingen en bijeenkomsten van Nationaal Front. * 
Het Departement Vorming werd pas in september 1941 opgericht. Daarvoor was het een afdeling van het Departement van Organisatie en Propaganda. Zijn voornaamste taak was de behartiging van de kulturele belangen van de leden. Zo had dit departement bemoeienis met de jeugdorganisatie van Nationaal Front. Het departement gaf een aantal schriftelijke kursussen uit. Het departement bestond voornamelijk op papier, in de praktijk heeft het weinig invloed kunnen uitoefenen. * 

Op 17 april werd een Nationaal Vrouwenfront opgericht en een algemeen leidster werd benoemd om ook de vrouwen van de Nationaal Fronters in de beweging te aktiveren. Ook het Nationaal Vrouwenfront stelde enige plaatselijke afdelingen in. * 
Likwidatie van Nationaal Front
Wegens enkele artikelen van de Leider in het Nederlandsch Dagblad en in het weekblad "De Weg" werden deze bladen na augustus 1941 definitief verboden. Ook vergaderingen en bijeenkomsten mochten niet meer worden gehouden. In feite was Nationaal Front nog slechts een papieren organisatie waarvan de leden slechts incidenteel in kleine praatgroepjes bijeen kwamen. Ook het optreden naar buiten werd officieel van hogerhand tegengewerkt. Omdat de Leider van Nationaal Front niet wilde dat zijn beweging opging in de NSB en hij vrijwel alle pro-Duitse elementen uit zijn beweging zette, werd Nationaal Front op 13 december 1941 daags nadat de Leider van de NSB de eed van trouw had afgelegd in handen van Adolf Hitler - door de Duitsers verboden, zoals dat ook gebeurde met de Nederlandsche Unie.
Op alle eigendommen - ook de persoonlijke eigendommen van Arnold Meijer -werd door de likwidator mr. W.F. Vorrink beslag gelegd om de schulden van Nationaal Front te vereffenen, van welke vereffening in de praktijk niet veel terecht kwam, zodat de likwidatie meer op een naasting van de eigendommen van Nationaal Front en zijn Leider leek. * 
Aan Arnold Meijer werd alle politieke aktiviteit verboden. Hij vestigde zich in Oisterwijk waar hij een drukke korrespondentie onderhield met oud-kameraden. Verder hield hij zich onledig met het in kultuur brengen van zijn gronden. * 
Verschillende leden van Nationaal Front werden kort na de opheffing geïnterneerd, maar kort nadien weer vrijgelaten, al dan niet door tussenkomst van Arnold Meijer. * 
Verantwoording
Summary
Aanwijzingen voor de gebruiker
Bijlagen
Inventaris

Kenmerken

Datering:
1896-1965
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2041 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.

Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.