Mijn Studiezaal (inloggen)
321
Familie Smits van Oijen, 1567 - 1987
Inleiding
Historisch overzicht: de familie
321 Familie Smits van Oijen, 1567 - 1987
Inleiding
Historisch overzicht: de familie
Al vanouds leefden de voorouders in Peel- en Kempenland. * In 1563 woonden Dirck en Jacob Dircksz. Dielen in Mierlo. In de oudste bekende akten worden zij ook van Leende genoemd, zodat mag worden aangenomen, dat zij van daar naar Mierlo zijn gekomen.
Sinds 1578 noemt Jacob zich Smits. Hij bezat en verwierf vrij omvangrijk grondbezit: onder meer een hofstede met landerijen in Bergelen onder Mierlo en een huis in het dorp. Jacobs eerste vrouw, Cathelijn, was een geboren Mierlose, dochter van Jan Henricx Gulden of Scoemakers en Elisabeth Jansdr. van de Wijer. Zijn tweede echtgenote, Hilleken Jan Pessers, handelde in 1600 al in linnen weefsels. Zij was toen sinds kort weduwe. Een jongere broer van Jacob, Jan Dircksz. Dielen alias van Vaerle, was molenaar, evenals Jacobs enige zoon Jan Jacobs Smits.
Oorspronkelijk behoorden de molens en de wind tot de eigendommen en rechten van de heren en werden zij verpacht. Zo hadden achtereenvolgens Jan Dirks van Vaerle en Jan Jacobs Smits de Mierlose korenmolen in pacht van Erasmus van Grevenbroeck, heer van Mierlo. Later pachtten de molenaars vaak meer dan één molen tegelijk, meestal in verschillende dorpen in de buurt, zodat ook voor de kinderen een toekomst in het verschiet lag. In de 18de eeuw kochten de Smits'en hun molens. De molenaarstraditie heeft zich tot ver in de 19de eeuw voortgezet: pas in 1884 werd als laatste de Genniper watermolen onder Gestel bij Eindhoven verkocht.
Een tweede lange traditie in de familie is het vervullen van ambten in de dorpsbesturen, zoals goorgezworene * , heilige-geest-meester * , borgemeester * en schepen. In die tijd konden de meeste dorpsbewoners nog niet schrijven. Daarom waren er ook altijd twee borgemeesters tegelijk, één om de penningen te beuren en één voor de administratie. Maar in 1616 tekende Jan Jacobs Smits al met een keurige handtekening. Hij was ook schepen van Mierlo.
Bij de vestiging in Eindhoven rond 1780 beschikte de familie reeds over aanzienlijke bezittingen en middelen. Voor de stad in opkomst hebben de Smits'en een grote betekenis gehad. Generaties achtereen leverden zij schepenen, raadsleden, wethouders en burgemeesters.
Ook in de tot industrie geworden textielnijverheid speelden zij een grote rol. In 1827 werkten bij de firma J.T. Smits & Zonen, fabrikanten van wollen, linnen en katoenen weefsels, niet minder dan 1.200 à 1.500 mensen, van wie ongeveer twee derde thuiswerksters en -werkers. De katoenspinnerij beschikte al in 1820 over een stoommachine, één van de eerste in ons land. *
Johannes Theodorus Smits, heer van Oyen, werd in 1853 benoemd tot burgemeester van Eindhoven. Hij had geweigerd naar die post te solliciteren: dat deden de wethouders voor hem. Hij trok zich terug uit de textielfabricage. Bij zijn 25-jarig ambtsjubileum schonk hij zijn jaarwedde over al die jaren, met rente op rente, aan het Algemeen Armbestuur. In dit archief ligt het bewijs.
Rijksarchief in Noord-Brabant, 1995
Rijksarchief in Noord-Brabant, 1995
Aanwijzingen voor de gebruiker
Bijlagen
816 beschreven archiefstukken
44 gedigitaliseerd
totaal 1.764 bestanden
Inventaris
816 beschreven archiefstukken
44 gedigitaliseerd
totaal 1.764 bestanden
Kenmerken
816 beschreven archiefstukken
44 gedigitaliseerd
totaal 1.764 bestanden