Mijn Studiezaal (inloggen)
24
Rechtbank in 's-Hertogenbosch, 1838 - 1930 N.B. Stukken van 1838 - 1989
Inleiding
Historisch overzicht 
Ontstaan nationale rechterlijke organisatie in 1827/1838
Samenstelling arrondissementsrechtbank
24 Rechtbank in 's-Hertogenbosch, 1838 - 1930 N.B. Stukken van 1838 - 1989
Inleiding
Historisch overzicht
Samenstelling arrondissementsrechtbank
De samenstelling van de arrondissementsrechtbanken varieerde naar gelang de belangrijkheid van de plaatsen waar ze gevestigd waren. Zo bestond de Rechtbank te 's-Hertogenbosch in 1838 uit één president, vier of vijf rechters, één officier van justitie, één substituut-officier, één griffier en één substituut-griffier. De Rechtbanken van Breda en Eindhoven hadden dezelfde samenstelling. Wel hadden ze ieder slechts drie rechters. * Er mochten ten hoogste vijf rechters-plaatsvervanger zijn. * In de loop van de tijd (tot 1930) is deze bezetting niet drastisch uitgebreid.
Alle functionarissen van de rechtbank moesten aan een universiteit afgestudeerde juristen zijn. Dit gold zowel voor de zittende magistratuur (president, vice-president, rechters en hun plaatsvervangers) en de staande magistratuur (officier van justitie en substituut-officier), als voor de griffier en zijn substituut. * De zittende magistratuur werd door de kroon voor het leven benoemd, de staande en de griffiers met hun substituten tot wederopzeggens toe. * De sterke rechtspositie van de zittende magistratuur was een waarborg voor haar onafhankelijkheid. De rechters werden voor het leven benoemd. Hun aantal en hun salaris werden bij de wet bepaald, zodat beïnvloeding door de regering door het benoemen van een aantal extra rechters of het geven van extra salaris uitgesloten was. Op in de wet omschreven gronden konden rechters door de Hoge Raad uit hun ambt worden ontzet of ontslagen. *
De officier van justitie en zijn substitu(u)t(en), geholpen door het parket, vertegenwoordigden het openbaar ministerie (OM). De griffiers en officieren met hun substituten werden bijgestaan door respectievelijk griffieklerken en klerken ten parkette. Niet rechtstreeks aan de rechtbank verbonden waren de deurwaarders. Zij waren door de kroon aangestelde ambtenaren, die vooral in de civiele rechtspleging een rol speelden, zoals bij het uitbrengen van dagvaardingen en executies. Ten slotte traden bij de rechtbank advocaten en procureurs op. Een advocaat was een rechtsgeleerd raadsman van een partij. Hij kon overal in het land optreden. De procureur was de vertegenwoordiger van zijn cliënt in civiele procedures. Hij kon alleen bij die rechtbank optreden waar hij ter griffie was ingeschreven. Dat geschiedde na beëdiging door de rechtbank op requisitoir (vordering) van het OM.
Zowel in burgerlijke als in strafzaken vonnisten de arrondissementsrechtbanken met drie rechters. * Op deze regel waren sinds 1921 twee uitzonderingen. In dat jaar werden de instituten van de politierechter en de kinderrechter in het leven geroepen. * In deze gevallen vonniste de rechtbank met één rechter, de zogenaamde enkelvoudige kamer. De politierechter behandelde eenvoudige strafzaken en kon niet meer dan zes maanden gevangenisstraf opleggen. De kinderrechter behandelde strafzaken tegen personen jonger dan achttien jaar, tenzij de officier van justitie en/of de kinderrechter vonden dat er meer dan zes maanden gevangenisstraf moest worden opgelegd. Bij de vervolging van minderjarigen speelde de kinderrechter eveneens een rol. Hij deed dit ook in burgerlijke zaken, zoals in de kwesties van ondertoezichtstelling van kinderen, ontheffing/ontzetting uit de ouderlijke macht en (toeziende) voogdij en van ondertoezichtstelling van onder voogdij staande minderjarigen.
Een andere vorm van rechtspraak door één rechter was de procedure in kort geding. In spoedeisende gevallen kon men in burgerlijke zaken zijn wederpartij dagvaarden voor de president van de arrondissementsrechtbank. Deze gaf dan een feitelijke voorziening in het gerezen geschil. Hij onthield zich van een beslissing in het hoofdgeschil. *
Bevoegdheid in strafzaken arrondissementsrechtbank
Bevoegdheid in burgerlijke zaken arrondissementsrechtbank
Buitengerechtelijke taken arrondissementsrechtbank
Procesgang in strafzaken arrondissementsrechtbank *
Procesgang in burgerlijke zaken arrondissementsrechtbank *
Mogelijkheden van hoger beroep en cassatie
De archieven en verantwoording inventarisatie
Aanwijzingen voor de gebruiker
Bijlagen
1.682 beschreven archiefstukken
829 gedigitaliseerd
totaal 594.085 bestanden
Inventaris
1.682 beschreven archiefstukken
829 gedigitaliseerd
totaal 594.085 bestanden
Kenmerken
Datering:
1838-1989
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2042 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.
Categorie:
1.682 beschreven archiefstukken
829 gedigitaliseerd
totaal 594.085 bestanden