traditie 'Ossenlappen in bier'
Ossenlappen in bier traditie is in 2020 opnieuw georganiseerd op Vaart zondagmiddag bij Hotel-Restaurant Riche. Er werd toen tijdens het Vaart inzingen uitleg geven door Peer Meurkens en Jan Tunnissen. Nu wordt er nog elk jaar door Stichting Toerisme en Recreatie deze ludieke bijeenkomst georganiseerd.
Ossenlappen in Bier
Tot mijn verrassing las ik in De Bock dat het eten van de ‘Ossenlappen in Bier’ worden geherintroduceerd op de Vaartzondag. Inderdaad een mooie traditie, eentje die ook vernoemd staat in het artikel over clubhuizen in “Ze zien los”, het jubileumboek 275 jaar Metworst.
Dit gebruik is volgens aantekeningen van Herman de Rijk en Carel Thiery bedacht in 1728. Dokter van Odenhoven zou op dit idee gekomen zijn na de geboorte van de Graaf Johan Baptist op 24 juni van dat jaar. Samen met Cornelis Braber en Hendricus Herraets hebben ze in 1729 voor het eerst dit feest georganiseerd. De grondslag is de feestdag van Johannes de Doper (24 juni), en dus ook de geboortedag van Johan Baptist van Hohernzollern, die later de bijnaam ‘Dolle graaf’ kreeg. Deze bijnaam is overigens verzonnen door die mensen die hem later discutabel gevangen hebben laten zetten. De naam ‘Johan Baptist’ is lange tijd populair geweest en gebleven in Boxmeer, begin 19e eeuw waren er maar liefst negen Jan Baptisten in Boxmeer.
Er zijn diverse aantekeningen over deze feesten gemaakt in de kroniek van Boxmeer. Wij moeten het doen met de aantekeningen van Herman de Rijk/Carel Thiery aangezien de kroniek in de jaren ’60 verdwenen is. De Rijk heeft de kroniek enkele malen ingezien en aantekeningen hieruit opgemaakt. Hierin staat beschreven dat de Johan Baptist zelf deelnam aan de feesten, maar het organiseren liet hij over aan het volk. Romantici hebben later gemeend dat de feesten uit zijn koker kwamen, niets is minder waar. Veel dorpen vierden feest op 24 juni, ook voortkomend uit de heidense zonnewende. Niet voor niets is het precies 6 maanden voor kerst, wat uiteindelijk ook is voortgekomen uit de heidense zonnewende. Het werd gevierd op diverse manieren, van feestmaaltijden, katverbrandingen tot en met vreugdevuren. Met de Vastenavond (en de Jonggezellen) had het gebruik in Boxmeer niets van doen, maar wel met de kerk en met het Graaflijk huis.
Meerdere herbergen in Boxmeer sloten in de loop der jaren aan, maar na de Bataafse tijd deden de herbergen die afhankelijk waren van de familie Hengst en De Raet niet meer mee. De redenen hiervoor heeft Herman-Jan van Cuijk uitstekend beschreven in zijn boek over ‘de Dolle graaf’.
De lijst van deelnemers aan de dis in 1800 is overgenomen uit de Kroniek, welke hieronder is afgebeeld. Langzaam stierf het gebruik uit, de tijd van het eren van het graaflijk huis was voorbij. De laatsten die het Graafse huis hadden gekend waren er niet meer. Het feest is tot ±1900 nog gevierd in Herberg Schreven in de Pastoorbiest en is daarna helaas verdwenen. In 1986 is er een feestavond georganiseerd wat de aanzet gaf tot oprichting van een heemkunde vereniging, wat later Nepomuk is geworden.
Mooi dat deze traditie hersteld wordt!