Beknopte historie

Ooit lag het dorp Oploo aan de rand van de Peel. Naar het westen strekte zich een groot heide- en turfgebied uit tot aan Bakel. In dat buitengebied, bijna tegen het dorp aan, liggen kleine buurtschappen: Blauwenhoek, Driehoek en Heikant. Door het dorp stroomt de Molenbeek, die een eind verder oostwaarts via de Oeffeltse Raam in de Maas stroomt.

Oploo ligt ten zuidwesten van Sint Anthonis. Ten noordoosten van Sint Anthonis vinden we Ledeacker. Dit dorp besloeg in het begin van de negentiende eeuw een langgerekt gebied van 1,5 kilometer breed en ruim acht kilometer lang, in een van noordoost naar zuidwest lopende richting, waarop enkele huizen stonden. Het was schrale zandgrond waar zonder bemesting maar weinig groeide. Ten westen van Ledeacker lagen ruim driehonderd hectare bos- en heidegrond, waarvan een deel moerassig was.

Aan de oostkant van het dorp lagen broekgronden waar de natuurlijke waterlopen (de Tovense beek, de Ledeackerse beek en een beek vanuit Sint Anthonis) in doodliepen. Het water kon niet verder, omdat de Toven, de Lamperse Hei, de Papenvoort en Rijkevoort en Hoogeind hoger lagen. Na 1830 zijn waterlopen gegraven, waardoor het water af kon vloeien richting de Maas.

Gemeentevorming

Sint Anthonis en Ledeacker vormden vanaf 1810 tot 1821 samen een eigen gemeente en ook Oploo werd in 1810 een zelfstandige gemeente. Per 1 januari 1821 werden deze twee gemeenten samengevoegd tot Oploo, Sint Anthonis en Ledeacker.
Op 16 juli 1817 bevestigde de Hoge Raad van Adel voor Sint Anthonis en Ledeacker een gemeentewapen. Er is helaas geen originele tekening bij de aanvraag bewaard gebleven. We moeten het dus met de omschrijving doen: “Van lazuur, beladen met Sint Anthonius van goud, houdende een schild van lazuur, beladen met een bok van goud”.
Dit wapen was afgeleid van het schependomszegel van Sint Anthonis. De bok daarop verwijst naar de bestuurlijk-juridische band met Boxmeer. Een apart gemeentewapen voor Oploo is nooit vastgesteld. Na de samenvoeging van 1821 is het “Antonius”wapen voor de hele gemeente gaan gelden. De kleuren blauw en goud zijn ontleend aan de kleuren van het rijkswapen.
De gemeente Oploo, Sint Anthonis en Ledeacker lag tussen Boxmeer in het oosten, Sambeek in het zuiden, Gemert en Bakel in het westen en Beugen in het noorden. Behalve uit de drie kernen die al in de gemeentenaam zaten, hebben zich in de twintigste eeuw ook de kernen Stevensbeek en Westerbeek ontwikkeld.
Vanaf 1910 begon men op grote schaal de Peel te ontginnen. Dat leidde niet alleen tot uitbreiding van het landbouwareaal van bijvoorbeeld Ledeacker, maar ook tot nieuwe nederzettingen als Stevensbeek en Westerbeek. De economische crisis van 1929, die bijna de gehele jaren ’30 aanhield, droeg aanzienlijk bij aan de ontginningsactiviteiten, die middels zogeheten werkverschaffingsprojecten de vele werklozen aan een (minimaal) inkomen hielpen.

Bevolking

In de eerste helft van de negentiende eeuw woonden er ruim 1.500 mensen in Oploo c.a. Rond het midden van de eeuw was dat aantal al gegroeid naar 1.800, maar het duurde tot in de Eerste Wereldoorlog voordat het aantal van 2.000 werd overschreden.

Landbouw was het hoofdmiddel van bestaan. In de negentiende eeuw kom je als beroep nog een enkele linnenwever of kleermaker tegen, en er is een onderwijzer, maar verder is bijna iedereen in de agrarische sector werkzaam, hetzij als boer of landarbeider, hetzij als schaapherder of veearts.

Brabants Historisch Informatie Centrum