Sint-Oedenrode heeft verschillende vroedvrouwen gekend, zoals Jennemie van Rulo in 1804. Zij was behulpzaam bij de bevalling van het onwettige kind van de al jarenlang weduwe zijnde Johanna van de Mosselaer. Onder barensweeën moest Johanna vertellen wie de vader van het kind was. Dat vertikte ze en als straf werd ze op last van de schepenen vier weken op water en brood gezet.
Betsie van de Kamp-Wevers en Wouda Meijs-van de Ven
Catharina Nus
Rond 1866 is er de vroedvrouw Catharina Nus, gehuwd met Hyacintus van de Mosselaar. Vanwege de dure tijd ziet zij zich genoodzaakt om een beroep te doen op het Edel Achtbare Bestuur van Sint-Oedenrode voor een verhoging van haar salaris. Ze schrijft in haar brief dat ze hoopt dat het verzoek gunstig voor haar uitpakt. Bijna elk jaar vraagt ze om een verhoging van haar salaris, en bijna altijd wordt het geweigerd. Ze zal geen gemakkelijke vrouw zijn geweest, want de geneesheer F. H. Ophof maakt er melding van dat de vroedvrouw hem dwarsboomt en het hem lastig maakt. Om hem daarvoor te vrijwaren is het wenselijk dat zij geheel in zijn macht is, dat is de beste weg om haar in toom te houden. Mocht ze het hem toch nog lastig maken, dan zendt hij haar gewoon weg. Toch is zij meer dan 25 jaar in dienst van de gemeente geweest.
Moeke Leegte
In 1892 solliciteert Maria Leegte-Klären wonende te Groningen, beter bekend als ‘Moeke Leegte’. Omdat ze van ver moet komen, verzoekt ze om een tegemoetkoming voor de grote onkosten die ze heeft moeten maken voor haar reis naar Sint-Oedenrode.
De eerste communicanten waren zo met sluier gekleed tot 1909, daarna werd de leeftijd van elf jaar op zeven á acht jaar gebracht. Moeke was een zeer geziene vroedvrouw die voor iedereen klaar stond. Als het nodig was, naaide ze zelfs mooi kleren voor andere kinderen. De kinderen van het dorp werd wijsgemaakt dat wanneer Moeke Leegte rondfietste de kindjes achter in haar grote fietstas zaten.
Zij blijft haar werk doen tot in 1926 haar werk wordt overgenomen door mejuffrouw Allegonda J. van Rooij, verloskundige van de armenpraktijk. Zij genoot haar opleiding aan de R. K. Kweekschool voor vroedvrouwen der Vereniging ‘Moederschapszorg’ te Heerlen.
Foto’s: Jo van der Kaaij. Bron: Archief BHIC Gemeentebestuur Sint-Oedenrode 1811-1933. Gemeentebestuur Sint-Oedenrode 1934-1969. Schepen Sint-Oedenrode 1558-1811.
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 19 juni 2015 om 19:12
Juffrouw Anna van der Aa onderwijzeres
In bovenstaande verhaal heb ik een paar fragmenten over Moeke Leegte van haar gebruikt uit verschillende afleveringen van Heemschild van de Heemkunde Kring ‘De Oude Vrijheid’. Johanna Francina van der Aa werd op 18 januari 1903 in Sint-Oedenrode geboren. Het hoogtepunt in haar leven was de ontvangst van de Yad Vashem onderscheiding op 24 november 1974. Het was een blijk van erkentelijkheid van de Israelische regering omdat Anna samen met Mevrouw van Mien van de Broek- van Lunteren en de heer P. van den Broek het jonge Joodse gezin van Sam Colthof en Ineke Coppens met hun dochter Esther veilig door de Tweede Wereldoorlog hadden geholpen.
Marilou Nillesen
bhiczei op 24 juni 2015 om 09:33
Mooi verhaal Willie. De rol en betekenis van vroedvrouwen was in veel gevallen letterlijk van levensbelang. Dus ik ben erg blij met deze "hommage" voor deze dames.
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 25 juni 2015 om 11:08
Jawel Marilo , in dat verhaal is zij dat ook Anna van der Aa.
Marilou Nillesen
bhiczei op 25 juni 2015 om 14:17
Wat leuk, Willie, die verbintenissen tussen je verhalen!
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 4 december 2015 om 08:09
Notulen 1917. De Voorzitter zegt dat Mej. van de Leegte, geboren Klären in de vergadering van B&W persoonlijk haar dank heeft betuigd, voor de ondervonden belangstelling en het mooie cadeau bij gelegenheid van haar zilveren ambtsfeest en heeft verzocht die dank aan de Raad over te brengen.
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 23 februari 2017 om 10:00
1891 Aanvraag gratificatie en verhoging van jaarwedde door C. W. van Nus (1821-1898 gemeente vroedvrouw. Dat zij te kennen geeft, dat de Gemeente zo groot en uitgestrekt is en het getal armen, die zij gratis hulp moet verlenen met den dag groter wordt, dat adressant door velen uit den boerenstand wegens den slechten tijd niet naar verdiensten wordt beloond, en door minvermogende slecht of niet betaald wordt. Dat haar traktement van fl. 300,- daarom in de tegenwoordige tijdsomstandigheden te klein is om fatsoenlijk als vroedvrouw te kunnen bestaan, dat zij de gemeente reeds meer dan 25 jaar trouw heeft gediend en ofschoon oud (70jaar), met jeugdigen ijver hare betrekking tracht waar te nemen, dat de winter voor de deur staat met als gevolgen van dien, en dat de zorg en moeilijkheden in een zo uitgestrekt gebied als Sint-Oedenrode voor adressante op haar leeftijd zeer groot zijn. Gratificatie wordt toegestaan, traktement niet.
Marilou Nillesen
bhiczei op 23 februari 2017 om 14:38
Bijzondere dame, deze 70-jarige vroedvrouw! Wat een tragiek (en harde wereld) schemert er tussen deze regels door. Mooie vondst weer, Willie, dank voor het delen.
Peter van de Laar
zei op 29 mei 2023 om 23:35
Willie,
Ik zie toevallig dat op de vernummerlijsten uit 1964 dat P.A. van den Broek en J.F. van der Aa op hetzelfde adres A496 (wordt Lindendijk 10) staan ingeschreven.
Wat dit in de oorlog ook al het geval ?
Dat zou dan natuurlijk veel verklaren over hun gezamenlijke onderscheiding met de Yad Vashem.
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 30 mei 2023 om 11:15
Jammer, dat weet ik niet.
Advies is om contact op te nemen met de geschiedenisgroep van de Heemkundekring Sint-Oedenrode.
