Mijn Studiezaal (inloggen)
19
Raad van Brabant, 1586 - 1811
Inleiding
Historisch overzicht Raad van Brabant 
Zoals in andere Nederlandse gewesten had ook in Brabant de rechterlijke organisatie zijn beslag gekregen tijdens de regering van de Bourgondische hertogen. De hoogste rechtsmacht was in Brabant toevertrouwd aan een afdeling van de hertogelijke raad, die aanvankelijk de naam raadkamer droeg en later de naam Raad van Brabant kreeg.
De opstand der Nederlanden tegen hun landsheer bracht een scheiding teweeg in Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. De opstand veroorzaakte ook een scheiding in het hertogdom Brabant. De wapens hadden beslist dat één gedeelte onder de Spaanse koning bleef en het ander gedeelte aan de Staten-Generaal kwam. Tijdens de troebelen werd in het deel dat niet door de Spaanse troepen bezet was (in 1586 alleen de stad Bergen op Zoom) de uitoefening van de rechtspraak belemmerd door de onmogelijkheid van appelleren aan het hoogste hof nl. de Raad van Brabant. In Brussel immers zouden de inwoners van Bergen op Zoom als opstandelingen beschouwd worden. Daar men echter al anderhalve eeuw gewend was aan het instituut van appèl op gewestelijk niveau, richtte de rekenkamer van het markiezaat zich tot de gouverneur-generaal, de graaf van Leicester, met het verzoek in dit appèl-recht te voorzien. Prins Maurits, die sinds de dood van zijn vader in 1584 bewindvoerder was van het markiezaat, ontving in 1586 een machtiging van Leicester om voor bergen op Zoom een raad in te stellen als vervanger van de Brusselse Raad van Brabant. *
In augustus van dat jaar benoemde Maurits om dat doel te bereiken een commissie van drie heren uit de Nassause domeinraad. Hierbij stond hij, als stadhouder van Holland, de commissie toe zich te Delft of Den Haag te vestigen. Tevens bereidde hij bij die gelegenheid de machtiging, die hem door Leicester was verleend, uit tot heel Brabant. *
Op 18 november 1586 bekrachtigde het Hof van Holland de door de stadhouder verleende vestigingsvergunning voor Den Haag of Delft. * Op 26 september 1591 tenslotte werd de Raad bij resolutie van de Staten-Generaal officieel opgericht. Het gezag van de Raad werd gelijkgesteld aan dat van de Brusselse Raad van Brabant. *
Het einde van de Raad kwam in 1795: op 9 september 1795 werd de Raad officieel te kennen gegeven, dat de Staten-Generaal in augustus een Hof van Justitie over Bataafs Brabant te 's-Hertogenbosch hadden opgericht en dat daarmee de werkzaamheden van de Raad waren beëindigd. Zijn leden en bedienden werden van hun eed ontslagen. Nog op de avond van diezelfde 9e september ging de Raad voorgoed uiteen. * 
Samenstelling Raad
Jurisdictie
Competentie
Officie-Fiscaal
19 Raad van Brabant, 1586 - 1811
Inleiding
Historisch overzicht Raad van Brabant
Officie-Fiscaal
Artikel 97 van het 'Albertine' omschrijft in algemene termen de taak van het officie-fiscaal. Uit dit artikel blijkt dat de advocaat-fiscaal de verdediger was van de hertogelijke belangen en rechten en dat de procureur-generaal aan hem ondergeschikt was. Deze beide functionarissen vormden het officie-fiscaal dat vergelijkbaar is met het tegenwoordige Openbaar Ministerie.
De advocaat-fiscaal was de juridische raadsman van de gewestelijke overheid en adviseerde in alle zaken waarmee die overheid te maken had zoals bijvoorbeeld bij het opstellen van plakkaten. Verder had hij de supervisie over de ambtenaren (officieren), die de bevoegdheid tot vervolging van criminele zaken hadden.Deze officieren moesten daarom binnen veertien dagen nadat een misdaad begaan was, aan de advocaat-fiscaal afschriften van de bewijsstukken opsturen. * Daarom ook moest hij of de procureur-generaal van tijd tot tijd de criminele rollen van de schepenbanken controleren. *
De procureur-generaal was de vertegenwoordiger in rechte van de overheid. Hij was belast met het formele werk. Dit hield o.a. in: de door de advocaat-fiscaal opgestelde stukken aan de Raad presenteren, misdadigers vervolgen en toezien op hun berechting.
Het officie-fiscaal bezat bepaalde rechten bij de Raad. Zo kon tegen de advocaat-fiscaal respectievelijk de procureur-generaal geen verstek verleend worden. * Fiscale zaken (zaken waarbij het officie-fiscaal partij was) werden in de Raad altijd eerst behandeld * en de rol-commissarissen konden in deze zaken geen uitspraak doen, tenzij met uitdrukkelijke toestemming van de advocaat-fiscaal. Anders moest de voltallige Raad beslissen. * Verder had de advocaat-fiscaal het recht aanwezig te zijn bij de beraadslagingen van de Raad over de vaststelling van een vonnis in fiscale zaken en had hij daarbij een adviserende stem. * Tegen dit laatste recht had de Raad groot bezwaar, daar zijn oordeel daardoor immer beïnvloed zou kunnen worden. Blijkens klachten van de Raad aan de Staten-Generaal, schijnt dit ook inderdaad gebeurd te zijn tijdens de ambtsperiode van de advocaat-fiscaal Mr. P. van de Linden (1635-1644). * Pas toen in 1754 aan de toenmalige advocaat-fiscaal Mr. W. van Erpecum wegens zijn hoge leeftijd een substituut werd toegevoegd, slaagde de Raad erin dit voor haar zo nadelige artikel 116 uit de instructie geschrapt te krijgen. *
Leenhof
Hof Van Justitie (1795-1802) en departementaal gerechtshof (1802-1811)
Procesgang in criminele zaken *
Procesgang in civiele zaken *
Het archief
Resoluties Raad van Brabant
Leenboeken van het leenhof van Brabant
Verantwoording van de inventarisatie
Aanwijzingen voor de gebruiker
Bijlagen
7.392 beschreven archiefstukken
3.175 gedigitaliseerd
totaal 134.000 bestanden
Inventaris
7.392 beschreven archiefstukken
3.175 gedigitaliseerd
totaal 134.000 bestanden
Kenmerken
7.392 beschreven archiefstukken
3.175 gedigitaliseerd
totaal 134.000 bestanden