skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Archieven

23 Rechtbank in Breda, 1838 - 1930 N.B. Stukken van 1825 - 1937

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Historisch overzicht
Ontstaan nationale rechterlijke organisatie in 1827/1838
23 Rechtbank in Breda, 1838 - 1930 N.B. Stukken van 1825 - 1937
Inleiding
Historisch overzicht
Ontstaan nationale rechterlijke organisatie in 1827/1838
In 1810 werd het grondgebied van de huidige provincie Noord-Brabant ingelijfd bij het Franse keizerrijk en in 1811 begon de Franse rechterlijke organisatie er te functioneren. Dat bleef zo tot 1838 ondanks het einde van de Franse heerschappij in 1813. *  Spoedig daarna deed zich de behoefte gevoelen om tot een nationale wetgeving te komen. Daartoe werd in 1814 een commissie benoemd die een algemeen wetboek moest ontwerpen. Zij maakte onder meer een ontwerpwet op de rechterlijke organisatie. Uiteindelijk duurde het nog tot 1827 voordat er een wet op de rechterlijke organisatie tot stand kwam. Het is de befaamde "wet op de zamenstelling der Regterlijke magt en het beleid der Justitie" van 18 april 1827, kortweg wet RO.
Deze wet zou op 1 februari 1831 in werking treden tesamen met het nieuwe Burgerlijk Wetboek (BW), Wetboek van Koophandel (WvK), Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) en het Wetboek van Strafvordering (Sv). De Franse Code Pénal bleef nog van kracht tot de invoering van een nieuw Wetboek van Strafrecht (Sr) op 1 september 1886. Dat dit voor de strafrechtspleging en de competentie van de diverse rechterlijke instanties belangrijke gevolgen had, zullen we later zien. De Belgische opstand verhinderde de invoering van de wet RO op de hiervoor genoemde datum. Op 28 april 1835 kreeg deze wet bovendien een aanvulling. Ingevolge het KB van 13 april 1838 werden de gewijzigde wet RO en de nationale wetboeken op 1 oktober 1838 van kracht. Op die datum begon meteen ook de nieuwe rechterlijke organisatie te functioneren. * 
De wet RO bestaat uit vijf afdelingen. De eerste bevat algemene bepalingen, de vier overige behandelen de rechterlijke instanties met hun bevoegdheden. De belangrijkste bepaling is artikel 1, waarin staat dat de rechterlijke macht wordt uitgeoefend door de kantongerechten, de arrondissementsrechtbanken, de gerechtshoven en de hoge raad. Alle Franse rechterlijke instellingen, zoals de vredegerechten, de rechtbanken van eerste aanleg en koophandel en de hoven van assisen werden opgeheven.
Voor Noord-Brabant betekende dit dat er een Provinciaal Gerechtshof te 's-Hertogenbosch werd opgericht. *  Bij wet van 22 december 1828 werd de indeling van Noord- Brabant in arrondissementen en kantons vastgesteld. *  Er kwamen drie arrondissementen met als hoofdplaatsen 's-Hertogenbosch, Breda en Eindhoven. Tot het arrondissement 's-Hertogenbosch hoorden de kantons Boxmeer, Boxtel, Grave, 's-Hertogenbosch, Heusden, Oss, Tilburg, Veghel en Waalwijk; tot het arrondissement Breda, de kantons Bergen op Zoom, Breda, Ginneken, Oosterhout, Oudenbosch en Zevenbergen; tot het arrondissement Eindhoven, de kantons Asten, Eindhoven, Helmond en Oirschot. In de hoofdplaats van ieder arrondissement kwam een arrondissementsrechtbank en in de hoofdplaats van ieder kanton een kantongerecht. Bij de wijzigingen van de wet RO in 1835 en 1838 werd er aan deze indeling in Noord-Brabant niets veranderd. * 
In de loop van de tijd ontstond oppositie tegen het grote aantal rechterlijke instanties. Men vond dat er per instantie te weinig zaken werden behandeld en dat er enkele colleges overbodig waren. Vooral één hof per provincie werd teveel van het goede geacht. Diverse wetsontwerpen om tot wijziging van de bestaande toestand te komen werden ingediend, maar geen ervan werd van kracht. De toestand van 1 oktober 1838 bleef bestaan tot 1875. Toen bracht de zogenaamde hovenwet een belangrijke wijziging. De provinciale hoven werden opgeheven en vervangen door vijf gerechtshoven. Deze zijn gevestigd in Amsterdam, Arnhem, Den Haag, 's-Hertogenbosch en Leeuwarden. *  Bepaald werd dat het ressort van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch de arrondissementen zou omvatten waarvan de hoofdplaatsen in de provincies Noord-Brabant en Limburg gelegen waren. Deze nieuwe indeling trad op 1 januari 1876 in werking.
Een andere belangrijke wijziging kwam bij de wet van 9 april 1877 die op 15 mei van dat jaar werd ingevoerd. *  Hierbij werd de indeling in arrondissementen en kantons binnen het ressort van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch opnieuw vastgesteld. De belangrijkste wijziging was wel dat de Arrondissementsrechtbank te Eindhoven werd opgeheven. *  Verder verdwenen de kantongerechten te Asten, Boxtel, Ginneken, Grave en Oudenbosch. Er kwamen nu vier arrondissementen, te weten 's-Hertogenbosch, Breda, Roermond en Maastricht. Tot het arrondissement 's-Hertogenbosch behoorden nu de kantons 's-Hertogenbosch, Oss, Heusden, Waalwijk, Veghel, Boxmeer, Eindhoven en Oirschot; tot het arrondissement Breda de kantons Breda, Oosterhout, Zevenbergen, Bergen op Zoom en Tilburg. Het kanton Helmond werd bij het arrondissement Roermond gevoegd. Deze indeling bleef tot 1933 ongewijzigd. De enige wijziging was dat het kanton Tholen, dat onder de opgeheven Rechtbank te Zierikzee had geressorteerd, in 1923 bij het arrondissement Breda werd gevoegd. * 
Samenstelling arrondissementsrechtbank
Bevoegdheid in strafzaken arrondissementsrechtbank
Bevoegdheid in burgerlijke zaken arrondissementsrechtbank
Buitengerechtelijke taken arrondissementsrechtbank
Procesgang in strafzaken arrondissementsrechtbank * 
Procesgang in burgerlijke zaken arrondissementsrechtbank * 
Mogelijkheden van hoger beroep en cassatie
De archieven en verantwoording inventarisatie
Aanwijzingen voor de gebruiker
Bijlagen

Kenmerken

Datering:
1825-1937
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch