skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Archieven

7332 Parochie Sint Remigius Lithoijen, 1414 - 1970

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Parochie St. Remigius te Lithoijen

De gemeente Lithoijen, 1.057 ha groot, lag in het noordoosten van Noord-Brabant, aan de Maas. Ze grensde verder aan de gemeenten Oijen en Teeffelen, Oss, Geffen en Lith. Naast het gelijknamige kerkdorp telde Lithoijen in ieder geval drie gehuchten: Het Groenewoud, Scheurheuvel en Het Luttereind. Sinds 1939 maakt Lithoijen deel uit van de gemeente Lith.

De eerste schriftelijke vermelding van Lithoijen komt voor in een oorkonde van omstreeks 991. De Franse koning Hugo Capet bevestigt daarin onder andere de eigendomsrechten van de Benedictijner abdij Sint-Remigius in Reims op domeingoederen in onder andere Meerssen en Lithoijen. De proosdij Meerssen ligt juist ten noorden van Maastricht.

Remigius is nog steeds de patroonheilige van de kerk in Lithoijen.

Het patronaat van deze kerk werd in 1147 door de bisschop van Luik aan de abdij van Reims geschonken. De aartsbisschop van Reims heeft aan de abdij van Berne op 16 okt. 1613 het patronaatsrecht geschonken over de kerk van Lithoyen, welke overdracht in 1618 werd goedgekeurd door de aartshertogen Albertus en Isabella.


13 januari H.Remigius van Reims, bisschop

Remigius werd geboren rond het jaar 436 in de buurt van Laon, in Frankrijk. Het Christendom begon in het toenmalige Gallië voet aan wal te krijgen. Reeds op 22 jarige leeftijd werd de jonge Remigius tot bisschop gewijd. Onvermoeid bleef hij ijveren voor de uitbreiding van het katholieke geloof. Reeds in zijn leven noemden men hem : de "Apostel van de Franken". Hij had een goede band met de Merovingische vorst, koning Clovis I ((466–511), de koning van de Franken, alsook met zijn vrouw koningin Clothilde. De heidense koning Clovis liet zich in de Kerstnacht in het jaar 496 door Remigius in de kathedraal van Reims dopen. Door de doop van koning Clovis werd het gehele Frankenland gekerstend. Remigius heeft nog veel bisdommen opgericht.
1784-1818   Petrus Joannes Tabbers, uit Drunen
1819-1820   Jacobus Petrus Spriessen, uit Den Bosch
1820-1841   Joannes van Eersel, uit Woensel
1841-1867   Andreus van Laarhoven, uit Helvoirt
1867-1892   Joannes Franciscus Clement, uit Aarle-Rixtel
1892-1908   Hubertus van den Berg
1908-1912   Joannes van den Oever
1912-1917   Joannes P. van de Crommenacker
1917-1936   Joannes C. van Roy
1936-1945   Johannes G. Meijs
1945-1950   Franciscus C. Cooymans
1950-1968   Laurentius A. P. Koenraadt
1968-1981   Marinus J. M. van Vijfeyken
1981-1988   G. Stegeman
1988-1994   B. Kersten
1994-1997   W.Th.H. van Luyck
1997-...   A.G.J.M. Smits

NB: Sinds 1612 zijn de pastoors abdijheren van Berne. Vanaf 1957 hebben Lithoijen en Teeffelen één pastoor.
De parochie van de H. Remigius heeft de volgende pastoors gehad:

1436   Petrus van Bruheze
c 1560   Joannes Strick
c 1571   Petrus Loijaerts
1571   Arnoldus van den Dungen
1583   Gerardus van Lith
1583   Joannes Colff
1590-1611   Thilmannus Brabant
1612-1637   Nicolaus Havens, uit Oisterwijk
1637   Arnoldus van Lent, uit Lith
1644-1654   Augustinus Jansen, uit Heeswijk
1672-1680   Antonius Verachteren, uit Antwerpen
1680-1685   Guilielmus de Wint, uit Brussel
1685-1689   Fredericus Winkeler
1689   Carolus Raveschot (van Capelle), uit Vierlingsbeek
1693   Franciscus Greveraerts, uit Brussel
1693-1703   Leonardus Maes, uit Ravenstein
1705-1712   Andreas van Kessel, uit Den Bosch
1712-1719   Godefridus Hugo Loef, uit Oudheusden
1719-1738   Joannes Baptista Willems, uit Antwerpen
1739-1774   Folcoldus van Megen, uit Den Bosch
1774-1784   Adrianus de With, uit Hilvarenbeek

Vlakbij 'het Hof'- deze naam bestaat nog steeds - stond het eerste tufstenen kerkje van Lithoijen, uiteraard toegewijd aan Remigius.
Het was aanvankelijk bestemd voor de inwoners van Lith en omgeving en fungeerde nog tot 1843 als de officiële parochiekerk van Lithoijen.
Natuurlijk was vanaf de tweede helft van de zeventiende eeuw de openlijke uitoefening van de katholieke eredienst verboden en was daarom in het dorp een schuurkerk in gebruik, aangebouwd aan de pastorie. Deze schuurkerk stond op de plek van het huidige kerkhof.
In 1843 kwam daarvoor een “echte” (waterstaat)kerk in de plaats. In 1902 moest deze plaatsmaken voor de neogotische kerk, die er nu nog staat (Prelaat vd Bergplein 8).
Het kerkje in Het Groenewoud is niet lang na 1843 gesloopt.


bronnen:
Het verborgen leven van de abdij van Berne in haar parochies, door W. vd Hurk o.praem.
Schutjes, geschiedenis van het bisdom Den Bosch, deel IV;
website BHIC
Erfgoedstuk
Inventaris
AANVULLING VAN ABDIJ BERNE
Het hele gebied rondom Lithoijen wordt voor het eerst in de geschiedenis genoemd in het jaar 922, wanneer dit gebied wordt teruggeven aan Giselbert, hertog van Lotharingen.
Giselbert trouwde met Gerberga, een dochter van de Duitse keizer en als huwelijksgift ontving zij van haar echtgenoot het voormalige koningsgoed Meerssen (bij Maastricht), waartoe toen ook Lithoijen behoorde. In het jaar 968 schonk de inmiddels koningin-weduwe geworden Gerberga een deel van haar domein Litta (het later genoemde Litta minor, het Lith richting Oijen = Lithoijen) aan de Benediktijnerabdij van Reims. Het centrum van Lithoijen was toen gelegen in ‘Het Groenewoud’ met hier middenin een perceel dat nu nog de naam ‘Het Hof’ draagt en waar veel merovingisch materiaal gevonden is. Het is een officiële archeologische vindplaats. In de directe omgeving stond ook de eerste R.K. kerk van Lithoijen, ongeveer op de plek waar nu het notenboomgaardje aan de dijk ligt.
Tijdens de tachtigjarige oorlog wilde de abdij van Reims echter af van haar verafgelegen bezit en verkocht dit aan de Maastrichtse koopman Jan Dadenberg (1611). Het begevingsrecht van de kerk van Lithoijen werd in 1612 geschonken aan de prelaat van de abdij van Berne en diens opvolgers, die een deel van de vroegere goederen en tienden via bevriende relaties weer terugkochten. Ondertussen was ook in Lithoijen de uitoefening van de Rooms Katholieke godsdienst verboden en was het Romaanse kerkje door de Protestanten geconfisceerd.
Lithoijen bouwde een schuurkerk buiten de grenzen van het dorp op de plek, waar nu het kerkhof ligt.
[bron: Internet, site gemeente Lith]
De archivalia onder deze rubriek zijn in 2008 overgekomen van de abdij van Berne.
Tijdens de inventarisatie werd een register van de pastoor van Teeffelen, ca. 1700-1812 aangetroffen. Op basis van het herkomstbeginsel is dit stuk naar het parochiearchief van Teeffelen gebracht. Een aantal dagafschriften van giro en bank over de periode 1963-1978 zijn vernietigd.
REGESTEN van charters vóór 1500
3 673 1436 maart 20 Ante domum inhabiationis Oede testatricis prenominate..
Petrus van Bruheze, pastoor van Litoijen, oorkondt, dat Oeda, weduwe van Bernardus Artszn, haar testament heeft gemaakt, waarbij zij, na aftrek vooraf van de begraafkosten en schulden, vermaakt aan de kerk van S. Lambertus (te Luik) 2 kromstaart eenmalig; aan pastoor Petrus en zijn opvolgers, aan de kerkfabriek en aan de armen van Litoijen 1 morgen land, door haar als weduwe verworven en gelegen achter in het Broeck (retro in palude) op de Rullen-Hoeve, naast het perceel het Chiffen, en tegen het perceel Aen den Roederfort, d.w.z. ieder een-derde ervan; aan dezelfden 1 hond land op de Enghe van Litoijen, tegen de Boenhoff aan, ook ieder voor een-derde - beide stukken land met de lasten van 1 roede dijks, door ieder voor een-derde te dragen - terwijl de bedienaren van de kerk zich verplichtten een jaargetijde te houden voor Oeda, haar man en kinderen, hun beider ouders en grootouders, nl. vrijdags voor S. Gertrudis (17 maart); hun graven zondags te bezoeken en er de psalm De Profundis, een Pater Noster, een Ave Maria en het gebed voor de overledenen te bidden, en hun graf met wijwater te besprenkelen, alsook hun namen in het zielboek (littera animarum) op zon- en feestdagen af te lezen.
a. Oorspr. VIII. L. 2. Het doorgestoken zegel van de pastoor is afgevallen. In dorso: Litterae unius jugeris et unius hont terrae pertinentes ad pastoratum, ecclesiam et mensam Spiritus Sancti promiscue, in Litthoyen. Het charter is door vuil en vocht zeer moeilijk leesbaar geworden; toch is het G. van der Velden gelukt (sept.1987) ervan een transcriptie te maken, waarin slechts enkele woorden ontbreken.
b. Getypte tekst in Map-Afschriften.
6 901 1482 april 12.
Schepenen van Buscumducis oorkonden dat - nadat Henricus z.v.w. Theodericus van Os zijn helft van een veld van ca. 6 morgen in de parochie van Groet-Lyt (= Lith) in het Lytterbroeck, nader gesitueerd en overlangs en gelijkelijk verdeeld, nl. die helft die ligt tegen het erf van Arnoldus Demer, had overgedragen aan Franco van Langel ten behoeve van Deynaldus z.v.w. Henricus Deynaltszn van Vladeracken - ook de gebroeders Johannes en Theodericus van Os, kinderen van Theodericus van Os, afstand hebben gedaan van de helft van de helft van dit veld en van de ev. aanspraken van hen beiden en van hun broer Reynerus van Os en van hun zuster Katharina op de gehele helft van dit veld.
a. Oorspr. VIII. L. 4. Met de zegels van Reynerus van den Hoevel en Johannes Godefriduszn van Hedel. In dorso: Deynaldus filius Henrici Deynalden. Gehecht aan de akte van vidimus van 9 dec.1598 (zie 22 aug.1415) en aan de akte van 16 mei 1414 (reg. nrs.568 en 564).
b. Authentiek afschrift, op papier, van notaris A. Walteruszn van Heeswijck, (na 1528) in: VIII. K. Map Altaar H.Kruis te Heeswijk; vijfde van de 6 afschriften.
c. Afschrift op perkament, begin 18de eeuw volgens het handschrift; bewaard bij a.Wel met vouw, maar zonder incisies voor de zegels. Het vertoont enige ernstige transcriptiefouten: r. 2 Lidt voor Lyt, r. 10 sabini voor scabini,r. 4 + 10 ultime voor legitime. Zie de Inleiding in dit boek onder de titel: "quasi-originelen",waar dit stuk apart wordt besproken.
c. Getypte tekst in Map-Afschriften.
9 928 1487 november 25.
Schepenen van Litoijen (zie voorvorig regest), oorkonden, dat heer Gherit van Beest met verlof van de officiaal van Luydíck heeft overgedragen aan Peter van Maren z.v.w. Peter van Maren alle rechten vervat in de 2 akten van 10 aug.1487 en (tussen 10 aug. en 25 nov.) 1487 (reg. nrs.926, 927), waardoor deze akte is gestoken.
a. Oorspr. VIII. L. 5. Het gemeen schependomzegel van Litoijen is afgevallen.
b. Getypte tekst in Map-Afschriften.
7332 Parochie Sint Remigius Lithoijen, 1414 - 1970
Inventaris
AANVULLING VAN ABDIJ BERNE
REGESTEN van charters vóór 1500
9
928 1487 november 25.
Schepenen van Litoijen (zie voorvorig regest), oorkonden, dat heer Gherit van Beest met verlof van de officiaal van Luydíck heeft overgedragen aan Peter van Maren z.v.w. Peter van Maren alle rechten vervat in de 2 akten van 10 aug.1487 en (tussen 10 aug. en 25 nov.) 1487 (reg. nrs.926, 927), waardoor deze akte is gestoken.
a. Oorspr. VIII. L. 5. Het gemeen schependomzegel van Litoijen is afgevallen.
b. Getypte tekst in Map-Afschriften.

Kenmerken

Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Openbaarheid:
Deze toegang bevat een of meer stukken die tot 1 januari 2031 niet zonder meer openbaar zijn.
Het precieze jaar van openbaarheid kun je per inventarisnummer vinden.

Bij vragen kun je contact opnemen met het BHIC.