Modern lemma: calangeren
(calaengeren, calengeren, callangeren), -ieren, zw. ww. trans. Van ofra. chalonger, chalenger, calengier; eng. challenge, en dit van lat. calumniari. Vgl. Stallaert 2, 29 vlg.
↪1. Enen —. Iemand aanklagen, een eisch in rechte tegen iemand instellen, eene boete van iemand vorderen, hem calengeeren. Mlat. calumniare of calumniari, actionem intendere; in jus vocare. Kil. kalangieren, exigere multam, vexare aliquem multa, irrogare multam; voor het gebruik in Zuid-Nederland zie de Wdbb. van De Bo en Schuermans. Ook in den zin van lat. calumniare, nl. lasterlijk aanklagen.
↪2. Iet —, iets opeischen, in rechte vorderen, als eigendom reclameeren, aanspraak op iets maken. Kil. kalangieren, sibi asserere, sibi retinere, vindicare.
↪3. Ook in eene min of meer gewijzigde opvatting, en wel iemand voor zich eischen, hem in bescherming nemen, voor hem opkomen, zich iemands belangen aantrekken. Vgl. de bet. voor iets opkomen, uit Mandev., bij 2). De bet. tegen iets opkomen daarentegen kan men leggen in het bij 4, b) uit OVl. Lied. e. G. aangehaalde voorbeeld.
–4. Berispen, bestraffen, met woorden opkomen tegen.
↪a. Met den 4den nv. van den pers. Aanmerkingen maken op iemand, hem hekelen, met woorden aanvallen. Kil. kalangieren, vet. Fland. j. straffen (vgl. ndl. logenstraffen), arguere, reprehendere, castigare.
↪b. Met den 4den nv. der zaak. Aanmerkingen op iets maken, tegen iets opkomen, ook in rechte.
Alex
zei op 23 juli 2018 om 11:36
Dank u Paul.
MvG
Alex
jan lange
zei op 23 juli 2018 om 21:24
Ook het zelfst. naamwoord cal(l)ange wordt vaak gebruikt in de gebruikelijke slotzinnen van acten: dat betrokkenen beloven daarvan af te zullen zien dus..
Alex
zei op 24 juli 2018 om 00:58
Op 5 sept.1436 (Schepenbank van Leuven, SAL 7730, fol. R79.2). Jan voor Willem van Berghen, bastaard die na de heerlijkheid genegen Heren der Hertogen van Bourgondië en van Brabant zijn gekomen en geleid tot alle goeden van Henrics van Berghen, zijn bastaards broeder, zo waar gelegen ‘’gecalengeert’’………………….?
Hoe zou dit begrepen kunnen worden?
Paul
zei op 24 juli 2018 om 18:33
In de akte staat " heeft gecalengeert nae(r) scepen(en) van loeven hier ond(er) genoempt "
Te verstaan als voor de rechtbank brengen; beschukdigen.
Nota: Jan werd in deze akte doorstreept.
Alex
zei op 25 juli 2018 om 15:26
Paul,
Tja Willem en Hendrik van Bergen lagen elkaar niet. Willem lijkt in mijn ogen een golddigger, die dacht even wat in te pikken van zijn broer Hendrik. Hendrik zal wel geerft hebben, samen met zijn kinderen uit het goed van Cornelie.
Hendrik was de oudere broer van Willem.
Het is tot op heden de enigste akte waar beide in 1 akte voorkomen, althans dat ze beide worden genoemd.
