Deze beek ontstaat ten noorden van Tilburg en loopt ten noorden van Udenhout en langs kasteel Zwijnsbergen bij Helvoirt naar het Drongelens Kanaal onder Cromvoirt.
Aangelegd: 14e - 20e eeuw Lengte: 13 km Verval: 5,56 m Sluizen: spuisluis
De genormaliseerde Zandleij bij de Schoorstraat onder Udenhout, 1970 (BHIC, coll. Waterschap De Zandleij)
Vermoedelijk is de Zandleij tussen de 14e en de 18e eeuw gegraven. In het begin van de twintigste eeuw had een groot gebied tussen 's-Hertogenbosch en Tilburg, het stroomgebied van de Zandleij en de Broekleij en daarop uitwaterende stroompjes, grote waterstaatkundige problemen. Vanaf het midden van de 20e eeuw werd de beek daarom genormaliseerd. De oorspronkelijke bedding bleef over een lengte van 4960 meter bestaan en kreeg de naam Zandkantse Leij.
De Zandleij is lange tijd vervuild geweest door afvalwater van de Tilburgse textielindustrie. In de loop van de tijd, vooral in de jaren zeventig, tachtig en negentig van de twintigste eeuw kwam de milieuproblematiek steeds meer ook op de agenda van de waterschappen te staan. Er werden zuiveringsinstallaties gebouwd en beekbodems werden gereinigd.
Ik lees alhier dat de zandleij tussen de 14e en 18e eeuw gegraven zou zijn. Archeologen die bij Udenhout vondsten hebben gedaan uit de bronstijd en romeinse tijd gaan er in hun rapport van uit dat de Romeinen zich bij de Zandleij gevestigd hebben. Dit strookt niet met het feit dat er hier wordt aangegeven dat de Zandleij tussen de 14e en 18e eeuw gegraven zou zijn.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 20 juli 2020 om 11:11
Bedankt voor je reactie Erik, ik weet niet of mijn collega Paul bij het schrijven van dit verhaal al op de hoogte was van het archeologisch onderzoek. Dus jouw reactie is sowieso een welkome aanvulling op dit verhaal. Blijkbaar is de Zandleij dus al heel wat jaren ouder dan altijd gedacht.
