In de 16e eeuw splitste een groot aantal christenen zich af van de toenmalige rooms-katholieke kerk. Dit noemen we de Reformatie. Deze mensen staan bekend onder de verzamelnaam 'protestanten', maar zij noemden zichzelf meestal anders. In Frankrijk en Duitsland heetten zij bijvoorbeeld 'evangelisch' en in Nederland 'gereformeerd' of 'hervormd'. De Nederlandse gereformeerde kerken hielden in 1618 een belangrijke vergadering in Dordrecht, waar allerlei afspraken met elkaar werden gemaakt.

In de 17e en 18e eeuw kwamen er nieuwe ontwikkelingen. Er kwam meer nadruk op de persoonlijke beleving van het geloof. Deze beweging noemen we ook wel de Nadere Reformatie. Hiermee wordt aangegeven dat de beweging ook in de traditie van de 16e-eeuwse Reformatie wilde staan, maar daar een toespitsing aan wilde geven. De chr. geref. kerken zijn ook beïnvloed door deze beweging.

In de 19e eeuw kwam er in de grote Nederlandse gereformeerde kerk steeds meer invloed van stromingen die kritisch stonden tegenover de Bijbel. Ook de regering probeerde greep op de kerk te krijgen. Zo werd er een reglement opgelegd aan de kerk, die de afspraken die de kerken in 1618 hadden gemaakt, moest vervangen. Dit was het begin van de Nederlandse Hervormde Kerk, nog steeds de grootste protestantse kerk in Nederland. Deze ontwikkelingen riepen veel protest op. Dit leidde ertoe dat een aantal kerken zich in 1834 afscheidde van de Ned. Hervormde Kerk. Deze beweging begon in het Groningse Ulrum, onder leiding van de predikant Hendrik de Cock. Zij bestond uit allerlei groepjes kerken. Twee daarvan waren de Christelijke Afgescheiden Gemeenten en de Gereformeerde Kerk onder het kruis. Deze twee groepen verenigden zich in 1869 en noemden zich voortaan Christelijke Gereformeerde Kerk in
Nederland.

In 1886 kwam de zogenaamde Doleantie, onder leiding van de staatsman-predikant Abraham Kuyper. Hij wilde de Ned. Hervormde Kerk van binnenuit herstellen. Hij ontmoette echter weinig begrip binnen die kerk, zodat zijn actie uitliep op een tweede afscheiding van een nieuwe groep kerken. Van de kant van de Chr. Geref. Kerken was er eerst sympathie voor deze beweging. Er waren echter ook bepaalde bezwaren, vooral tegen sommige opvattingen van de invloedrijke dr. Kuyper. Toen Kuyper in 1892 zijn nieuwe afscheiding doorzette, gingen veel chr. geref. kerken mee. Deze kerken heten nu de Gereformeerde Kerken in Nederland. Eind 2003 zijn deze kerken, samen met de oudere Ned. Hervormde Kerk samengegaan in de Verenigde Protestantse Kerk in Nederland. Een klein deel van de chr. geref. kerken wilde niet mee met de beweging van Kuyper en bleef zelfstandig. Zij zagen hun bezwaren niet beantwoord en daarom zetten zij de Chr. Geref. Kerken in Nederland voort. Zij richtten ook een eigen opleiding voor predikanten op, de Theologische Hogeschool. Vanaf 1919 is deze opleiding gevestigd in Apeldoorn. In de jaren tachtig kreeg hij de status van universiteit, zodat de officiële naam nu is: Theologische Universiteit Apeldoorn.

In 1947 veranderde de Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland zijn naam in Christelijke Gereformeerde Kerken, om daarmee uit te drukken dat het gaat om een verband van allerlei plaatselijke kerken en niet om één grote kerk. Na 1892 ontwikkelden de christelijke gereformeerde kerken zich steeds meer zelfstandig, terwijl het ledenaantal gestaag groeide tot ongeveer 75.000 rond 1985. Daarna begon een lichte daling, maar nog steeds schommelt dit ledenaantal rond dit getal. Er zijn ongeveer 180 plaatselijke kerken aangesloten bij de Christelijke Gereformeerde Kerken.

De plaatselijke kerk regelt in principe zoveel mogelijk zelf, met behulp van de afspraken die de kerken gezamenlijk maken. Er zijn ongeveer 180 plaatselijke kerken die over het hele land zijn verspreid. Kerken, die bij elkaar in de buurt liggen, komen in de regel twee maal per jaar samen in een classis- vergadering. Een classis is een soort rayon van kerken. De christelijke gereformeerde kerken hebben dertien van zulke classes. In zo'n classisvergadering willen de kerken elkaar dienen en helpen. Ook is er sprake van intervisie: houdt iedereen zich aan de gemaakte afspraken?
De classisvergadering examineert ook nieuwe predikanten. Verder kunnen leden van plaatselijke kerken hier beroep aantekenen tegen beslissingen van de leiding van hun plaatselijke kerk. Kortom, hier worden de zaken besproken die een kerk alleen niet af kan. Eens in de drie jaar komen de kerken bijeen in een generale synode. Deze synode bestaat uit 52 afgevaardigden uit de vier particuliere synoden. De hoogleraren van de Theologische Universiteit te Apeldoorn zijn als adviseurs aanwezig. Tijdens de generale synode maken de kerken onderlinge afspraken die in principe bindend zijn, in elk geval voor de komende drie jaar. Ook worden daar de hoofdzaken van het beleid dat de gezamenlijke kerken betreft vastgesteld. De generale synode kan ook commissies instellen met een speciale taak. Dit noemen we deputaatschappen.
De classes, particuliere synodes en de generale synode zijn geen permanent bestuur. Zij functioneren alleen wanneer zij vergaderen en zodra die tijd voorbij is, is de leiding van de plaatselijke gemeente (= de kerkenraad) verantwoordelijk. Er is dus geen centrale kerkelijke leiding. In Veenendaal is een bureau voor dienstverlenende doeleinden. Met dankbaarheid mogen we melding maken van het feit, dat de CGKN bewaard zijn gebleven voor kerkscheuringen, ook al hebben enige predikanten en gemeenten haar incidenteel verlaten.

bron: www.cgk.nl

Taak: de classis komt tenminste éénmaal in het kwartaal bijeen en bestaat uit afgevaardigden van bij elkaar liggende kerken. De classis ziet toe op de uitvoering van de kerkorde, regelt de toelating van predikanten tot het ambt, visiteert en geeft advies en hulp aan kerkeraden.

Het archief is in 1983 in bewaring gegeven aan het Rijksarchief in Noord-Brabant.

Rijksarchief in Noord-Brabant, 1999

Aanvulling Classis Klundert
In het archief van de Classis West-Brabant (zie BHIC toegang 2160) werd een aantal archivalia aangetroffen die niet tot dat archief behoorde aangezien de oprichting van de Classis West-Brabant pas vanaf 2002 officieel werd. De archiefstukken van vóór het jaar 2002 behoren dus tot de voorgangers van die Classis te weten: Voor de Nederlands Hervormde gemeenten is dat BHIC toegang 255 Classis Breda en voor de archivalia van de Gereformeerde Kerken is dat BHIC toegang 270 Classis Klundert. In het laatste geval gaat het om de inv.nrs. 28-41 van deze toegang.