Telefoon in het café

Dat was een veelbesproken uitvinding! Thuis, het telefoontoestel, een solide aan de muur bevestigde grote bruine kast, eigendom van de PTT, voorzien van bellen en een grote slinger om – via de telefooncentrale in het postkantoor – contact te maken met degene die we graag wilden spreken, ergens in Nederland.

Aan de telefoon ook een snoer waaraan een grote hoorn om zelf in te kunnen praten en de ander te kunnen horen praten. Omdat de meeste mensen het gevoel hadden de grote afstand, met hun stem, te moeten overbruggen werd er luid en duidelijk in de hoorn geroepen.

In ons dorp hadden maar enkele gezinnen telefoon. Wij waren er vroeg bij omdat we een café hadden. Mijn vader vond namelijk dat ‘zo’n ding’ gemakkelijk was en goed voor de klandizie. Dat laatste was misschien wel waar maar altijd handig was het niet. Mensen van heinde en verre belden naar ons om te vragen of we even een familielid of bekende aan de telefoon wilden halen.

Door weer en wind moest dan een van ons erop uit om aan dat verzoek te voldoen. Als de afstand tussen de persoon en onze telefoon niet al te groot was, bleef de beller aan de andere kant ‘aan de lijn’. Anders moest het contact later – via de centrale – opnieuw worden gelegd. Soms moest er ook een afspraak worden gemaakt wanneer er teruggebeld kon worden omdat beide partijen bij iemand anders van de telefoon gebruik moesten maken.

Op een dag had iemand uit de buurt bij ons een aankoop gedaan, per telefoon. Hij wilde zijn bestelling thuis laten bezorgen. Enkele dagen later parkeerde een vrachtwagen van V&D uit Nijmegen voor ons café. De chauffeur kwam even later, vriendelijk maar verlegen met de situatie, bij ons binnen met een pakje. Voor het verpakkingsgemak was het oor buiten het papier gehouden: een porseleinen pispot! Aan zijn verzoek om het pakje bij ons achter te mogen laten omdat de ‘toekomstige bezitters’ niet thuis waren, gaven wij gênant gehoor. De vereiste contante betaling werd uit de buffetla van de tapkast geregeld en het luxe exemplaar vervolgens bij ons achtergelaten.

Aan een van ons (wie oh wie?) ‘de eer’ het exemplaar later op de dag bij de rechtmatige eigenaar te bezorgen en het voorgeschoten geld terug te vragen. Omslachtig? Ja! Maar in die tijd een belangrijk en modern hulp- en communicatiemiddel, die telefoon. Pure luxe, die in mijn herinnering ongeveer 60 jaar geleden in werking is gezet.

Allerlei maten en modellen, eigendommen van het postbedrijf, maar ook exemplaren ontworpen door binnenhuisarchitecten, kregen in de loop der jaren een plek in menig gang of huiskamer. Veel mensen gaven er de voorkeur aan te bellen in een telefooncel, zowel binnen- als buitenshuis omdat die voldeed aan een grote behoefte: ongestoord een gesprek voeren.

Ongestoord? De mobiele telefoon in mijn broekzak trilt. Ik lees het binnengekomen buurtbericht: een sms’je van de politie met het verzoek alert te zijn omdat er een gevangene kans heeft gezien te ontsnappen.
Ontsnappen? Dat kan ik niet meer. Ik ben overal te volgen en loop met de hele wereld en het heelal in mijn broekzak. Waar is die ‘goede ouwe’ tijd gebleven?

Benieuwd naar meer verhalen van Elly Schouten? Bezoek haar website dan eens.