skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

De eerste automobilisten van Oosterhout

Rond 1900 werd het sociale en politieke leven in Oosterhout volledig bepaald door drie ondernemersfamilies: Fick (sigaren, groothandel in koloniale waren, bankwezen), Simons (suiker en bier) en Verschure (margarine).

De familie Fick had geen auto’s met een rijkskenteken. Toen in 1906 de provinciale kentekens werden ingevoerd, was zij echter een van de eerste met een Brabants nummerbord: N-3.

Mr. Anton J.M. Smits (1862-1928)

De fabriek, die in 1981 nog werd gebruikt als decor voor de succesvolle tv-serie De FabriekHij was de eerste inwoner van Oosterhout die met een auto rondreed voorzien van een rijkskenteken. Anton Smits was advocaat en procureur, maar ook directeur-eigenaar van suikerfabrieken in Roosendaal en Oosterhout.

Omdat de slechte vaarwegen in die plaatsen de toevoer van suikerfabrieken bemoeilijkten, zocht Smits naar een betere locatie. In 1902 verplaatste hij zijn werkzaamheden naar Oud-Beijerland en werd hij mede-directeur en grootaandeelhouder van de NV Zuidhollandsche Beetwortelsuikerfabriek. 

Anton Smuits achter het stuur van zijn FN. Foto: Collectie ConamAnton kocht in 1904 van notaris Jan Wijnans uit Gulpen een F.N. Tonneau uit 1899. Hij nam ook diens rijkskenteken over: 817. Als in 1906 de provinciale kentekens worden ingevoerd, krijgt Anton Smits nummer N-793.

J.C.J. (Jos) Verschure (1865-1933)

FN Tonneau. Foto: André Ritzinger, WikipediaDeze margarinefabrikantwas de tweede inwoner van Oosterhout die een auto had met een rijkskenteken: in 1905 kreeg hij nummer 1678 toegewezen voor een voertuig van onbekend merk of type. Een jaar later wordt dat nummerbord ingewisseld voor een provinciaal kenteken: N-181.

De boterfabriek van de familie Verschure was – na die van Jurgens en Van den Bergh – de grootste van Nederland, met vestigingen in Oosterhout, Antwerpen, Rotterdam en Londen. De persoonlijke verhoudingen met de concurrentie waren hartelijk: maar liefst drie leden van de familie Verschure trouwden met telgen uit de familie Jurgens. De fabriek zou uiteindelijk ook onderdeel gaan vormen van het Jurgens-concern.

De familie Verschure had sowieso een goed oog voor profijtelijke huwelijken: zowel Jos als zijn oudere broer Willem (1862-1925) trouwden – en dan ook nog eens op dezelfde dag - met meisjes uit de steenrijke Tilburgse fabrikantenfamilie Van Spaendonck. Het geeft aan hoezeer de nieuwe elite van Brabantse fabrikanten onderling verweven was; accumulatie van kapitaal zou Marx dat noemen.

Villa Mathilda, OosterhoutDe rijkdom van Jos Verschure wordt aardig geïllustreerd door het woonhuis dat hij in Oosterhout liet bouwen en vernoemde naar zijn vrouw Mathilda van Spaendonck: Villa Mathilda.

Jos Verschure was overigens een zeer moderne ondernemer. Hij was de eerste fabrikant in Oosterhout die een ziekenfonds voor zijn werknemers creëerde, hij was ook de eerste die een telefoonaansluiting had. Daartoe moesten vanaf Breda telefoonpalen langs de weg worden geplaatst. In 1899 neemt hij zelfs een proef met een vrachtwagen, een dergelijk voertuig was toen nog uiterst zeldzaam.

De vrachtwagen moest de paardenkarren vervangen waarmee bij de boeren de melkbussen werden opgehaald voor de boterfabriek. Het is onbekend of het experiment slaagde, de vrachtwagen had in ieder geval geen rijkskenteken nodig: de auto maakte enkel gebruik van de lokale wegen. Pas in 1920 krijgt de fabriek echte bedrijfsauto’s, die dragen dan het provinciale kenteken N-4995 en N-4996.

Bron: Tilburgsche Courant, 12 jan. 1899
Bron: Tilburgsche Courant, 12 jan. 1899. Dank aan Hans Boomer voor de tip.

 

Reacties (2)

johan benneker zei op 24 mei 2018 om 21:35
Mag dit verhaal geplaatst worden in onze periodiek van Heemkundekring Oosterhout, natuurlijk met naamsvermelding
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 25 mei 2018 om 10:03
Dat mag zeker Johan, en naamsvermelding icm BHIC stellen we zeker zeer op prijs.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.