Een ‘liefdesbrief’ uit 1811 van de door heimwee gekwelde Friese militair Romke Eelkes Zandstra aan zijn geliefde Sjoukje Hendriks in Eestrum van Tresoar is met 1.246 stemmen gekozen tot hét Stuk van het Jaar 2014. Vanmiddag werd in het Stadsarchief Rotterdam de winnaar bekend gemaakt. Het Gemeentearchief Kampen en het Gemeentearchief Schiedam eindigden op de respectievelijk tweede en derde plaats.
Hét Stuk van het Jaar 2014
Wat spreekt mensen meer aan dan het thema liefde, moet Tresoar, de Schatkamer van Fryslân, gedacht hebben toen ze deze liefdesbrief uit 1811 met de spraakmakende titel ‘All you need is love’ nomineerde als hun Stuk van het Jaar. Het bleek een schot in de roos. We gaan terug naar augustus 1811. Vanuit het Franse legerkamp bij Boulogne stuurt de dienstplichtige Friese militair Romke Eelkes Zandstra een brief naar zijn geliefde Sjoukje Henkdriks in Eestrum. De omstandigheden in de legerplaats zijn erbarmelijk, maar Romke probeert Sjoukje gerust te stellen: “Mijn geliefde en teer beminde minnaresse ik laat u weten dat ik nog redelijk in orde ben en hope en wense van U hetzelfde. Zoo het anders was het zou mijn van harten leed zijn..” Helaas loopt deze love story niet goed af. Romke heeft zijn verloofde nooit weer gezien; hij stierf aan het front in Polen. De prijs voor deze winnaar is een wisselbokaal ontworpen door de Rotterdamse kunstenares Niki Murphy en een grote foto van het winnende stuk.
Tweede en derde prijs
De tweede prijs gaat naar de gravure van het Gemeentearchief Kampen uit 1775. Deze laat op indringende wijze de rampspoed van de overstroming van de Koekoekspolder bij Kampen in 1775 zien. Huizen verdwijnen onder water, mannen en vrouwen houden hun kinderen stevig vast en huisraad drijft door het kolkende water terwijl vee in allerijl in kleine zeilscheepjes is gestopt. Het Gemeentearchief Schiedam heeft de derde prijs in de wacht gesleept. Hun topstuk is de getuigenis van Jilles Bruggeman. Hij was in 1803 de laatste ter dood veroordeelde in Schiedam. In de verhoren getuigt hij in detail van zijn ‘overtredingen’: ‘het bedrijven van ‘de afschuwelijke zonde van sodomie’. In totaal deden 49 stukken mee aan de verkiezing. Deze inzendingen zijn nog tot eind december te bekijken op www.stukvanhetjaar.nl
Nederlandse archieven op de kaart
De Nederlandse archieven laten met deze (inmiddels tweede) verkiezingsactie zien welke interessante, vreemde, mooie, spannende en bijzondere archiefstukken zich in hun depots bevinden. Een maand lang, tijdens de Maand van de Geschiedenis, maar ook tijdens voorverkiezingen in de aanloop daar naar toe, hebben archieven aandacht gevraagd voor hún topstuk door middel van sociale media, een tentoonstelling, een verkiezingsavond, regionale media in de vorm van radio en tv of bladen, het erbij betrekken van de burgemeester of hulp in te roepen van een vereniging. Met het Stuk van het Jaar hebben de Nederlandse archieven zich gezamenlijk op de kaart gezet. Naast veel aandacht in de lokale en regionale pers was er ook publiciteit in verschillende landelijke media.
Internationale aandacht
Daarnaast is er deze keer voor het eerst ook internationale aandacht voor deze verkiezing. In onder andere Scandinavië, Australië, Engeland en Frankrijk wordt Stuk van het Jaar met belangstelling gevolgd. Er lijken plannen te ontstaan om de verkiezing ook in andere landen te gaan houden. In 2015 vindt in oktober tijdens de Maand van de Geschiedenis de derde editie van Stuk van het Jaar plaats.
Initiatiefnemers
De landelijke publieksactiviteit ‘Stuk van het Jaar’ is een initiatief van BRAIN (Branchevereniging Archiefinstellingen Nederland), Bedrijfshistorie Rabobank, Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), Gemeentearchief Gemert-Bakel, Regionaal Archief Tilburg en partners.
