skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Archieven

7682 Parochie Sint Antonius Abt Volkel, 1449 - 1988

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Volkel, kapelanij vanaf 1455

Volkel wordt voor het eerst genoemd in een document uit 1314 waarin Rutger van Herpen gemene gronden heeft verkocht aan de bewoners van Volkel en Boekel.
Een bedehuis bestond toen nog niet in Volkel. Men ging, evenals de mensen uit Boekel en Zeeland, in Uden ter kerke.
In een testament van 1449 wordt door Aerts Willems en Lutgardis rogge geschonken voor de stichting van een kleine kapel in Volkel. In september 1455 werd de kapel pas daadwerkelijk opgericht en toegewijd aan Antonius Abt (ook: Antonius met het varken) en Barbara. De kapel stond op de plaats van de huidige parochiekerk van Volkel.
Op 6 okt 1455 verleende jan van Horn, bisschop van Luik, machtiging om de kapel met kerkhof te wijden en stond toe dat de kapel door een priester (rector) bediend werd.
Het collatierecht van het rectoraat of beneficie, dat op 24 nov 1477 in de kapel was gesticht, behoorde toe aan de heer van Ravenstein. Op 6 aug 1487 is er in de kapel een wekelijkse Mis gesticht. (bron: Geschiedenis van het bisdom 's-Hertogenbosch, Schutjes, deel 5) Voorlopig bleef een nauwe band met de moederkerk Sint-Petrus in Uden.

Op 27 oktober 1635 werd de Volkelse kapel gebrandschat door rondtrekkende Kroatische troepen. Rector Jan van Maren droeg daarna de Mis op in een boerenwoning tot het herstel van de kapel.

In 1739 werd de kapel bestolen van haar kerksieraden.
De negentiende eeuw, renovatie van de kapel

In 1835 werd de middeleeuwse kapel uiteindelijk afgedankt.
De inwoners van Volkel kerkten een tijdlang in een daartoe speciaal opgetrokken noodkerkje. Rector J. van Maren trof in datzelfde jaar ook de voorbereidingen voor gedeeltelijke renovatie van de oude kapel en gedeeltelijke nieuwbouw. Hij schreef brieven aan koning Willem I om financiële steun en kreeg eindelijk een flinke subsidie.
De kapel werd afgebroken tot aan het middeleeuwse priesterkoor en gerenoveerd.
Op 10 oktober 1836 werd het vernieuwde en vergrote kerkgebouwtje plechtig ingewijd.
In dit jaar kreeg de rector ook een kapellaan wegens de groei van de parochie.

Parochie vanaf 1855

De parochie Volkel werd uiteindelijk pas op 11 december 1855 canoniek opgericht en daarmee onafhankelijk van de moederkerk te Uden. De eerste Volkelse pastoor was Andreas van Kilsdonk, die reeds jaren de rector van de kapel was geweest.
Het centrum van volkel stond destijds ook bekend als "Volkelkapel".
In 1881 en 1882 werd de kerk wederom vernieuwd en kreeg een toren. Op 11 augustus 1884 werd de kerk van Volkel geconsacreerd door mgr. A. Godschalk, bisschop van Den Bosch.

Gedurende de jaren twintig gingen vele Terraveners in Volkel naar de kerk, toen in die nieuwe peelontginning daarvoor nog geen voorziening was.

De bisschop van 's-Hertogenbosch verleent echter per brief van 3 maart 1930 de dan juist gebouwde houten noodkerk de status van rectorale hulpkerk.
Terraveen, een 20e eeuws ontginningsdorp, wordt bediend door de Kruisheren vanuit Uden, die de kerk feitelijk hebben gesticht te Volkel in de parochie van de H. Antonius Abt in de gemeente Uden.
De parochie Volkel onderscheidt zich daarbij door het schenken van het nodige aan de nieuwe buur.
Een nieuwe parochiekerk

In 1937 werd de oude parochiekerk van Volkel wegens plaatsgebrek gesloopt en in 1938 vervangen door een driebeukige bakstenen kerk naar een ontwerp van architect J. van Halteren. Op 24 oktober 1938 werd de parochiekerk St. Antonius Abt door mgr. A.F. Diepen gewijd.

Gedurende de Tweede Wereldoorlog bleef de kerk van Volkel gespaard, afgezien van de klokken. In 1947 kreeg de kerk nieuwe luidklokken.

In oktober 1955 werd het 500-jarig bestaan van een kerk in Volkel en het 100-jarig bestaan van de parochie feestelijk herdacht.
Op de volgende website: http://www.kerkramen.nl/volkel_antoniusabt/gebouw.html is alle informatie over de gebrandschilderde ramen van de kerk terug te vinden.

Kenmerken

Datering:
1449-1988
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2066 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.

Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.