240Klooster Het Hollandse Huis bij Geertruidenberg, 1266 - 1593
Alleen de kartuize van Sint-Maartens-Bos te Sint Martens-Lierde kan op dezelfde helderheid in zijn cartularium bogen. Het vormt een synthese tussen de twee Geertruidenbergse cartularia, omdat het begint met de kerkelijke en wereldlijke privileges (zoals inv. nr. 1) en daarna alfabetisch per lokaliteit de akten afschrijft. Daarbij wordt ook een scheiding naar de inhoud van de akten aangebracht, namelijk tussen renten en pachtgoederen, maar ze worden wel onmiddellijk na elkaar behandeld. *
De tijd rond 1571
Het klooster Sint Katharinadal in Geertruidenberg is in 1572 begonnen met de aanleg van een nieuw cartularium. De afschriften op de eerste 87 bladzijden zijn alle geautentiseerd door de Geertruidenbergse secretaris. Analoog hieraan is het restant van een cartularium van die tijd van Het Hollandse Huis (inv. nr. 15). Ook de hierin afgeschreven akten zijn grotendeels gecollationeerd en geautentiseerd, en wel door twee schepenen en de secretaris van Geertruidenberg. Onder de niet geautentiseerde akten (f. 7-9) is wel ruimte daarvoor opengehouden. De datum is in alle gevallen 18 december 1571.
Het cartularium van Sint Katharinadal zou, aldus S. Drossaers, waarschijnlijk vervaardigd zijn op bevel van de stad. De Staten van Holland vaardigden op 23 augustus 1572 een resolutie uit, waarin ze de steden opdroegen toezicht te gaan uitoefenen op de geestelijke goederen. * De collationeringsdatum in het cartularium van de kartuizers komt hiermee niet overeen, maar wellicht is het wel in hetzelfde kader geschreven.
M. Nuyttens: Inventaris van het archief van de priorij van Sint-Maartens-Bos te Sint-Martens-Lierde. Brussel, 1976, p. 8.
Drossaers: Het archief van de Nassausche Domeinraad I, deel 1, p. 111.