Het uitkomen van deze inventaris vraagt om een toelichting. De verwerving en bewerking van de archieven van Zwart Front en Nationaal Front leidde tot contact met de geboren en getogen Amsterdammer Jan Baars, in die tijd woonachtig te Blaricum. Deze contacten hadden tot gevolg, dat de heer Baars aanbood zijn collectie archivalia, zijn bibliotheek en de verzameling voorwerpen, die op zijn politieke verleden betrekking hebben, aan het Rijksarchief in Noord-Brabant af te staan.
Ik heb deze schenking dankbaar aanvaard omdat dit archiefmateriaal het inzicht verbetert in een zeer belangrijke periode van onze geschiedenis. Dubbel waardevol is deze schenking door de schaarsheid aan documentatie uit de kringen van het verzet. Tijdens de bezetting was het immers levensgevaarlijk afspraken en handelingen schriftelijk vast te leggen. De inleiding op deze inventaris gaat in op de politieke loopbaan van de heer Baars, die via het fascisme, mede uit een grondige afkeer voor het anti-semitisme, in het verzet terecht kwam.
Dr. L.P.L. Pirenne, Rijksarchivaris in Noord Brabant, 1979
Op 30 april 1940 schreef Baars een brief aan zekere Brouwers te Hoensbroek die inspekteur was van de Staatsmijnpolitie. Deze Brouwers werkte mee aan de Inlichtingendienst van de Generale Staf. In dit schrijven vermeldde Baars dat de NSB ervan overtuigd was reeds in juni 1940 de macht in Nederland in handen te zullen hebben. Dit kon volgens Baars alleen gebeuren als de Duitsers ons land zouden binnenvallen omdat de NSB te zwak was om dit zelfstandig te bewerken. De inspekteur bevestigde het schrijven van Baars op 10 mei 1940. In de oorlogsdagen van mei 1940 waarschuwde Baars de centrale politieke recherche in Amsterdam voor diverse mensen en arresteerde persoonlijk een bekend lid van de NSNAP van Ridder Van Rappard. *
Wederom dank zij zijn Italiaanse vrienden wist Baars bij de weermacht van de Duitsers binnen te dringen en het vertrouwen van enkelen te winnen zodat hij tijdig van velerlei zaken op de hoogte was. *
Op 14 februari 1941 tekende ir A. Mussert, Leider van de NSB, te Utrecht een brief waarin hij de leden van de NSB, WA en Nederlandse SS opriep om een bataljon te formeren als een onderdeel van het Duitse leger. * Jan Baars wist al spoedig de hand te leggen op dit dokument - dat toen nog in NSB-kringen niet bekend was - en gaf het door aan het illegale "Vrij Nederland", die het plaatste in haar nummer van 11 april 1941 onder de kop "Hoogverraad". * Ook trok Baars ten strijde tegen het gilde van handeldrijvers met de Duitsers. Overvallen op legerleveranciers om hen de goederen tegen de vroegere geldende prijs te ontnemen, kwamen regelmatig voor. Een tactiek die later door de Knokploegen werd overgenomen. *
In 1942 wist Jan Baars met deze Albert Nijland in contact te komen en zogenaamd met hem bevriend te raken. Zodoende werd Baars dikwijls in vertrouwen genomen door Nijland en kwam hij op de hoogte van op handen zijnde razzia's. In vele gevallen kon hij mensen waarschuwen en hen van een zekere ondergang redden. Hij heeft dit ook geprobeerd bij de bekende schrijver A.M. de Jong. Deze wilde de waarschuwingen niet geloven. A.M. de Jong werd op 18 oktober 1943 in zijn woning doodgeschoten. * Ook de broer van Baars zat in het verzet. Deze kon altijd een beroep op Jan Baars doen en onderduikers door hem geleverd werden door Jan Baars van een huisvesting voorzien. *
Kenmerken
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.