Ongeveer anderhalve kilometer ten noordwesten van de gemeente Sint-Michielsgestel ligt het 110 hectare grote landgoed Haanwijk. Aan de noordwestkant van Haanwijk liggen de overblijfselen van Oud-Herlaar; ten noorden van het landgoed ligt de Pettelaar, waar een verdedingswerk heeft gelegen, aan de zuidkant ligt het oude huis van Nieuw-Herlaar. Het huis Haanwijk, dat er nu nog staat, stamt uit 1649. *  Het ontstaan van het landgoed Haanwijk ligt waarschijnlijk voor 1300; mogelijk is Haanwijk voortgekomen uit een ontginning van hoge dekzandruggen. * 

De naam Haanwijk duikt voor het eerst op in een aantal oorkonden gedateerd rond 1300: ene Jan van Haanwijk was procurator van de tafel van de Heilige Geest te 's-Hertogenbosch van ongeveer 1290-1310. *  Als woonplaats wordt Haanwijk voor het eerst vermeld in een oorkonde die verloren is gegaan, maar waarvan nog wel een later afschrift bekend is: Arnold de Fine, alias v.d. Eynde, wonend op Haanwijk, verkoopt aan Hendrik Swertvegher een erfcijns. *  Het is echter niet duidelijk of er al sprake is van een landgoed dat Haanwijk heet. In het hertogelijke cijnsregister van 1340 worden Aart Sterken en Aart Mutsaart, als opvolger van Hendrik Mutsaart, genoemd als cijnsplichtig voor Haanwijk. *  In ieder geval is Aart Sterken nog in 1409 woonachtig op Haanwijk. * 

Na Aart Sterken komen de namen van Jan Aben, zijn zoon Wouter Jan Aben, diens zoon Gijsbert, en zijn dochter Aleit naar voren, naast Willem Reinier Morre en zijn zoon Reinier. *  Mogelijk was Haanwijk toen tussen beide families verdeeld. Na Aleit is Haanwijk waarschijnlijk overgedragen aan de broers Jan en Willem van Gerwen; 22 erfgenamen van Willem hadden na hem ieder een erfdeel in Haanwijk. *  Ten tijde van zowel Aleit als de familie Van Gerwen zijn stukken aanwezig van Jan Dirk Godschalcxzoon en zijn zoon Jan; mogelijk zijn dit pachters geweest. * 

De familie Van Gerwen verkoopt op 5 januari 1570 Haanwijk aan Roelof Vastaerts, die wordt opgevolgd door zijn dochter Cornelia Vastaerts en haar man Mathijs Reyners van der Meer, die op hun beurt op 12 januari 1599 het goed overdragen aan Joris van der Meer *  . Na Joris van der Meer worden als cijnsplichtig voor Haanwijk genoemd: Geertruid van der Meer, de dochters van Goyaart Pijnappel en Jenneke van der Waarden c.s. die ieder cijnsplichtig zijn voor een derde deel. *  In de legger van reële lands- en dorpslasten van Sint-Michielsgestel uit het jaar 1655 worden Jenneke van der Waarden en haar kinderen als eigenaars van Haanwijk genoemd. * 

Omstreeks 1650 komt Haanwijk in handen van Jacob Zuerius, alias Sweerts. Zijn zoon Jacob Ferdinand Sweerts heeft Haanwijk van hem overgenomen: in het archief zijn er stukken van hem tot en met 1665. *  Vervolgens zijn Ferdinand Maarten Sweerts de Landas, zijn zuster Gratiana Louisa Hamel Bruynincx en haar man Johan Jacob eigenaars geweest van Haanwijk, Op 24 oktober 1695 verkochten zij Haanwijk aan Maarten Christiaan de Landas. *  Van hem erven zijn dochter Christina Clementia Sweerts de Landas en haar man Marc Willem du Tour Haanwijk. *  Vervolgens zou omstreeks 1750 Casimir Abraham von Schlippenbach huurder van het huis zijn geweest. *  Eigenaren rond deze tijd zijn Onno Tamminga du Tour, en na zijn dood in 1779, zijn vrouw Anna Maria Bouwens. In 1773 verwerft Onno Tamminga du Tour bovendien de helft van Nieuw-Herlaar, dat bij zijn dood van de hand wordt gedaan. * 

Na de dood van Anna Maria Bouwens erft Onno Adolph Marc Willem de Senarclens de Grancy Haanwijk. * 

Hij verwerft in 1819 tevens de heerlijkheid Boxtel met het kasteel Stapelen van Frederik Ernst Otto van Salm Kyrbourg. In 1834 verkoopt hij het aan Gerard Bogaers. *  Na Onno erft zijn zoon Henri Frédéric de Senarclens de Grancy Haanwijk. In 1841 verwerft hij Oud-Herlaar van Johan Verhellouw en P. van Son. *  Omstreeks 1873 erven Guillaume Jules Antoine en Louise Henriëtte Fréderique Sussette de Senarclens de Grancy Haanwijk *  .

Na de dood van de tweede vrouw van Guillaume Jules Antoine de Senarclens de Grancy vererft Haanwijk aan Berthe Louise Elise en Henriëtte de Senarclens de Grancy. Berthe Louise Elise trouwt met Nicolaas Johannes Bink, die als beheerder optreedt en na de dood van zijn vrouw hertrouwt met Judith Bethlémine Charlotte s' Jacob. In 1971 gaat hij met zijn vrouw wonen in het Vaantje, een oud veerhuis, dat tot het landgoed behoort en in 1967 gerestaureerd is. Na het overlijden van Nicolaas Johannes Bink in 1980 worden Berthe Catherina Bink en haar broer Guillaume Nicolaas eigenaars van Haanwijk. Zij verkopen het gehele landgoed in 1984 aan de stichting Noord-Brabants Landschap; het huis met bijgebouwen en tuin wordt in erfpacht gegeven aan Berthe Catharina Bink.

Haanwijk viel onder de heerlijkheid Sint-Michielsgestel, gelegen in het hertogdom Brabant. Aan het hoofd stonden de heren van Herlaar, die Sint-Michielsgestel in leen hadden van de prins-bisschop van Luik. Formeel werd het gezag uitgeoefend door deze heren, maar in de praktijk gebeurde dit in zijn naam door de drost, voor het leven aangesteld, en de zeven schepenen, die door de drost werden benoemd namens de heer. Tussen 1629 en 1735 maakte Sint-Michielsgestel deel uit van Staats-Brabant, vervolgens van Bataafs-Brabant. In 1798 werden alle heerlijke rechten afgeschaft, wat inhield dat het leenhof van Herlaar ook ophield te bestaan. Sint-Michielsgestel viel nu onder het departement van de Dommel. In 1810, toen Nederland beneden de Waal door koning Lodewijk Napoleon aan keizer Napoleon werd overgedragen, kwam Sint-Michielsgestel onder Frans bestuur. Sint-Michielsgestel werd mairie Sint-Michielsgestel, onder leiding van een burgemeester, arrondissement Bois le Duc, departement des Bouches du Rhin. Na de bevrijding in 1814 lag Sint-Michielsgestel in de nieuwe provincie Noord-Brabant en ressorteerde onder het 2e district Boxtel, dat net als de andere districten in 1850 werd opgeheven. Sinds 1851 is het bestuur van de gemeente grotendeels op de wijze die wij nu nog kennen gestructureerd. * 

Na dit globale overzicht van de geschiedenis van huize Haanwijk en de bestuursinstanties waar het onder ressorteerde, volgt nu een korte beschrijving van de inhoud van het archief.