Oprichting en opheffing

Waterschap de Beneden Aa is opgericht bij besluit van Provinciale Staten van 7 juli 1864 (Provinciaal Blad 1864 nr. 9) Het waterschap is gelegen onder de gemeenten ’s-Hertogenbosch, Den Dungen, Rosmalen en Berlicum (Noot 1).
In het zuid-westen wordt het gebied begrensd door de vestinggracht langs de vestingwerken van ’s-Hertogenbosch tot aan de rijksweg van ’s-Hertogenbosch naar Rosmalen.
Ten westen door de rijksweg van ’s-Hertogenbosch naar Rosmalen (via herberg 'den Bult' langs de binnenweg tot herberg 'den Boterweg').
Ten noorden door het Boterpad (Hinthamer Steenweg) tot aan de Ingelandse brug.
Ten oosten door de Ingelandse Stroom tot het midden van de Hasseltse straat.
Ten zuidoosten gedeeltelijk door de Hasseltse straat tot de Beusingse brug en gedeeltelijk door de Schellestraat te Den Dungen tot de noorderdijk van de Zuid-Willemsvaart.
Ten zuiden gedeeltelijk door het Brandsdijkje tot de Schellestraat en gedeeltelijk door de noorderdijk van de Zuid-Willemsvaart tot de vestinggracht van ’s-Hertogenbosch.
Volgens het gewijzigd bijzonder reglement van 3 juli 1906 (Provinciaal Blad 1906 nr. 21) heeft het waterschap een grootte van 360.06.88 hectaren (Noot 2). Bij de opheffing had het waterschap een belastbare grootte van 331.57.86 hectaren.

In oktober 1949 richtte een aantal ingelanden een verzoek aan Gedeputeerde Staten om het waterschap op te heffen. Als reden gaven zij aan dat de dubbele waterschapslasten (mede voor waterschap Het Stroomgebied van De Aa) te zwaar waren en de bestuurskosten onevenredig hoog. Als oplossing zagen zij samenvoeging met het grote waterschap Het Stroomgebied van de Aa aan, waardoor op bestuurskosten kon worden bezuinigd. Het waterschapsbestuur stond op het standpunt dat opheffing van waterschap De Beneden Aa niet gewenst was ‘overgroote centralisatie – een zucht bij onze bezetters – is veelal moordend voor de behartiging van een tal van kleine belangen (Noot 3). Door overname van het onderhoud van de waterleidingen en kunstwerken door de gemeenten ’s-Hertogenbosch, Den Dungen, Rosmalen en Berlicum, werd bij besluit van het provinciale staten van 29 januari 1952 (Provinciaal Blad 1952 nr. 41) waterschap De Beneden Aa per 1 juli 1952 opgeheven. De rechten en plichten werden overgenomen door waterschap Het Stroomgebied van de Aa.

Bestuur en functionarissen (Noot 4)

Het bestuur van het waterschap bestaat uit drie leden, waarvan een lid door de stemgerechtigde ingelanden tot voorzitter wordt gekozen. Ook benoembaar zijn ingelanden, die niet stemgerechtigd zijn en zon of schoonzonen van stemgerechtigde ingelanden. Het bestuur wordt bijgestaan door een secretaris-penningmeester. De vergaderingen van stemgerechtigde ingelanden worden gehouden te ’s-Hertogenbosch.

Voorzitters
Mr. N.F.C.J. Sassen, advocaat te ’s-Hertogenbosch en lid Eerste Kamer , 1864-1867
Mr. H.F. M. van Lanschot , advocaat te ‘s-Hertogenbosch, herkozen in 1879-1884
G.L.H. van Lanschot te ’s-Hertogenbosch, 1884-1907
Jhr. M.A. Snoeck te Hintham, 1907-1911
K. van Lanschot te ’s-Hertogenbosch, 1911-1945
J. M. E. van Lanschot , bankier te ’s-Hertogenbosch, 1946-1952

BestuursledenL. Godschalx, burgemeester te Berlicum, 1864- (voorlopig)
W. van Beek, wethouder van de gemeente Rosmalen, 1864- (voorlopig)
C. Tilman, koopman te ’s-Hertogenbosch, 1864- (voorlopig)
Jhr. M.A. Snoeck te Hintham, 1876- 1907
H. van de Westelaken te Den Dungen, 1879-1896
A. Meulenbroek te Den Dungen, 1896-1903
A. Smits te Den Dungen, 1903-1928
M.A. van Gestel te Hintham, 1907-1917
H. van Pinksteren, 1917-1921
A.van de Zandt te Hintham, 1922-1944
H.A. Smits te Den Dungen., 1928-1952
Th. van Pinksteren te Hintham, 1944-1951
J. Dielissen te Rosmalen, 1951-1952

Secretarissen-penningmeesters
H. van de Westelaken, burgemeester te Den Dungen, 1864-1867
G.J. van Beek te Rosmalen, 1867-1882
L.G.P. Max te ‘s-Hertogenbosch, 1882-1903
A. Meulenbroek te Den Dungen, 1903-1918
Th.W. Roeffen te ‘s-Hertogenbosch, 1919-1952


Hoofdwaterleidingen en toponiemen

Het waterschap De Beneden Aa had bij de opheffing ongeveer 5360 meter waterleidingen in beheer.

Hoofdwaterleidingen: Beneden Aa, de Wambergse Beek en de Ingelandse Stroom, bermsloot (vanaf het Brandsdijkje, langs de kanaaldijk tot aan de Beneden Aa) met zijtak, Kaden van de Beneden Aa en de kade langs de zuidzijde van de Ingelandse Stroom tussen de Aa en de Wambergse Beek vielen onder beheer van het waterschap. Ook een stenen duiker in de bermsloot en uitwaterende sluizen op de Beneden Aa werd onder ’s-Hertogenbosch waren bij het waterschap in onderhoud (Noot 5).

Toponiemen: Brandsdijkje, Hasseltsestraat te Berlicum, Boterweg, Hinthamerstraatweg en Graafseweg te ’s-Hertogenbosch en Hintham, landerijen genaamd Hoogveld (de helft is onbelastbaar), Vaartgraaf.
Militaire zwemkom in de Beneden Aa te ’s-Hertogenbosch, herberg 'den Bult' en herberg 'den Boterweg'.