skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg

Archieven

263 Nederlandse Hervormde Kerkprovincie Brabant en Limburg, 1816 - 1997

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Historisch overzicht
Provinciaal kerkbestuur van Noord-Brabant
263 Nederlandse Hervormde Kerkprovincie Brabant en Limburg, 1816 - 1997
Inleiding
Historisch overzicht
Provinciaal kerkbestuur van Noord-Brabant
De provincies Noord-Brabant en Limburg telden vanouds een klein aantal hervormden. Die hadden zich in deze gebieden in de 17e en 18e eeuw kunnen handhaven ten gevolge van de Staatse overheersing. Het wegvallen van de oude structuren in 1794/1795 had vrijheid van godsdienst gebracht. Voor de hervormden betekende dit dat ze hun bevoorrechte positie verloren. Na het wegtrekken van de Franse troepen in 1813, werd het Koninkrijk der Nederlanden gevestigd, waarvan ook de Zuidelijke Nederlanden deel gingen uitmaken. De grenzen van de provincies werden getrokken: Noord-Brabant kreeg een deel van het voormalige gewest Holland binnen zijn grenzen; Limburg werd samengesteld uit een aantal gebieden die voorheen weinig binding met elkaar hadden.
Niet alleen binnen de provincies Noord-Brabant en Limburg, ook landelijk moesten de hervormden zich aanpassen aan de nieuwe situatie onder het Koninkrijk. Ondanks verzet van bepaalde groeperingen liet de hervormde kerk zich onder toezicht van de overheid, i.c. van de koning, plaatsen. Vooral in die gebieden waar de hervormden in de minderheid waren, werd dit echter niet afgewezen. Het gevolg was een nieuwe kerkorde, die in 1816 ingevoerd werd en gebaseerd was op het Algemeen Reglement voor het bestuur der Hervormde Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden. Onder de Nederlandse Hervormde Kerk werden de Waalse, Presbyteriaans-Engelse, Schotse en Nederduitse kerkgemeenschappen begrepen. *  De nieuwe grondwet van 1848 maakte het voortbestaan van deze situatie onmogelijk. Het recht van placet, dat wil zeggen het recht van de koning kerkelijke verordeningen en beslissingen aan zijn goedkeuring te onderwerpen, verviel. De overheidsbemoeienis met het bestuur van de hervormde kerk verdween officieel met de invoering in 1852 van een nieuw Algemeen Reglement voor de Nederlandse Hervormde Kerk, dat de Algemene Synode, tevoren sterk beheerst door de koning, van hem onafhankelijk maakte. Deze nieuwe structuur, die tussentijds nog enkele kleine aanpassingen kende, bleef tot 1951 van kracht. Het was een administratieve bestuursorganisatie, hiërarchisch-synodaal, van boven af. De plaatselijke gemeenten hadden, ook na 1852, nauwelijks zeggenschap binnen dit bestel. * 
Zo ontstonden in 1816 in de verschillende provincies van het koninkrijk provinciale kerkbesturen, waarboven de Algemene Synode geplaatst werd. In de meeste kerkprovincies was het provinciaal kerkbestuur de opvolger van de Provinciale Synode. Voor Noord-Brabant en Limburg lag de situatie anders. Voorheen was dit gebied ingedeeld in classes die onder Zuid-Holland (classis Breda) en Gelderland (classes 's-Hertogenbosch, Peel- en Kempenland en Maastricht) ressorteerden. *  Het Provinciaal Kerkbestuur van Noord-Brabant werd opgericht in 1816. *  Zijn ressort werd ingedeeld in vier classes, te weten Breda, Eindhoven, 's-Hertogenbosch en Heusden. Ze bestreken de hele provincie. Limburg en de Zuidelijke Nederlanden vielen onder één kerkbestuur, het Provinciaal Kerkbestuur voor Limburg, *  waaronder de classis Maastricht, bestaande uit de toenmalige provincies Limburg en Luik, en de classis Brussel, bestaande uit de rest van de Zuidelijke Nederlanden, ressorteerden.
De troebelen van de jaren dertig en de daaropvolgende afscheiding van België hadden tot gevolg, dat het Provinciaal Kerkbestuur voor Limburg alleen de zorg had voor de (verkleinde) classis Maastricht. Het classicale bestuur van Maastricht fungeerde sinds 1839 dan ook tevens als Provinciaal Kerkbestuur van Limburg. Om aan deze situatie een eind te maken stelde de Synode in 1863 aan het Provinciaal Kerkbestuur van Noord-Brabant voor, de classis Maastricht aan het ressort van Noord-Brabant toe te voegen, waarmee het Provinciaal Kerkbestuur van Limburg zou kunnen verdwijnen. *  Pas een decennium later, in 1874, ging het Kerkbestuur van Noord-Brabant hiermee accoord; het heette sinds 1875 Provinciaal Kerkbestuur van Noord-Brabant met Limburg. * 
Organisatie en taken
Provinciale kerkvergadering van Noord-Brabant en Limburg 1951-1978
Provinciale colleges van toezicht op het beheer der kerkelijke goederen en fondsen van de hervormde gemeenten in Noord-Brabant 1820-1978 en in Limburg 1824-1956
Bij de provinciale colleges van toezicht gedeponeerd archief
Inventarisatie
Aanwijzingen voor het gebruik
Inventaris

Kenmerken

Datering:
1816-1997
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2104 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.

Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.