Archieven

239 Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in Heusden, 1245 - 1631

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

239 Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in Heusden, 1245 - 1631

Delen

Doorsturen per email

Delen via Facebook

Delen via X (Twitter)

Printen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Favoriet of een notitie maken

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)

Inleiding

Nu alle archivalia van de twee Heusdense kloosters in de loop van deze eeuw bijeen zijn gebracht en berusten in het Rijksarchief in Noord-Brabant te 's-Hertogenbosch, is een algehele inventarisatie van het middeleeuwse charterarchief mogelijk en wenselijk geworden. De geschiedenis van deze kloosters is echter ten dele duister, met name wat betreft de stichting van Mariënkroon, ten dele gecompliceerd vanwege de juridische status van Mariëndonk, dat zich van Mariënkroon heeft afgescheiden en er later weer bij werd ingelijfd. Omdat de historie der kloosters en de structuur van hun archief ten nauwste samenhangen, draagt deze inventarisatie duidelijk de sporen van deze vage voorgeschiedenis van Mariënkroon en van de moeilijke correlatie Mariënkroon- Mariëndonk en kan een uitvoerige inleiding, waarin de knelpunten van kloostergeschiedenis, archiefhistorie en archiefstructuur worden behandeld, niet worden gemist. Deze aspecten worden echter in deze inleiding zoveel mogelijk separaat en chronologisch behandeld; een toelichting op het eigenlijke inventarisatiewerk sluit de introductie af.

Historisch overzicht i

Het archief

Aanwijzingen voor de gebruiker

Bijlagen i

2.742 beschreven archiefstukken

672 gedigitaliseerd

totaal 4.105 bestanden

Delen

Doorsturen per email

Delen via Facebook

Delen via X (Twitter)

Printen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Favoriet of een notitie maken

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)

Inventaris

Vrouwenklooster Nieuw-Mariëndaal in Heesbeen, periode 1354 - 1359, inventarisnrs 1 - 18

Toon details van deze beschrijving

Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in en bij Heusden, diversen, inventarisnrs 19 - 80

Toon details van deze beschrijving

Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in en bij Heusden, goederenbeheer, inventarisnrs 81 - 623

Toon details van deze beschrijving

81 Staat van goederen en renten van klooster, sedert laatste 40 jaren, met duplicaat, voorzien van aantekeningen, 1516 i

82 Staat van uitgaven, 1533
Staat van pachten, 1539 i

83 Leveringen bier, 1613 - 1623
Met aantekeningen over 1620 - 1624

84 Machtiging van prior Smeyers, door convent, tot volledige beschikking over goederen, gelijktijdig afschrift, circa 1575

85 Akte van akkoord, door aartshertogen, met en regelingen treffen over overdracht bewijsstukken van goederen klooster Mariënkroon in Holland en Brabant, aan ontvanger-generaal Koolwijk, 1611 i

86 Proces-verbaal van overdracht, van oorkonden en stukken over goederen en cijnzen in Brabant, die bij ontvanger-generaal Koolwijk moesten worden ingeleverd, 1611
Met opgave van oorkonden, waarvan kloosters daarin vermelde goederen niet bezitten, en een van wel bezeten goederen en cijnzen, circa 1611 i

87 Vidimus van schepenen 's-Hertogenbosch, van oorkonden en andere stukken, die aan de Staten moesten worden overgedragen, 1611 i

88 Vidimus van schepenen 's-Hertogenbosch, van oorkonden en andere stukken, die aan de Staten moesten worden overgedragen, 1611

89 Secularisatie van kloostergoederen en alimentatie monniken, circa 1610 - 1631 i

90 Exploot aan Hendrik van Zoerendonk, vanwege ontvanger-generaal A. van Koolwijk, om zich te onthouden van administratie en ontvangst van kloostergoederen, 1631

91 Legger van cijnzen van Mariënkroon en pastorie Heusden, 1572 - 1578
Met aantekeningen uit 1600 van prior Smeyers i

92 Legger van goederen en cijnzen, vervaardigd door prior Florentius de Corte, en contracten kostgangers en verantwoording ontvangen kostgelden, 1612 - 1620

93 Legger van goederen en cijnzen in Brabant, vervaardigd door administrateur Hendrik van Zoerendonk, 1612 - 1633
Met verantwoording alimentaties uit 1611 - 1621

94 Lijst van belaste dijken en sloten in Doeveren, Genderen, Hedikhuizen, Oudheusden en andere plaatsen (deel van rotulus?), 15e eeuw
Met staat van pachten en goederen in Doeveren en Drongelen, 1498 i

95 Staat van goederen buiten stad 's-Hertogenbosch in Meierij, circa 1600 i

96 Staten van goederen buiten Heusden, circa 1600 i

97 Staat van lasten binnen 's-Hertogenbosch, circa 1600

98 Staat van pachten en tienden, gelijktijdig kopie, 1618
Staat van rechten en pachten uit goederen in stad en Meierij van 's-Hertogenbosch, fragment, circa 1620
Staat van lasten en inkomsten, fragment, na 1629

99 Volmachten tot geldvordering, voor prior van Mariëndonk, gericht aan schouten van Aalburg,Doeveren, Drongelen, Meeuwen en Veen, 1603 i

100 Akte van dagvaarding, door aartshertogen, van crediteuren kloosters, 1610 i

101 Akte van dagvaarding, door koning Philips II, hertog van Brabant, van crediteuren kloosters, 1624 i

102 Publicatiebiljet van aanzegging, door ontvanger-generaal C. van Koolwijk, dat landerijen van kloosters Mariënkroon en Mariëndonk, alsook "canonisie" en pastorie Heusden en daartoe behorende landerijen, te zullen verhuren in Heusden, met aanvulling over verkoop houtgewas rond abdij van Bern, 1611

103 Akten van aanstelling, van Hendrik van Zoerendonk, als rentmeester, 1612
Authentieke kopieën uit 1613

104 Rekening van rentmeester Jacob Donk, over renten en uitgaven, 1572 en voorafgaande jaren

105 Rekeningen van Nicolaus van den Zande, 1576 - 1577

106 Rekening van rentmeester Jan R. Coenen, over goederen kloosters Mariënkroon en Mariëndonk, 1588 - 1592

107 Rekening van Brabantse goederen, 1611 - 1613

108 Rekening van Brabantse goederen, 1618 - 1620

109 Aantekeningen over beheer, circa 1500 i

110 Akten van huur van kloostergoederen, voornamelijk hoeve in Babyloniënbroek, 1587 - 1609 i

111.A Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1572 - 1594 i

111.B Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1595 - 1599 i

111.C Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1600 - 1604

111.D Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1605 - 1606

111.E Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1607 - 1608

111.F Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1609 - 1610

111.G Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1611 - 1612

111.H Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1613 - 1614

111.I Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1615 - 1619

111.J Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1620 - 1624

111.K Kwitanties van Mariënkroon en Mariëndonk, 1625 - 1630

112 Schuldbekentenissen van prior, voor Peter Moses en Robert Swartius, plebaan Sint-Jan in 's-Hertogenbosch, ieder van 50 gulden, met aantekening van aflossing, 1610

113 Staat van betalingen door pachters, tiend- en cijnsplichtigen van Mariënkroon, 1540
Met lijsten van tiendverpachtingen en uitgaven over 1533 - 1539 i

114 Staat van ontvangsten aan cijnzen en pachten, en staat van uitgaven van Mariënkroon, 1536

115 Staat van ontvangsten aan cijnzen, met aantekeningen over volgende jaren, van Mariënkroon, 1570 i

116 Staat van ontvangsten aan renten, gerangschikt naar plaatsnamen en Heusdense straatnamen, van Mariënkroon, 1570 - 1574 i

117 Staat van ontvangsten van rentmeester N. van den Zande, van Mariënkroon, 1574

118 Staat van inkomsten en uitgaven, 1603 - 1610

119 Gedeeltelijke journalen, onder meer voor keuken, 1609 - 1611

120 'Groot Cartularium' van Mariëndonk, aangelegd tussen 1461 en 1466, voortgezet tot 1508
Met geschiedkundig overzicht ontstaan van beide kloosters en inhoudsopgave, alfabetisch op plaatsnamen en trefwoorden i

239 Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in Heusden, 1245 - 1631

Inventaris

Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in en bij Heusden, goederenbeheer, inventarisnrs 81 - 623

Delen

Doorsturen per email

Delen via Facebook

Delen via X (Twitter)

Printen

Duurzaam webadres

Mijn Studiezaal

Favoriet of een notitie maken

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)

120

'Groot Cartularium' van Mariëndonk, aangelegd tussen 1461 en 1466, voortgezet tot 1508
Met geschiedkundig overzicht ontstaan van beide kloosters en inhoudsopgave, alfabetisch op plaatsnamen en trefwoorden

Bevat 531 akten (42 gevidimeerde akten inclusief) waarvan er 135 in originali in dit archief aanwezig zijn'. Cartularium is gerestaureerd (1972). Het telt 141 folia, waarvan slechts enkele van perkament (folia 1, 6, 7, 11) en enkele blanco (de laatste 5); er zijn 5 halve bladen tussengevoegd, namelijk tussen bladzijde 23 en 24, tussen bladzijde 33 en 34, tussen bladzijde 137 en 138 en 2 tegenover bladzijde 245; en er ontbreekt 1 folium, namelijk bladzijden 180 en 181. De folieëring is modern en met potlood aangebracht. Op folio 11-verso begint eigentijdse paginering: van 1 doorlopend tot pagina 243 ( folio 135), welke paginering wij, om rede van orginaliteit en gemak, bij aanduiding van akten hebben gebruikt. Na inleiding, index en geschiedkundig overzicht waarin een 20-tal belangrijke akten, brieven, toestemmingen en privileges in extenso stichting van Mariëndonk boekstaven, volgen vanaf bladzijde 22 kopieën van akten (eigenlijke cartularium), aanvankelijk ruim toegelicht of met tekst verbonden. Eerste privilegia en eigendomsbewijzen dateren alle van voor stichting van Mariëndonk (1443). Volgende akten handelen over later verworven goederen en cijnzen, met veel retroacta. Het register werd aangelegd na 1461 en voor 1466, want op 12 januari van dat jaar stierf de schrijver. Jongste akten dateren van 1508. Eerse helft cartularium is van hand van eerste prior van Mariëndonk Everardus van Goch. Op bladzijde 128 begint echter voorgoed een andere hand. De data van dan ingeschreven akten stemmen overeen met sterfjaar prior Van Goch, 1466. Daarna verschijnen er tot einde van manuscript nog zeer vele handen, die niet zijn na te wijzen. Cartularium = kopieën van akten, aangelegd door degene die deze akten als bewijsstukken voor zijn rechten of gedenkstukken van zijn geschiedenis beschouwde.

Ton Kappelhof heeft in 2017 de regesten aangevuld, vooral mbt betalingsvoorwaarden in reële en rekenmunten. Deze aanvullingen zijn hier te raadplegen.

Vindplaats origineel:

Den Bosch

Reden geen uitleen:

Scans beschikbaar

Zie ook: