De Twaalf Ambachten

Sietz Leeflang en Anke Leeflang de Jong waren de oprichters geweest van De Kleine Aarde in Boxtel (zie BHIC toegang 1839). In 1977 onstond er verschil van inzicht binnen De Kleine Aarde (DKA), waarna Sietz en Anke Leeflang voor zichzelf begonnen. Leeflang vond dat De Kleine Aarde te bureaucratisch was geworden en ontaardde in een hippiegemeenschap. "Iedereen had inspraak, over alles moest eindeloos vergaderd worden en ik had als coördinator geen bureau meer, want dat paste niet in het gelijkheidsdenken", zei hij in het tv-programma 'Andere Tijden'. Het gezin Leeflang stapte na vier jaar op en begon milieucentrum De Twaalf Ambachten. Overigens: Om De Kleine Aarde niet in de weg te zitten, verlegde hij de nadruk op energie- en waterbesparing.
De nieuwe stichting Twaalf Ambachten was een 'centrum voor alternatieve techniek' dat duurzame oplossingen bedacht. De stichting kwam in 1983 met een waterbesparende doucheknop en introduceerde in 1989 het helofytenfilter in Nederland, een inmiddels algemeen erkende manier om water te zuiveren. Andere ideeën waren de halfondergrondse stiltewoning, tegelkachels en stralingswarmte, zelfbouwwerktuigen, elektrische stadsauto’s (al in 1992) en de nonolet: een reukloos composttoilet.
Sinds 1978 is het centrum in Boxtel aan de Mezenlaan 2 gevestigd als "De Twaalf Ambachten". In 2005 verhuisden Sietz en Anke Leeflang naar Breskens aan de Dorpsstraat. Vanaf dat moment is De Twaalf Ambachten (DTA) ook daar gevestigd.
Zij houden zich bezig met de ontwikkeling van en experimenteren met duurzame en ecologische technieken. Hierbij staan twee begrippen centraal: eenvoud en zelfbouw. Het heeft een ekopark dat enigszins vergelijkbaar is met dat van De Kleine Aarde (zie toegang 1839). De naam is gekozen omdat 12 het oude 'totaliteitsgetal' is: 'twaalf ambachten' staat dus voor alle ambachten.

Het centrum is altijd klein en minder bekend gebleven dan De Kleine Aarde. Zie verder: www.de12ambachten.nl/

De oprichter

Sietz Leeflang


Algemene informatie, geboren 1933 Haarlem, nationaliteit Nederlands, beroep journalist, milieuactivist. Bekend van De Kleine Aarde / De 12 Ambachten. Overleden 14 december 2017
Na redacteur buitenland (hij publiceerde toen een politieke wereldatlas) vervolgde hij zijn loopbaan als wetenschapsjournalist bij het Algemeen Handelsblad (later NRC Handelsblad) van 1953-1968; In 1959 schreef hij een stuk over een bouwkraan en raakte daardoor zo gefascineerd ('In die bouwkraan zag ik de oncontroleerbare ontwikkelingen van dingen die buiten de menselijke maat liggen') dat hij de wereld wilde verbeteren in plaats van erover te schrijven. Hij was de oprichter van "De Jonge Onderzoekers" (organisatie van jeugdlaboratoria) en was al vanaf de jaren zestig een pionier op het gebied van duurzaamheid. Hij was uitvinder en had al zijn eerste project in Riethoven voordat het kabinet-Den Uyl opriep de gordijnen wat eerder te sluiten en de Club van Rome met zijn rapport kwam.
Na een korte periode bij het fameuze Natlab van Philips, een walhalla voor uitvinders, richtte hij het tijdschrift en de duurzame proefboerderij De Kleine Aarde op, waarvan hij tot 1978 de directeur zou zijn.
Daarna werd hij oprichter van de stichting De Twaalf Ambachten in Boxtel, een organisatie voor de ontwikkeling van en experimenteren met duurzame en ecologische technieken.

Hij richtte dus, samen met zijn vrouw Anke, De Kleine Aarde op. Behalve biologisch getuinierd werd er geëxperimenteerd met duurzaam bouwen, wind- en zonne-energie en mestvergisting. Koningin Juliana opende in 1974 de bolwoning. Daarbij werd ook de eerste zonneboiler van Nederland in gebruik genomen. De Kleine Aarde werd vermaard als distributiecentrum voor biologisch voedsel.
Wetenschappers reageerden vaak sceptisch op zijn werk. Hij liep in veel opzichten veel te ver voor de muziek uit. 'Wat hij toen deed is in veel gevallen pas nu gemeengoed geworden', constateert ook zijn dochter.

In 1990 werd Sietz als eerste Nederlander individueel onderscheiden met de VN-milieuprijs Global 500. Hij werd meteen ook de enige winnaar die de prijs niet ging ophalen. Hij moest daarvoor naar Rio de Janeiro vliegen en dat vond hij absurd voor een milieuprijswinnaar
Na 2000 wordt het steeds moeilijker om innovatieve en duurzame produkten op de markt te brengen. De oorzaak ligt vooral bij de ontwikkeling van 'het keurmerk'. Oktober 2004 stuurt Sietz Leeflang een klacht aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit hierover. Hij schrijft dat De Twaalf Ambachten hierdoor ernstig wordt belemmerd in haar werkzaamheden. Een citaat: "De resultaten van enige inmiddels algemeen aanvaarde technische toepassingen, waarvoor onze stichting pionierswerk verrichtte, blijven voor deze stichting onbenutbaar omdat inmiddels hiervoor door de Nederlandse overheid geëiste keurmerken of certificeringen op geen enkele wijze door haar kunnen worden bekostigd". Leeflang schrijft verder 'an sich' niet tegen deze zgn. keurmerken of certificeringen te zijn (ze dienen per slot van rekening een algemeen volksbelang) maar schrijft dat kleinschalige bedrijven onevenredig belemmerd worden door de hoge kosten (zie inv.nr. 119). Hij pleit dan ook voor hogere subsidies aan kleinschalige bedrijven teneinde dit probleem op te lossen.

De laatste periode. Sietz Leeflang was onvermoeibaar. Het was Anke die uiteindelijk in 2005 op de rem trapte, toen zij merkte dat hun bordje aldoor overvol lag en dat haar inmiddels 72-jarige man niet af te remmen bleek. De Twaalf Ambachten werd overgedaan aan dochter Lieselot en schoonzoon Frank Jakobs en samen vertrokken ze naar Breskens. Die verhuizing naar Breskens in Zeeuws Vlaanderen suste geenszins zijn werkdrift. Hij richtte opnieuw zijn werkplaats in, startte een repair café, richtte een minibioscoop in voor klassieke films en wilde met Zeeuwse technici zijn water- en energiebesparende douchekop met laserstralen verder ontwikkelen.
Zijn vrouw Anke is 30 april 2007 op 70-jarige leeftijd overleden. Anke was volgens Leeflang 'de stille kracht van De Twaalf Ambachten'. Ze had de leiding over de administratie van de Twaalf Ambachten en werkte mee aan de redactie. Sietz Leeflang overleed op 14 december 2017. Hij werd 84 jaar oud.
Zijn dochter Lieselot en man Frank Jacobs zetten het werk van De Twaalf Ambachten vanaf 2005 voort. Echter: de financiën ontbreken. De Twaalf Ambachten krijgt geen subsidie. Het gevolg is onafwendbaar. Liselot Leeflang verkoopt in 2012 het unieke complex met halfondergrondse gebouwen aan ondernemers die het in Leeflangs geest willen behouden
Ook al is De Twaalf Ambachten als centrum opgehouden te bestaan, de website 'www.de12ambachten.nl' wordt tot op heden nog steeds geactualiseerd. Hierop vind u de belangrijkste zaken overzichtelijk in pdf formaat terug. Het tijdschrift (boordevol tips en achtergrondartikelen) en ook de diverse handleidingen voor zelfbouw op het gebied van duurzaamheid en mens- en milieuvriendelijk ondernemen zijn hierop terug te vinden.