Mijn Studiezaal (inloggen)
7357
Gemeentebestuur Megen, Haren en Macharen, 1817 - 1948
Inleiding
Historisch overzicht
Het archief
7357 Gemeentebestuur Megen, Haren en Macharen, 1817 - 1948
Inleiding
Het archief
"Een goed gebouwd raadhuis" vult het gemeentebestuur van Megen in op een staat van inlichtingen van de Rijksarchivaris in Noord-Brabant dd 17 october 1898 als waarborg dat regeling en inventarisatie van het archief bewaard blijven, Dezelfde staat vermeldt tevens dat er een "uitstekende bewaarplaats" aanwezig is. Beide gegevens zijn correct. In 1894 is te Megen een raadhuis gebouwd en in hetzelfde jaar is het archief "geordend, verzorgd en beschreven." Het Verslag van de Rijksarchivaris Gemeente Archieven over 1898 geeft een indicatie van hoe dat dan gebeurd is; namelijk "zonder scheiding van oud- en nieuw-, en ten dele zeer globaal." De inventaris levert dan ook geen volledig beeld van het archief. Toch was dit al een verbetering ten opzichte van vroegere jaren,
Tot de invoering van de Gemeentewet in 1851 had het archief een zeer verouderd aanzien. Het was wel genummerd, maar minder ordelijk, en het was ondoelmatig geplaatst. De, volgens het gemeentebestuur, belangrijkste stukken berustten bij de arrondissementsrechtbank te Nijmegen. Dit kon de gemeente nog wel verteren, want men vertrouwde erop dat de stukken door de zorg van de hogere regering in hun eigen archief terug zouden keren.
Veel moeilijker te accepteren was het feit dat de stukken zich zouden bevinden in kisten met de vermelding "Archieven en papieren van onderscheiden gemeentens 's Lands van Ravenstein".
Dit was burgemeester J. Loeffen al in 1815 een doorn in het oog. Toch kreeg hij het op korte termijn niet voor elkaar 'zijn' archiefbescheiden apart te plaatsen.
In 1866 verhuizen de oude charters en meest belangrijke stukken naar de Griffie van het Provinciaal bestuur van Noord-Brabant.
Dit was burgemeester J. Loeffen al in 1815 een doorn in het oog. Toch kreeg hij het op korte termijn niet voor elkaar 'zijn' archiefbescheiden apart te plaatsen.
In 1866 verhuizen de oude charters en meest belangrijke stukken naar de Griffie van het Provinciaal bestuur van Noord-Brabant.
Zoals reeds eerder vermeld, zijn deze stukken in 1898 weer terug in Megen. Had Megen in 1898 nog een goed raadhuis en archiefbewaarplaats, dertig jaar later is de situatie radikaal veranderd. Het raadhuis maakt deel uit van het gymnasium der paters Franciscanen, wier kapel de bovenste verdieping van het gebouw vormt. De begane grond is geheel ingenomen door het brandspuithuis en een kolenhok. Uitbreiding van dit raadhuis is uitgesloten, terwijl niet alleen de archiefbewaring, maar ook de administratie daaraan behoefte heeft. De archivalia zijn, afgezien van een slechte kast in het brandspuithuis, waarin bijlagen der rekeningen en het distributiearchief, in de kasten der secretarie geborgen. Elke voorziening tegen brandgevaar ontbreekt. Maar nieuwbouwplannen zijn in de maak.
In 1941 kan de administratie een nieuw raadhuis betrekken. Ook het archiefdepot kan worden ingericht. De heer A.R.M. Mommers, commies ter provinciale griffie, maakt tenminste met de secretaris een afspraak om enige dagen aan het archief te komen werken tot inrichting van de nieuwe archiefbewaarplaats. Secretaris J. v.d. Hurk bericht hem, dat hij welkom is, maar dat hij er wel rekening mee moet houden, dat het nieuwe raadhuis nog niet is verwarmd en dat het vochtig wordt, "De kolen zijn vandaag echter besteld en mogelijk komt er dus nog verandering", schrijft Van den Hurk op 10 oktober 1941.
Ook het oud archief wordt in 1941 onder handen genomen. Pater mr. H.P.A. de Kok wordt aangesteld als archivaris en belast met ordenings- en beschrijvingswerkzaamheden. In 1946 komt hij tot een eerste proeve van een inventaris. Tot een definitieve komt het echter niet.
Donderdag 9 december 1948 bezoekt de rijksarchivaris Megen, met als gevolg een vernietigend rapport. Werkelijk niets deugt: in een rek achter in de bewaarplaats liggen 10 meter oud en nieuw archief door elkaar; in een dubbel rek nieuw- en registratuurarchief ook door elkaar; op zolder nog circa 10 meter archief. De rijksarchivaris adviseert de mogelijkheden van een gemeenschappelijke regeling te bezien, zodat eindelijk orde komt in de archieven. Burgemeester Van den Acker heeft hier wel oren naar, zeker omdat de gekozen oplossing het jongste maatje ter secretarie de registratuur bij te laten houden, geen soelaas biedt. Steeds wordt met lapmiddelen, bijv. hulp van een registrator uit Oss, een redelijk toegankelijk archief verkregen.
In 1966 verbouwt men het raadhuis. Ook de bewaarplaats krijgt uitbreiding. Middels een doorbraak worden de politiecellen bij het archief getrokken, Dit is noodzakelijk, aangezien op zolder nog nieuw archief ligt. Dit kan nu overgebracht worden.
Burgemeester Van den Acker heeft intussen ook zijn zin gekregen. Megen is aangesloten bij een Streekarchivariaat en de aangestelde archivaris heeft eindelijk enige orde aangebracht in het oud archief. In 1966 is er een scheiding tussen het archief voor en na 1814 en tussen die van Stad en Land van Megen. Aan beschrijven van de stukken is men nog niet toegekomen. Dit laat nog op zich wachten, zodat burgemeester Bus dit werk in 1968 uitbesteedt aan het Rijksarchief. Daar is een volontair die bereid is het oud archief te ordenen.
Het nieuw archief blijft in Megen. Ook daar wordt niet aan gewerkt. Het enige wat gebeurt is het op orde stellen van de stukken c.q. portefeuilles. Zo was de situatie bij aanvang van de inventarisatie: uiterlijk een mooi archief, de dozen keurig op een rij, maar ontoegankelijk.
Verantwoording van de inventarisatie
Aanwijzingen voor de gebruiker
1.522 beschreven archiefstukken
51 gedigitaliseerd
totaal 4.815 bestanden
Inventaris
1.522 beschreven archiefstukken
51 gedigitaliseerd
totaal 4.815 bestanden
Kenmerken
Datering:
1817-1948
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2051 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.
Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.
Categorie:
1.522 beschreven archiefstukken
51 gedigitaliseerd
totaal 4.815 bestanden