´voor rekening en ten behoeve van´

Er zijn natuurlijk diverse redenen denkbaar waarom een en ander zo gebeurd. Ook wel eens meegemaakt dat de verkopende partij helemaal niet aan de uiteindelijke koper wilde verkopen. Omdat de uiteindelijke koper dit wel wist of vermoedde werd dan een stroman ingezet welke de koop “voor rekening en ten behoeve van” de koper uitvoerde. De verkopende partij werd dan op die manier “bij de neus genomen”.

Ik heb nog even overlegd met mijn collega Annemarie van Geloven, die erg nauw betrokken is geweest bij het maken van de indexen op de notariële archieven; Wij denken inderdaad ook aan een soort zaakwaarnemer of mondelinge lasthebber, die hierin meer geroutineerd is dan de koper. Geldt denken wij vooral bij veilingen waarin bij opbod werd verkocht.

Dank jullie wel, zijn in elk geval de meest voor de hand liggende redenen.

Iets dergelijks kwam ik tegen bij de veiling van een molen in 1914. Aan het eind van de laatste bijeenkomst verklaarde de onderhandelaar aan wie de aankoop was toegewezen "te hebben gehoogd en gekocht op mondelinge volmacht" van iemand anders, die ook aanwezig was. Deze verklaarde "zulks aan te nemen". De koper was pas 23 jaar en had nog nooit zo'n grote aankoop gedaan. De onderhandelaar was aannemer en een bekende van de familie. Het is niet bekend of de koper bij de eerdere bijeenkomsten aanwezig was. Hij woonde in een andere plaats.

Bedankt Jeanne, voor je bevestiging van onze uitleg. Het ontbrak de koper hier dus duidelijk aan ervaring.

Wat algemener gesteld zal het ook vaak gaan om iemand die als makelaar de kost verdiende:

Makelaar
Persoon die er zijn bedrijf van maakt te bemiddelen bij het tot stand brengen en het sluiten van overeenkomsten in opdracht en op naam van een ander.
Reeds in de zestiende eeuw bestond dit beroep, dat onderhavig was aan allerlei overheidsvoorschriften. Alleen de 'gesworen ende geadmitteerde Makelaer', mocht dit beroep uitoefenen.
In de zeventiende en achttiende eeuw werden de officiële makelaars door het stadsbestuur benoemd.
Men was makelaar in allerlei producten en diensten o.a. in granen, zijde, maar ook in vaste goederen, 'obligatien', 'actiën' (= aandelen), wissels en 'zeeassurantien'.

(bron: beroepenvantoen.nl)

Dit noemde men: "Kopen voor een nader te noemen meester!" Ik heb in mijn praktijk heel vaak gronden en panden in opdracht aangekocht. Bij een openbare verkoop, ook veiling genoemd, waren er altijd tweemaal een zitting. De eerste zitting, ook wel "inzet" en de tweede zitting "finale zitting" genoemd. De hoogste bieder(s), speculanten, bij de inzet kregen bij de finale verkoop een percentage van de inzet of koopsom, tenzij er bij de finale verkoop geen bod meer gedaan werd dan was de "inzetter" zelf koper en gedwongen het onroerend goed af te nemen. Grote bedrijven, Albert Heijn of gemeenten, die belangstelling hadden voor een bepaald object vonden het beter, dat deze speculanten niet wisten, dat zij belangstelling hadden, want dan werd de prijs automatisch opgedreven. Zij lieten de aankoop aan iemand anders over ter matiging van en besparing op de koopsom. Deze persoon werd bij aflezing van de finale verkoop in het openbaar als "koper" genoemd en moest dan binnen 3 dagen bij de notaris zijn opdrachtgever, de meester, bekend maken en werd de koopakte in het openbare register ingeschreven op naam van de echte koper en vermelding van de "lasthebber". Zo krijgen genealogische onderzoekers dat na het openbaar worden van de akte dan te lezen.

Bedankt Albert en Henk, voor jullie uitleg en praktijkervaringen.
Het wordt zo steeds duidelijker.

Inderdaad een scala aan mogelijkheden, krijg zo beter beeld bij de persoon in questie, hij was in elk geval géén makelaar of iets dergelijks maar had wellicht bravour, hij werd immers even daarna onder curatele gesteld wegens verkwisting (van zijn eigen vermogen en dat van zijn onmondige kinderen, hij was weduwnaar..)

Nogmaals, allen dank voor de bijdragen!