Koffer voor je laatste reis

De opdracht was soms met ‘overmacht’ op een zon- of feestdag of nachtwerk. Vanwege de gebruikte wasbeits en beenderlijm stond menig onderdeel te drogen in de Goeikamer of Herd. De kist werd gemaakt van vlotdelen, dus geen standaardmaat planken. Zelfs ná oorlogstijd moest het hout via het gemeentehuis schriftelijk worden aangevraagd in Amsterdam.

De zijkanten lopen in de lengterichting niet gelijkmatig taps toe, ter hoogte van de elleboog zit een knik. Was deze zover klaar, dan werd er een ketel kokend water ingegoten, vermengd met zaagmeel. Hiermee werd de bodem lekdicht. Soms was de opdracht de kist te bekleden met vetpapier of asphalt, dakleer.

De onderkant werd glad geschaafd. Deksel en kist werden donkerbruin gebeitst, de gespijkerde plint langs de onderzijde in het zwart en alle spijkerputjes met bijenwas gestopt. In 1955 was er een opdracht voor Mevrouw Lammers-Eijsbouts met verchroomde, scharnierende handgrepen.

Vader maakte de hoofdsteun, de meisjes vulde met smitsel, fijne houtkrulletjes, het kopkussen en spijkerde met zwarte klompenspijkertjes de papieren bekleding vast, met aan de bovenkant een zwart-witte katoenen bies.

Al naargelang de familie het wenste werd het kruis met corpus vast of halfvast op de deksel bevestigd en met een pen-gatverbinding op de onderkist geplaatst. Met het inschroeven van de tien stalen kruisjes met rozet, mochten de jongste het sierlijke deksel sluiten.

Hiermee was de doodskist klaar en dat werd mondeling gemeld bij ‘het Gaasthuis‘. Mijn zus: “dat werd niet vriendelijk ontvangen,” we hadden hun winst afgepakt!

De lijkkist werd op de handkar naar het sterfhuis en in dezelfde stand binnenshuis gebracht, desnoods door het opgetrokken of verwijderde raam. Daarna werd er gebeden, een zuster legde de overledene af.

Voor extra zitgelegenheid bij het Rozenkransgebed, gehouden in de buurt van het sterfhuis, leverde vader geschaafde planken. Bij levering van kist en/of planken werden wij naar het Rozenkransgebed gestuurd bij bediening drie avonden en na het overlijden evenzoveel, op zondag bespaarde dat het middag Lof.

Het model van vader is nu in een nóg luxere vorm uitgevoerd, vergeleken is het huidige type met platte deksel, een ‘kist’ voor de dode. In een grafheuvel zijn silhouetten teruggevonden van een boomkist.

Ongeschreven wet: de timmerman maakt geen kist voor eigen familieleden. Alleen voor het kistje van zijn één dag oude dochter week hij hiervan af. Op de dag na de begrafenis werd de kist contant afgerekend. Tussen 1928 en 1965 waren dat meer dan honderd lijkkisten/kistjes. Dat deze zomaar ‘achter de buukeheg’ in de grond werden gestopt, vond ik zonde. Vader had die zo prachtig gemaakt en wij als kind hadden eraan meegeholpen! Zo leefde wij met ’doodgaan’.

Wil je zelf je “laatste reiskoffer” inrichten: IKEA verkoopt een doodskist als bouwpakket.