skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Neergestorte vliegtuigen in Uden 1940-1945

Rien Wols
Rien Wols Bhic
vertelde op 26 september 2012
bijgewerkt op 8 mei 2019
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er boven Nederland zo’n 6.000 militaire vliegtuigen neergestort. Ruim 1.000 daarvan zijn er in Noord-Brabant terecht gekomen. Dan gaat het zowel om geallieerde (Britse, Amerikaanse en Canadese vliegtuigen met bemanningen die uit nog veel meer nationaliteiten bestonden) als Duitse vliegtuigen.

De geallieerde vliegtuigen waren heel vaak bommenwerpers die bij bombardementsmissies op doelen in Duitsland geraakt werden door Duits afweergeschut (de zogenaamde Flak) of onderschept werden door Duitse jachtvliegtuigen (vooral ’s nachts, tijdens de zogenaamde Nachtjagd).

Wij gaan proberen de verhalen achter al deze crashes te achterhalen met behulp van iedereen die ofwel zélf nog herinneringen heeft of de verhalen gehoord heeft van eerdere generaties. Soms is er al veel bekend, soms wat minder.

In de nacht van 10 op 11 september 1942 voerde Bomber Command van de RAF een grote aanval uit op Düsseldorf. Twee van de vliegtuigen die hierbij betrokken waren, stortten die nacht neer in Noord-Brabant. Behalve in Gemert was dat ook in Uden. Daar crashte om 01.35 uur bij de Munterweg een Vickers Wellington IC, registratienummer R1297 en call sign JS-R, van 16 OTU (Operational Training Unit) neer. Het toestel werd gevlogen door Sgt. W.S. Harrison. De overige bemanningsleden waren de boordschutters Sgt. F.A.A. Browne en Sgt. P.N. Faber; radiotelegrafist Sgt. E. Lockwood en waarnemer P/O E.J. Seaman. Ze overleefden het alle vijf door op tijd het vliegtuig per parachute te verlaten, maar eenmaal aan de grond werden ze allemaal krijgsgevangen genomen door de Duitsers.

Op 2 oktober 1942 stortte om 22.30 uur 1 kilometer ten oosten van Oosterens en een paar honderd meter ten zuiden van de vliegbasis Volkel, een Wellington-bommenwerper BK269 (call sign VR-C) van 419 Squadron RCAF neer. Dat was tussen de Rechtestraat en de Vogelstraat. De bommenwerper had Krefeld gebombardeerd en werd op de terugweg neergeschoten door een Duitse nachtjager van I./NJG 1, gevlogen door Oblt. H-D. Frank.

F/O Arthur Bryan Morlidge Bron: A. Verbakel, Het Britse oorlogskerkhof Uden (Uden, 2010)F/O Harding James Stuart. Bron: A. Verbakel, Het Britse Oorlogskerkhof Uden (Uden, 2010)F/Sgt Helfi Sveinn Sveinson. Bron: A. Verbakel, Het Britse oorlogskerkhof Uden (Uden, 2010)Vijf van de zes inzittenden (allemaal Canadezen) kwamen om: F/Sgt. Helfi Sveinn Sveinson, 2e piloot; F/Sgt. Hubert Douglas Price (21), boordschutter; F/O Harding James Stuart (20), radiotelegrafist en boordschutter; W/O I Sidney Vernon Stowe (20), piloot; F/O Arthur Bryan Morlidge (19), waarnemer. Ze liggen sinds 4-7-1946 (na eerder te zijn begraven in de pastorietuin naast de St. Petruskerk) begraven op het Britse oorlogskerkhof in Uden, graven 4 B 2-6.

Bommenrichter Sgt. Norman Nelan, die als eerste sprong, overleefde het, al brak hij zijn enkel bij de harde landing. Hij werd krijgsgevangen gemaakt. Voor de anderen was het toestel al te laag, toen ze sprongen: hun parachutes hadden geen tijd meer om open te gaan. Hun lichamen werden in de buurt van het toestel gevonden, dat van Morlidge overigens pas na vijf dagen.

De Canadese provincie Saskatchewan, waar Sveinson vandaan kwam, eerde hem door een meer naar hem te vernoemen: Sveinson Lake. Ook F/O A.B. Morlidge kreeg een meer naar hem vernoemd:  Morlidge Lake.

Op 22 juni 1943 stortte om 01.23 bij Eikenheuvel een Handley Page Halifax II neer, de HR848.

In de septemberdagen van 1944 toen Operatie Market Garden in volle gang was, zijn er in Uden een flink aantal transport- en bevoorradingsvliegtuigen van de geallieerden neergestort. Ook kwam er een Auster III verkenningsvliegtuig neer. Het was septemberchaos.

Twee dagen later, op 14 oktober 1944, kwam opnieuw in Odiliapeel een Hawker Tempest V (EJ742) van 56 Squadron neer. De piloot was F/O W.R. MacLaren. Het 56 squadron was sinds eind september onderdeel van 122 Wing Second Tactical Air Force en opereerde vanaf een airstrip B.60 in Grimbergen (België). Het squadron haalde in deze fase van de strijd bij luchtgevechten tegen de Duitse Luftwaffe zo’n twintig Messerschmitt Me 262 straaljagers neer. MacLaren moet de crash in ieder geval overleefd hebben, want op 23 januari 1945 claimde hij nog een Focke Wulf Fw 190 te hebben neergeschoten boven de Rijn.

Op 6 november 1944 was Odiliapeel opnieuw het toneel van een crash, ditmaal van een geallieerde jachtbommenwerper, een De Havilland Mosquito PR.XVI registratienummer NS563 van 140 Squadron. W/C F.O.S. Dobell vloog een missie naar het gebied Kleef-Wesel-Münster (D). Tijdens deze vlucht werd hij aangevallen door twee niet-geïdentificeerde vliegtuigen, waarbij zijn navigator, F/O Derrick Copperwaite (20), gedood werd. 

Dobell maakte met het beschadigde toestel en de gedode navigator aan boord een noodlanding op de vliegbasis Volkel. Daar werd de navigator geborgen en hiervandaan volgde de begrafenis op het r.-k. kerkhof H. Kruisvinding te Odiliapeel, graf 3.

Hawker Tempest V. Foto: RAF. Bron: Wikimedia CommonsOp 21 november 1944 stortte S/L John Rolleston Heap, onderscheiden met het Distinguished Flying Cross, met zijn Hawker Tempest V, registratienummer EJ802 van 274 Squadron neer in Odiliapeel. Hij ligt eveneens begraven op het rk kerkhof van Odiliapeel, graf 5.

Het Operations Record Book van het 274 Squadron meldt hierover dat Heap deel uitmaakte van een patrouille van acht vliegtuigen over Venlo. Al snel na het opstijgen weigerde de motor van Heap dienst en hij meldde dat hij zou proberen terug te keren naar Volkel. Toen hij zag dat dat niet zou gaan lukken, probeerde hij een noodlanding te maken, maar hij raakte daarbij nogal ruw de grond en sloeg tegen een aarden wal. Het toestel brak in stukken en vloog vervolgens in brand. De piloot werd uit zijn toestel geslingerd en was op slag dood.

Op 1 januari 1945 steeg F/Lt.  D.C. Gordon (DFC) met zijn Spitfire IX, registratienummer MH728 van 442 Squadron RCAF op van het vliegveld B.88 in Heesch. Vanwege mechanische problemen keerde hij ten westen van Venlo om en raakte daar betrokken bij luchtgevechten met Duitsers, die in het kader van hun Operatie Bodenplatte op weg waren om vliegveld Eindhoven aan te vallen.

Na een luchtgevecht en waarschijnlijk ook nog eens getroffen door eigen luchtafweer maakte hij een noodlanding in het buurtschap Hoeve-Melle te Uden. Gordon was gewond aan zijn nek en rug door granaatscherven. Hij werd overgebracht naar het 52e Mobile Field Hospital te Eindhoven en was op 27 januari weer van ziekteverlof terug bij zijn squadron.

Ten slotte stortte op 27 februari 1945 opnieuw een Taylorcraft Auster IV in de buurt van Uden neer. Dit toestel, de MT195, was van 662 Squadron en werd gevlogen door Lt. Laffey.

Dankzij Antoon Verbakel en zijn vele naspeuringen weten we inmiddels een heleboel van deze crashes, vooral ook die van de verliezen in de septemberdagen van 1944.

Reacties (16)

Piet Snellen zei op 29 mei 2017 om 15:26
Een uur eerder om 21.32uur had Oberleutnant Hans Dieter Frank van 1/NJG1 (Nachtjagdgeschwader) van Fliegerhorst Venlo de Short Stirling R9167, Code OJ-N neergeschoten. Dit toestel crashte in Kronenberg (L) aan het Bedelaarspad.
Alle zeven bemanningsleden kwamen daarbij om het leven..
Op 7 oktober van dit jaar (2017) zal nabij de plek van de crash een herdenkingsmonument worden opgericht.

1 Squadron Leader Pilot: William Roy Greenslade, R.A.F. (DFC-AFC-MiD)
(Youngstown Alberta, Canada) Age 25.
Jonkerbos War Cemetery 20.D.3 Nijmegen – The Netherlands

2 Flight Sergeant Air Gunner: William Orange, R.A.F.
(Bedlington Morpeth-UK) Age 27.
Jonkerbos War Cemetery 20.D.8 Nijmegen – The Netherlands

3 Sergeant Flight Engineer: Marshal Kenneth Smith R.A.F.
(Cambridge-UK) Age 21.
Jonkerbos War Cemetery 20.D.6 Nijmegen – The Netherlands

4 Sergeant Wireless Op./Air Gunner: Frederick Leonard Hughes R.A.F.
(Shoreditch, London-UK) Age 21.
Jonkerbos War Cemetery 20.D.7 Nijmegen – The Netherlands

5 Sergeant Wireless Op./Air Gunner: Ernest Leslie Moore R.A.F.
(Leicester-UK) Age 20.
Jonkerbos War Cemetery 20.D.4 Nijmegen – The Netherlands

6 Sergeant Air Gunner: Benjamin Frederick Goldsmith R.A.F.
(Prestwick Lancashire-UK) Age 22.
Jonkerbos War Cemetery 20.D.5 Nijmegen – The Netherlands

7 Flight Sergeant Air Observer Robert Francis McIntyre R.C.A.F.
(Vancouver, British Columbia, Canada) Age 25.
Jonkersbos War Cemetery 20.D.9 Nijmegen – The Netherlands
Piet Snellen zei op 29 mei 2017 om 15:33
Mijn bovenstaande reactie heeft betrekking op de crash van een Wellington Bommenwerper BK269 (call sighn VR-C van 419 Squadron RCAF) die op 2 oktober 1942 op 1 kilometer ten oosten van Oosterens en een paar honderd meter ten zuiden van de vliegbasis Volkel neerstortte. Dit toestel is door dezelfde Oberleutnant Frank neergeschoten.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 29 mei 2017 om 19:27
Bedankt Piet, voor je aanvulling bij ons verhaal over de gecrashte vliegtuigen in Uden.
Harrie de Koning. zei op 12 maart 2018 om 23:26
Deze foto is afkomstig uit het album van Dhr. H.F[...]

Deze foto is afkomstig uit het album van Dhr. H.F. du Maine. Hij was tijdens operatie Market Garden ondergedoken in de omgeving van Veghel, bij Mariaheide (Noord-Brabant). Daar maakt hij ook de bevrijding van het Zuiden mee, en meldt zich aan bij de Stoottroepen. Op zijn reis door diverse plaatsen in Brabant maakt du Maine veel foto's. Du Maine was toegevoegd aan de militaire staf van onder andere Majoor Sjef de Groot (Commandant Stoottroepen Brabant), Kapitein Giel Bensen (waarnemend Commandant) en Luitenant Stephke Feijen (Commandant K.P. Margriet van 's Hertogenbosch). A. vissers, Mariaheide. 'Juni 1944. Cockpit van Britsche bommenwerper stortte op boerderij. De rest van het toestel viel brandend in stukken rond het huis. 8 man personeel gedood.

Verdere uitwerking volgt deo volente.

Harrie.
Annemarie van Geloven
Annemarie van Geloven bhic zei op 13 maart 2018 om 12:05
Nou, dat willen we heel graag, Harrie!
Willie Bloks - du Maine zei op 16 maart 2018 om 15:23
Beste Harrie de Koning en Annemarie van Geloven,
Geen van bovenstaande foto's komt uit het album van mijn vader H.F. du Maine.
Dat betrof een ander vliegtuig, nl. van het 75ste squadron met een hoofdzakelijk Nieuw Zeelandse bemanning. Het was een Lancaster.
Ik wil het verhaal t.z.t. toelichten, maar dan kom ik liever naar het BHIC toe.

met vriendelijke groet, Willie Bloks- du Maine
Annemarie van Geloven
Annemarie van Geloven bhic zei op 16 maart 2018 om 16:13
Dank voor uw reactie, Willie Bloks-du Maine. Misschien kunt u uw verhaal e-mailen naar info@bhic.nl? U bent van harte welkom bij BHIC hoor, maar het is fijn als het verhaal vast ligt.
Harrie de Koning zei op 21 maart 2018 om 23:55
Hier Harrie de Koning nogmaals. Er is een misverstand. Ik meldde abusievelijk dat e e a uit 'du Maine' kwam. Ik zal gauw meer hierover berichten. Goede a v Willie en Annemarie.
Kees vd Loo zei op 18 januari 2019 om 14:39
Heeft er iemand meer informatie over de vele glider die in September 1944 neerkwamen bij Uden?
Hilde Jansma
Hilde Jansma bhic zei op 22 januari 2019 om 14:39
Ik heb even contact gehad met de auteur van dit verhaal, maar Riens specialiteit ligt vooral bij neergestorte vliegtuigen in de regio, waar gliders niet echt tussen passen. Ik heb daarom zelf gezocht naar meer informatie over gliders in de regio Uden, maar het valt tegen om daar iets over te vinden. Ik kan je wel wat algemene informatie over gliders aanreiken. Zie bijvoorbeeld dit interessante verhaal van onze website: https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/zweefvlieger-als-uitkijkpost Ook op deze websites kan je wat informatie over gliders terugvinden: http://www.airborne-eerde.nl/1944%20nl.html en https://www.nobb.nl/nobb/hansd/hdalgemeen/4713-market-garden-september-1944 en https://www.noviomagus.nl/Gastredactie/Meijer/Garden/Garden3.htm . Ik hoop dat je aan deze tips wat hebt, en natuurlijk dat iemand met meer kennis van deze gliders in Uden nog gaat reageren op jouw vraag...
Ine Smit-Verbakel zei op 21 mei 2019 om 18:53
Je zou eens contact op kunnen nemen met Toon Verbakel uit Uden, actief bij de Documentatiegroep Volkel/Traditiekamer Typhoon -> VKL.traditiekamer@mindef.nl. Grote kans dat hij nog wel wat over gliders bij Uden kan vertellen.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 22 mei 2019 om 09:19
Ah, dank voor deze tip, Ine! Daar gaan we mee aan de slag!
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 22 mei 2019 om 14:02
We hebben al een berichtje van de beheerder traditiekamer “Typhoon”
Vliegbasis Volkel. Daar is zoveel informatie over deze gliders aanwezig dat er wel een boek mee te vullen is!

Maar met meer specifieke vragen kan men daar altijd uit de voeten (en dat beaam ik vanuit de praktijk: we hebben daar al vaker aan de bel getrokken als we vast liepen met een vraag, en nog nooit tevergeefs).

Check anders hun site maar eens, mogelijk kom je daar ook al verder mee:
http://www.traditiekamertyphoon.nl/home.html
Rob de Man zei op 1 juni 2019 om 01:41
Hans D Brok uit Oss, te vinden via facebook weet denk ik het meest van gliders en c47 gedurende de 2e wo, heeft diverse boeken geschreven met heel veel beeldmateriaal
Albert
Albert zei op 1 juni 2019 om 09:59
Ook Ruud Wildekamp van Heemkunde Gemert en vrijwilliger op "Typhoon" van de vliegbasis Volkel weet er veel, zo niet alles over te vertellen.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 3 juni 2019 om 10:28
Bedankt voor deze aanvullingen, Rob en Albert. Met jullie verwijzingen erbij moet het vast goedkomen met het vinden van extra informatie. Dank je wel!

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen

Doe mee en vertel jouw verhaal!