skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Archieven

7652 Gemeentebestuur Uden, 1813 - 1937

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Beknopte historie
7652 Gemeentebestuur Uden, 1813 - 1937
Inleiding
Beknopte historie
Uden heeft van oudsher een centrumfunctie gehad. De Sint Petruskerk was het godsdienstige centrum voor heel de omgeving.
Op de markt, die geheel in dienst stond van landbouw en veeteelt, verkochten de boeren hun vee en landbouwartikelen. Uden staat van oudsher te boek als een gastvrije plaats.
Meerdere malen fungeerde het als toevluchtsoord. Zo kwamen na de inname van 's-Hertogenbosch de kruisheren (in 1638) en de zusters Birgittinessen (in 1713) naar Uden.

In de tijd van het ancien regime was het Land van Ravenstein, met Uden, een onafhankelijk Duits vorstendom.
Tijdens de Franse tijd maakte het aanvankelijk deel uit van het Koninkrijk Holland, maar daarna was het onderdeel van het Franse keizerrijk.
Eerst vanaf 1814 was het het Land van Ravenstein met Uden deel van Nederland.
Uden was destijds nog maar een dorp, in 1827 komt het inwonertal boven de 5000 personen.
In 1835-1836 wordt in Volkel de kapel vervangen door de H. Antoniuskerk, waarna in 1855 Volkel een zelfstandige parochie wordt. Vanaf het midden van de 19e eeuw ontstaat ook de Udense kersencultuur die ongeveer een eeuw zal duren. Rond 1865/70 krijgt Uden een nieuw tweede raadhuis en wordt de kom verlicht door openbare straatverlichting. Vervolgens komt er een treinstation in Uden, als onderdeel van de spoorlijn Boxtel-Wezel, het Duits lijntje (1873), gevolgd door de opening van de tramlijn Veghel-Uden-Nistelrode-Heesch-Oss vanaf 1882.
In 1886 brandde de middeleeuwse St. Petruskerk van Uden uit. Nieuwbouw (1890) volgde op een andere plaats, niet ver van het nieuwe raadhuis en daarmee verschoof het oude dorpscentrum van de Bitswijk naar het nieuwe dorpscentrum in de omgeving Kerkstraat/Marktstraat.
De modernisering blijft maar doorgaan en komt er in 1899 in Uden een nieuw post- en telegraafkantoor. Met het begin van de 20e eeuw rijden de eerste auto's in Uden (vanaf 1902).
In 1903 volgt oprichting van de r.k. Tuin- en Veilingsvereniging Algemeen belang.

Gedurende de periode 1904/1905 verblijft de schilder Piet Mondriaan in Uden en wordt een ziekenhuis met operatiekamer gesticht o.l.v. de Zusters H. Carolus Boromeus, men noemt dit overigens het gasthuis.
In de periode 1912/1913 worden in Uden en Volkel coöperatieve boter- en melkfabrieken geopend en kort daarna breekt er oorlog uit. De hedendaagse benaming van het bedrijventerrein Vluchtoord herinnert ons aan de periode van de eerste wereldoorlog, toen enkele duizenden Belgen in Uden hun toevlucht zochten voor het oorlogsgeweld.
In 1921 begint men met de elektrificatie van Uden. In de periode 1922-1930 wordt een begin gemaakt met de ontginning van de Udense hei door de stichting van het dorp Terraveen, vanaf 1930 Odiliapeel genaamd met een eigen parochie.
Op 10 augustus 1925 wordt Uden zwaar getroffen door een cycloon; ook Langenboom, Zeeland en Borculo ondervinden de gevolgen van deze stormramp en Koningin Wilhelmina en prins Hendrik bezoeken Uden en Zeeland. In 1927 opent de Algemene Transport Onderneming (ATO) een loods aan de nieuwe Markt en gaat autobusdiensten verzorgen in Oost-Brabant met buslijnen naar Eindhoven, Helmond en Nijmegen.

In november 1931 worden aardschokken gevoeld in Uden, Heeswijk, Oss, Veghel en Zeeland.
In 1935 wordt een nieuw St Jansgasthuis geopend aan de Kerkstraat. Gedurende 1936-1938 wordt in Volkel de oude kerk vervangen door een nieuwe St Antoniuskerk en krijgt Uden weer een nieuw raadhuis. Opnieuw verschuift daarmee het dorpscentrum, nu naar de omgeving nieuwe Markt. Daar kwam de weekmarkt tot bloei, die zich tot op de dag van vandaag wist te handhaven. In 1938 vieren de Kruisheren hun 300-jarig bestaan in Uden en sluit de gemeente zich aan bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). In 1939 rijdt de stoomtram voor het laatst door Uden.
Na de Tweede Wereldoorlog zijn de ontwikkelingen spectaculair. In ruim 25 jaar ondergaat Uden een complete gedaanteverwisseling, van arme agrarische gemeenschap tot welvarende industriegemeente. De belangrijkste aanzet hiertoe vormt het gegeven dat Uden in 1951 wordt aangewezen als kerngemeente. De industrialisatie zal een een hoge vlucht nemen, mede door aanleg van een goed industriepark.
Belangrijk voor de ontwikkeling van Uden is ook de voortzetting van het Duitse vliegveld als Vliegbasis Volkel.

Burgemeesters van Uden
1810-1813Andreas van der Meulen
1813-1833Adriaan J. Verhoeven
1833-1861Antoon Boons
1861-1881Adriaan M. van Rooy
1881-1909Leon van Wijnaerden
1909-1929Martin C. Thijssen
1929-1942Cornelis Buskens

Aanwijzingen voor de gebruiker

Kenmerken

Datering:
1813 - 1937
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch