Vandaag ons ‘Tante Anna’ in de hoofdrol. Een van de dochters van ons Gròtmoeder, weduwe Verwijst van den Wijmelenberg, wonend op buurtschap Vijfhuis in Uden. Was vaardig in koken en achter de Singer naaimachine.
Anna Verwijst (fotograaf onbekend)
Tante Anna, geboren 7 januari 1894, overleed ongehuwd al op 50-jarige leeftijd op 8 februari 1944. De rouwstoet vertrok, nadat de doodskist op de Hoogkar geplaatst was, vanaf haar geboortehuis (boerderij) in de Vijfhuis, naar de meer dan 2 km verder gelegen Petruskerk. Ter hoogte van de Kruisherenkapel onderbroken, knielend tijdens het luiden van de kapelklokken, de herinnering en locatie is me bijgebleven. De koffietafel werd gehouden in den herd van het sterfhuis en aansluitend de rozenkrans gebeden. Daarna werd zoals gebruikelijk het kerkhof bezocht (alleen door de mannen?), gevolgd met het bidden van de kruisweg in de kerk.
Tante Anna, volgde op 31 jarige leeftijd bij de zusters in Uden de cursus van de goei- of de fijnkeuken. Twee schoolschriften met 114 met kroontjespen geschreven recepten, het schriftetiket is gedateerd 14 Dec. 1925. Bereidingswijze voor vier personen, gezien de benodigde groenten kwamen deze niet allemaal achter uit den hof. Mogelijk was de opleiding voor als men ‘de heren ging dienen.’
Omslag van het schrift
Huis verwarmen en bereiden van de warme maaltijd geschiedde meestal met het hout gestookte fornuis en/of de Leuvense stoof, voor het bakken de daarin aanwezige oven.
Enkele recepten; bereiden van groenten, spruitjes, slabonen, vlees, vis, soep, jam, Limburgse vlaai, hutspot met klapstuk (waarbij vet klapstuk zonder onderbeen), jachtschotel, ook Filosoof genoemd. Vlees braden met reuzelvet of boter. Erwtensoep met klapstuk en varkenspoten. Cake bakken, pudding en pap en het maken van zult, hoofdkaas. Maar ook het normale thee zetten en eieren koken. Specialiteiten zoals Fosco gevulde sinaasappelen, groenten zoals tomaat, banaan en witlof werden niet genoemd (die groeiden ook niet in het Paradijs).
Inmaken van sla en rabarber
Tips voor inmaken van sla en rabarber met gebruik van de ‘stènepot’, Keulse pot, voor het inzouten van snij- en slabonen. Uitgebreide kennis over bewaren en controleren van het ei; het inleggen ervan ontbreekt.
Abrikozenjam maken, vruchtensap zeven met een neteldoekje, nadat de potjes met de vruchten zijn gevuld en er een vliesje op komt papier erop leggen, gedrenkt in alcohol om schimmel tegen te gaan. Het geheel werd afgesloten met dik perkament of parafine papier. Voor de aanschaf van genoemde artikelen was men aangewezen op de stad.
Aanwijzingen: Laat reuzel in de pan heet worden tot er een blauwe damp afkomt. Gebruik van muskaatnoten en peperkorrels. Reken voor braden van rundvlees braden op de kachel per pond 5 minuten meer. Vroeger stond bouillonvlees uren te trekken op het petroleumstel. Bereiding van bloemkool met een kooktijd van 2 tot 3 kwartier tegenwoordig 8-10 minuten. Ik vraag me af of de smaak eender is?
Nootmuskaat (bron: F.R. Bos -C.L. van Balen, Atlas voor de Volksschool, Groningen – Den Haag 1920)
Later volgde cursussen voor boerinnen met kennis bij de slacht. Thuis kwam het voor dat, bij het ‘kortmaken’ na de slacht, m’n zus naar ons tante Drieka werd gestuurd. Ruilde met haar nicht onder het mom, ’zij gaat binnenkort trouwen en moet dat werk nog leren;’ hier speelde menstruatie een rol.
