Instelling, ontwikkeling.

Bestuur
Na de Franse tijd bleven de toen fungerende gemeentelijke colleges aan. Bij de Grondwet van 1815 werd een reglement geëist voor samenstelling van de plaatselijke besturen, hetgeen geschiedde bij Koninklijk Besluit van 1819, gewijzigd in 1825. * 
Dit reglement verdeelt het platteland in gemeenten. Het bestuur van een plattelandsgemeente bestaat uit een burgemeester, twee assessoren (wethouders) en een gemeenteraad. De raad bestaat inclusief de burgemeester en assessoren uit 7 tot 9 personen.
De burgemeester wordt door de koning benoemd en is lid van de raad, de assessoren door de commissaris der provincie, uit de leden van de raad. De provinciale staten benoemen de gemeenteraadsleden, nadat ze het plaatselijk bestuur hebben gehoord, elke 2 jaar treedt 1/3 der raadsleden af alsmede 1 assessor.
De gemeentesecretaris wordt door de koning benoemd op voordracht van de raad, burgemeester en assessoren, de ontvanger door de provinciale staten na een voordracht van de gemeenteraad.

Behalve het provinciale toezicht bestond van 1819 tot 1850 nog de functie van districtscommissaris te Boxtel, die als tussenpersoon fungeerde voor de provinciale gouverneur en de gemeentebesturen. De bedoeling van de wetgever was om meer direct toezicht te kunnen uitoefenen op het bestuur van de gemeente. Bij de invoering van de gemeentewet van 1851 is de functie opgeheven. Deze wet maakt geen onderscheid meer tussen het stedelijk bestuur
en het plattelandsbestuur, maar kent uitsluitend "gemeenten". Het bestuur van iedere gemeente bestaat voortaan uit een raad, burgemeester en wethouders en de burgemeester. De functie van burgemeester werd uitgeoefend door: * 

1810 - 1831 Jan van Beverwijk, tevens notaris
1831 - 1843 Lambertus van Dooren
1844 - 1874 Wilhelmus Verhoeven tevens burgemeester van Dinther 1859 - 1865 * 
1874 - 1889 Pieter Arnoldus Verhagen
1889 - 1890 Bernardus Johannes Hulshof
1890 - 1919 Hendrikus Lambertus Manders
1919 - 1937 Johannes Joseph Janssens

Behalve genoemde functionarissen, waren nog in gemeentelijke dienst werkzaam, al of niet met een volledige dagtaak: de secretaris, ontvanger, ambtenaar van de burgerlijke stand, nachtwaker, pootmeester, lantaarnopsteker, aflezer, klokkenist, geneesheer, schoolmeester. * 

Groei en ontwikkeling
In het begin van de 19e eeuw is Schijndel een van de grootste, schoonste en levendigste dorpen van Peelland, waarbij veel handelsverkeer bestaat van en naar Den Bosch.
Behalve de landbouw als voornaamste middel van bestaan, begon toen ook de handel tot bloei te komen. De volgende producten werden verhandeld: boter, hop, haver, spek, hoepels, en klompen. De belangrijkste landbouwgewassen bestonden in rogge, tarwe, gerst, haver, boekweit, erwten, bonen, aardappelen en hop. De 4 jaarmarkten werden goed bezocht en gehouden op woensdag voor de laatste april, 2 dagen voor St. Jan Baptist, dinsdag voor 1 oktober en 8 november. De volgende bedrijven en beroepen werden toen in Schijndel uitgeoefend: 3 brouwerijen, 1 korenmolen, 1 dokter, 2 chirurgijns, 7 bakkers, enige kooplieden en winkeliers. * 
Omstreeks 1850 worden de landerijen over het geheel genomen niet meer toereikend bevonden om daarvan te kunnen bestaan, enige boerderijen uitgezonderd. Men is zich meer gaan toeleg¬gen op de handel, waarbij de houtproducten (hoepels en klompen) een belangrijke plaats innemen. De Schijndelse akkers zijn in deze tijd nog overvloedig voorzien van houtgewas. Tot de grotere inrichtingen behoren dan: 3 brouwerijen, 3 stenen windmolens, waarvan 1 tevens tot pel- en schorsmolen is ingericht, 2 rosoliemolens en 9 leerlooierijen. * 

De verdere ontwikkeling in handel en nijverheid, moge enigszins uit onderstaand overzicht blijken naar de toestanden van 1860 en 1925: * 
      1860    1925
Molens:
boekweitmolen 3 -
graan-oliemolen - 2
lijnkoekmolen 2 -
molenaars - 6
molenmaker 1 -
pelmolen 1 -
run- of schorsmolen 1 -
windkorenmolen 3 4

Houtbewerking:
hoepelmakerij 31 31
houtzagerij 9 1
klompenmakerij 51 64
klompenfabriek - 2
kuiperij 5 2
mandenmakerij 3 3
mandenfabriek - 3
meubelmakerij 1 -
stoel en wieldraaierij 4 -
timmerman 12 16
timmerfabriek - 1
wagenmakerij 3 -

Overig:
azijnmakerij 1 -
bezem en boendermakerij 5 -
bierbrouwerij 2 1
bierbottelaar - 2
blauwverwerij 1 -
breifabriek - 1
coiffeur - 4
electricien - 1
goud en zilversmederij 1 -
grutterij 2 -
harkenmaker - 2
kleermakerij 7 9
klok en vuurwerk maker 2 2
koeharenspinnerij 1 -
koperslagerij 2 1
leerlooijerij 7 -
leertouwerij 1 -
linnenweverij 3 -
metselaar 6 7
olieslagerij/paarden 2 -
roomboterfabriek - 1
rijwielhersteller - 10
schoenmakerij 17 5
smederij (grof en hoef) 6 5
steenfabriek - 1
stroodekker 10 3
tabak kerverij 2 2
touwslagerij 2 -
varkenslachter 6 7
verwer of huisschilder 3 7
vleeshouwer 4 36
wasblekerij - 1
waskaarsenfabriek 2 1
worst en vleeswarenfabriek - 2
zadelmakerij 1 1
zwartververij 1 -

Behalve de kerk, wordt door kroniekschrijvers het raadhuis geprezen; in het begin 19e eeuw als het schoonste van de gehele Meierij. Ook rond 1825 wuift A.C. Brock de bebouwing in Schijndel alle lof toe: "Een der schoonste en grootste dorpen, niet alleen van Peelland, maar zelfs ook onder die van anderen meierijschen kwartieren, is int midden zeer digt betimmert met fraaye en treffelijke gebouwen. Het raad- of gemeentehuis ligt aan de straat, is een uitmuntend gebouw, reeds ener weinige jaren gesticht. Hetzelve heeft een hardstenen voorgevel en is van een fraay koepeltorentje verzien. Voor enige jaren is hier een net koepelkerkje met een spits torentje aan de voorzijde van het dorp aangelegt voor de protestanten. * 

De bebouwing van de gemeente Schijndel is in 1832 zeer omvangrijk. * 
Een openbare lagere school bestond in Schijndel-dorp en vanaf 1888 tevens in Wijbosch. Bijzonder lager onderwijs was er al in 1832 toen zuster Anna de Bref verlof kreeg een school voor meisjes op te richten voor onderricht in taal en vrouwelijke handwerken. Een meisjesschool in Wijbosch werd geopend in 1888. * 
Na de gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs in de L.O.-wet 1920 heeft het bijzonder onderwijs een grote vlucht genomen en verdrong goeddeels het openbaar lager onderwijs. *  Huisonderwijs werd vanaf 1926 nog gegeven t.b.v. personeel van steenfabriek "De Molenheide". * 
De bevolking verdubbelde in de thans geïnventariseerde periode:

jaar     aantal inwoners
1815    3524 * 
1830    3980 * 
1840    4064
1850    4564
1860    4747 * 
1870    4811
1880    5193
1890    5478
1900    5539
1910    5983
1920    6724
1930    7896