skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Archieven

7514 Waterschap de Binnenpolder van Engelen, 1795-1964

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Historische wetenswaardigheden
7514 Waterschap de Binnenpolder van Engelen, 1795-1964
Inleiding
Historische wetenswaardigheden
Waterschappen behoren tot de oudste instituties van Nederland.

Over de organisatie van de Waterstaat in met name Noord-Brabant kan men lezen in het boek: Noord-Brabant in de negentiende eeuw, een institutionele handleiding, p. 149-161, door W. van der Heijden en J. Sanders Den Bosch 1993.
Onbekend is wanneer waterschap de Binnenpolder van Engelen is ontstaan. Gedurende de 18e eeuw is het waterschap reeds werkzaam maar wellicht is het nog ouder. De oude archivalia echter die dit moeten bewijzen zijn niet bewaard gebleven.

Ten gevolge van de oorlogshandelingen 1940 werd in de Binnenpolder geen schade geleden. *  Maar enkele jaren later blijkt dat het grootste gedeelte van de waterschapsadministratie door oorlogshandelingen tijdens de gedwongen evacuatie verloren is gegaan. *  Maar we weten niet hoe dat in zijn werk is gegaan. Er zal toen wel het nodige archiefmateriaal verloren zijn gegaan, maar of dat het oudste gedeelte betreft is niet bekend. Vermoedelijk is in vroegere jaren ook al archief verloren geraakt. Het polderbestuur immers antwoord op 20 maart 1900 op de vraag van een militair ingenieur of in het polderarchief gegevens bekend zijn over vroegere inundaties, dat daarvan geen opgaven aanwezig zijn in het polderarchief "hetwelk dagteekent van het jaar 1811". * 
Notabene. Uit de literatuur weten we dat in het rampjaar 1672 de dijken doorgestoken werden om de vijanden op afstand te houden en bij die gelegenheid kwam ook de Polder van Engelen onder water te staan. * 
Als het polderbestuur in 1900 de beschikking had over het polderarchief vanaf 1811 tot 1900 is er dan al een oud gedeelte kwijtgeraakt.
Dat weten we omdat in mei 2018 door aankoop van een particulier persoon op een veiling (!) een oud notulenboek van dit waterschap is verworven. Het notulenboek is geschonken aan het BHIC en deze mooie aanwinst is thans bij onderhavig archief beschreven. Het notulenboek begint in 1795 *  en dan blijkt al van de eerste bladzijden dat het ook nog niet het oudste notulenboek is geweest. Het ontstaan van waterschap De Binnenpolder van Engelen is dus van nog oudere datum. Uit een obligatie van 1788 *  , blijkt dat dijkgraaf en heemraden van de Polder van Engelen samen met het bestuur van het dorp en de heerlijkheid Engelen een geldsom moeten lenen om reparaties te bekostigen aan de sluis die in de polderdijk ligt.
Het notulenboek "loopt" van 1795 tot 1870. In 1900 is het niet meer bij het archief aanwezig zoals hierboven beschreven. Het is dus in de periode 1870-1900 afgedwaald van het polderarchief en heeft eigen omzwervingen meegemaakt. Vermoedelijk heeft een polderbestuurder het thuis gehad en is vergeten het terug te brengen. Ruim 100 danwel 150 jaar later is het thans weer verenigd met de overig bewaarde polderadministratie van dit waterschapje.
Verder zijn er niet of nauwelijks stukken van vóór 1800 bij het archiefje aangetroffen, hoewel deze er wel geweest zullen zijn.
Per slot van rekening is het archiefblok 7512 De Gecombineerde Buitenpolder van Vlijmen, Engelen, Hedikhuizen en Het Klein- of Biessertpoldertje ook vanaf midden 18de eeuw gedateerd.
Over het werkgebied van het waterschap De Binnenpolder van Engelen lezen we het volgende: * 
De polder ligt ten oosten van het dorp Engelen en de rivier de Dieze, ten westen van de buitenpolder van Vlijmen, ten zuiden van de Bossche sloot en ten noorden van de Maas. De grootte van het waterschap beslaat ongeveer 350 morgen land omgeven door een zomerdijk en er liggen 41 huizen in het gebied.
Het bestuur bestond uit een dijkgraaf en 7 leden, de geërfden, ingelanden of heemraden geheten en een dijkschrijver tevens dijkbode. Het oppergezag berustte sinds onheugelijk tijden bij de eigenaren die dus tevens de heemraden waren.
Een overeenkomst van 4 okt 1841 (goedgekeurd bij KB van 5 juni 1842 nr 68) regelt het recht op uitwatering van de Binnenpolder van Engelen en de Gecombineerde Buitenpolders van Vlijmen, Engelen en Hedikhuizen. * 
Ten gevolge van de zeer hoge ligging der gronden in de polder zouden deze verdrogen als ze niet bemalen zouden worden. Men had daarvoor een vaste machinist in dienst en een hulpkracht die de dieselmotor van 8-10 pk van het poldergemaal moesten bedienen. In 1940 kocht men een Deutz dieselmotor van 18-20 pk waarvoor een geldlening moest worden aangegaan (1941). Uit een brief van datzelfde jaar blijkt dat de secretaris-penningmeester als gevolg van langdurige mobilisatie en krijgsgevangenschap lang afwezig is geweest.
Rond deze tijd was het polderwerk opgesplitst in Gewoon beheer en in de afdeling Bemalen. De polderwegen moesten onderhouden worden door een wegwerker, die men in dienst had.

Dan wordt in 1963 het waterschapje opgeheven omdat het samen met een aantal andere kleine waterschapjes samengevoegd wordt tot een nieuw waterschap. Dat blijkt uit inv.nr. 7 en uit archiefblok 1513 Waterschap Maas- en Diezepolders inv.nrs. 234 en 305. Bij besluit van Provinciale Staten van 24 juni 1963 is waterschap de Binnenpolder van Engelen verenigd tot het waterschap De Maas en Diezepolders

Omzwervingen van het archief
Aanwijzingen voor de gebruiker en Bijlage

Kenmerken

Datering:
1795-1964
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch