Mijn Studiezaal (inloggen)
7702
Levensmiddelenbedrijf Veghel, 1914 - 1921
Inleiding
1.1. Historisch overzicht periode
7702 Levensmiddelenbedrijf Veghel, 1914 - 1921
Inleiding
1.1.
Historisch overzicht periode
Datering:
1914-1920
De eerste wereldoorlog stelt de staat en in het bijzonder de regering voor geheel nieuwe opgaven. * Als in 1914 het gewapend conflict uitbreekt tussen Oostenrijk en Servië raakt de bevolking op vele plaatsen in het land in paniek. Men begint op grote schaal te hamsteren uit vrees voor schaarste van levensmiddelen en huishoudelijke artikelen.
Treub, de minister van landbouw, nijverheid en handel voert onmiddelijk een aantal maatregelen door om verdere ontreddering te voorkomen. * De voorziening in de meest noodzakelijke levensbehoeften wordt ter hand genomen. De "Onteigeningswet 1914" komt tot stand waarin de mogelijkheid is geschapen dat de burgemeesters ingrijpen in gevallen ter voorkoming van vasthouden en prijsopdrijving van waren. * Voor de beheersing van de grondstoffenpositie op industrieel- en handelsgebied stelt men de rijksbureau's in. Met machtiging van de minister wordt het mogelijk dat door of vanwege de burgemeester levensmiddelen, grondstoffen van levensmiddelen, huishoudelijke artikelen en brandstoffen in de gemeente aanwezig onmiddelijk in bezit genomen worden en beschikbaar komen ten behoeve van de bevolking of van in de gemeente bestaande bedrijven.
Er wordt een Centraal Administratie Kantoor voor Distributie van Levensmiddelen in het leven geroepen, waaraan verzoeken kunnen worden gericht voor het beschikbaar stellen van levensmiddelen.
Met betrekking tot de broodvoorziening bleken verscheidene maatregelen noodzakelijk. Reeds in oktober 1914 gaat men over tot het landelijk invorderen van de roggeoogst. De burgemeesters worden aangespoord tot samenwerking om in belang van de bevolking tot een oplossing voor het roggeprobleem te komen door gelijkluidende voorschriften te maken inzake samenstelling brood en distributie van rogge. Invoering van een broodkaartensysteem ter verkrijging van brood blijkt weldra noodzakelijk.
De uitvoer van suiker, aardappelen en kaas wordt aan beperkingen onderhevig en de prijsregeling van steeds meer produkten wordt nodig geacht.
Door de verliezen van handelsschepen, de toenemende rantsoenering en de duurte van alle overzeese produkten, naast de permanente mobilisatie en de vele vooral Belgische vluchtelingen komt tenslotte op 19 augustus 1916 de "Distributiewet 1916" tot stand. * Hierin worden bepalingen gegeven in het belang van de volksvoeding en van een doelmatige distributie van goederen. Door het ministerie van landbouw, nijverheid en handel worden de prijzen vastgesteld van de aangewezen distributieprodukten.
Aan de ingezetenen worden tegen minimum prijzen verschillende levensmiddelen en huishoudelijke artikelen beschikbaar gesteld. Het verschil tussen in- en verkoopprijs wordt voor 9/10 door het rijk gedragen, terwijl 1/10 ten laste van de gemeente komt. De burgemeester is verplicht zijn medewerking te verlenen en de door het gemeentebestuur getroffen maatregelen ter zake van de volksvoeding en de voorziening met brandstoffen en huishoudelijke artikelen kenbaar te maken aan het ministerie. Verder is het zijn plicht periodiek opgave te doen van de in de gemeente aanwezige voorraden levensmiddelen, grondstoffen van levensmiddelen, brandstoffen en huishoudelijke artikelen, alsmede van de hoeveelheden die alsnog noodzakelijk zijn. Door tussenkomst van het Centraal Administratie Kantoor worden de noodzakelijke goederen ter beschikking gesteld van het gemeentebestuur.
Vooral in de jaren 1917 en 1918 zijn de tekorten van levensmiddelen zodanig dat men op ruime schaal tot distributie overgaat. Met het beëindigen van de wereldoorlog wordt langzamerhand de toestand van groot- en kleinhandel verbeterd.
In 1920 zijn de artikelen welke voorheen gedistribueerd waren wederom grotendeels in de vrije handel teruggekeerd.
1.2. Organisatie van het Levensmiddelenbedrijf
1.3. Verantwoording van de ordening en de inventarisatie
161 beschreven archiefstukken
Inventaris
161 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1914 - 1921
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Categorie:
161 beschreven archiefstukken