De ramp van Nieuwkuijk speelde zich af in de nacht van 29 op 30 december 1880. Na dijkdoorbraken bij Vlijmen waren hier twee doden te betreuren, terwijl een groot aantal huizen werd weggespoeld of zwaar beschadigd raakte. Ook verdronk er veel vee.
In de allereerste uren van 30 december 1880 stort de watervloed van achter de Heidijk zich op Nieuwkuijk, dat de klap moet opvangen en geheel onder water komt te staan, op enkele hoge punten na. Het zuidelijk deel van Drunen en Vlijmen heeft niet veel te vrezen. Het water bereikt pas ‘s middags om 12 uur in Drunen het peil van de provinciale weg.
's Avonds om half tien staat er 30 centimeter water op de weg van Nieuwkuijk naar Drunen. Op 31 december staat in Haarsteeg het water ongeveer een meter boven de bestrating van de Haarsteegsestraat. Door de geleidelijke stijging van het uitwaaierende water kan het merendeel van de bewoners daar in hun huizen blijven.
's Morgens om 5 uur bereikt de vloed Hedikhuizen en om ongeveer 7 uur Oud-Heusden. De wegen, die tijdelijk als waterkering dienst doen, beïnvloeden dat. Heusden weet zich achter zijn wallen vrij te houden van het water door de toegangen met bekistingen af te sluiten. In het smalle gedeelte tussen Heusden en Heesbeen kan de Pruimendijk langs het Oude Maasje het toestromende water even tegenhouden, maar spoedig gaat het daar overheen. Daar ontstaat dan ook een gat van achtentwintig meter breed.
Op 30 december 's middags om 12 uur arriveert de doorbraakgolf in Veen en om 8 uur in Andel. Op 31 december begint het water tenslotte Woudrichem en Werkendam te naderen. Over een oppervlakte van meer van 30.000 ha. zit een groot gedeelte van de inwoners in diepe ellende.
Hoewel de dijkdoorbraak plaats vindt in Vlijmen, gaat deze watersnood niet ten onrechte de ramp van Nieuwkuijk heten. Hoewel de noordelijker gelegen gebieden ook met een hoge waterstand te maken krijgen, is het in Nieuwkuijk door de snelle stroom de eerste twee, en op bepaalde plaatsen soms drie dagen, veelal onmogelijk voor boten om mensen van de daken te halen. Bekijk de kaart van het totale rampgebied en een schets van hoe het dorp Nieuwkuijk onderliep.
Huizen bezwijken onder het watergeweld. In een paar gevallen dient het ingestorte dak de bewoners als vlot, zodat ze toch nog gered kunnen worden. Op andere plaatsen heeft men meer tijd om zich naar veiliger plaatsen te begeven. Als daar roeibootjes redding moeten brengen, loopt men minder het gevaar door de stroom meegesleurd te worden.
Twee bewoners van Nieuwkuijk komen om bij deze dijkdoorbraak. Het jongetje Adrianus van Spijk, oud 9 jaar, en de blinde vrouw Dorothea van Iersel-Van Ingen, oud 72 jaar, die bij haar redding het leven laat.
Indirect viel er nog een slachtoffer: op 18 januari 1881 kwam de bekende journalist J. A. Vesters (o.a. van de Katholieke Illustratie en Het Huisgezin) om het leven door bevriezing. Hij was op de terugweg van Nieuwkuijk naar huis en werd overvallen door een sneeuwstorm.
Vorige week is hierover een boek van ruim 160 pagina's verschenen. Te bestellen via de website van de Heemkundekring Onsenoort (15,00 Euro). Of bij boekhandel Sikkers in Drunen en Bruna in Vlijmen.
Francien van den Heuvel
zei op 7 november 2017 om 15:17
De twee linkjes naar de kaarten zijn verkeerd om gekoppeld. Ik ben er wel uitgekomen maar misschien kan dit gecorrigeerd worden.
Rien Wols
bhiczei op 8 november 2017 om 10:46
Ja, dat was een beetje suf van ons. Het is hersteld, Francien, met dank voor je reactie.
Hendrik Vesters
zei op 7 december 2018 om 10:06
familie?
J.A.Vesters zijn grootvader was Antonius Vesters (mijn voorvader) geboren 1752 en zijn vader was Josephus Johannes Vesters geboren 1791 te Antwerpen met Maria Blom (derde huwelijk).
Mariët Bruggeman
bhiczei op 7 december 2018 om 11:50
In de allereerste uren van 30 december 1880 stort de watervloed van achter de Heidijk zich op Nieuwkuijk, dat de klap moet opvangen en geheel onder water komt te staan, op enkele hoge punten na. Het zuidelijk deel van Drunen en Vlijmen heeft niet veel te vrezen. Het water bereikt pas ‘s middags om 12 uur in Drunen het peil van de provinciale weg.
's Morgens om 5 uur bereikt de vloed Hedikhuizen en om ongeveer 7 uur Oud-Heusden. De wegen, die tijdelijk als waterkering dienst doen, beïnvloeden dat. Heusden weet zich achter zijn wallen vrij te houden van het water door de toegangen met bekistingen af te sluiten. In het smalle gedeelte tussen Heusden en Heesbeen kan de Pruimendijk langs het Oude Maasje het toestromende water even tegenhouden, maar spoedig gaat het daar overheen. Daar ontstaat dan ook een gat van achtentwintig meter breed.
Op 30 december 's middags om 12 uur arriveert de doorbraakgolf in Veen en om 8 uur in Andel. Op 31 december begint het water tenslotte Woudrichem en Werkendam te naderen. Over een oppervlakte van meer van 30.000 ha. zit een groot gedeelte van de inwoners in diepe ellende.
Huizen bezwijken onder het watergeweld. In een paar gevallen dient het ingestorte dak de bewoners als vlot, zodat ze toch nog gered kunnen worden. Op andere plaatsen heeft men meer tijd om zich naar veiliger plaatsen te begeven. Als daar roeibootjes redding moeten brengen, loopt men minder het gevaar door de stroom meegesleurd te worden.
Indirect viel er nog een slachtoffer: op 18 januari 1881 kwam de bekende journalist J. A. Vesters (o.a. van de Katholieke Illustratie en Het Huisgezin) om het leven door bevriezing. Hij was op de terugweg van Nieuwkuijk naar huis en werd overvallen door een sneeuwstorm.
