Reacties (23)

Jan Lange zei op 7 december 2022 om 14:05

weduwe, van alle sacramenten voorzien, lijkt mij

Jan Van Os zei op 7 december 2022 om 13:27

Ik kwam dit net tegen: “ vidua oibus”
Wat kan dít dan betekenen?

Jorre zei op 14 februari 2021 om 22:05

Prima, dan hou ik het bij omnibus zoals u voorstelde.

Het is wel degelijk "nimirum" dat er geschreven staat in de akte.
Tja, en dat zal 'geen wonder' [;-)] zijn als de vrouw de naam van haar man draagt.
In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden waren patroniemen nog lang gangbaar, en had de vrouw bij haar huwelijk mogelijk nog geen familienaam, terwijl haar man, van den Heuvel, die wel had. Maar ja, dat is natuurlijk speculatie. Er kan inderdaad ook een andere reden voor dat woord nimirum zijn, maar deze lijkt mij aannemelijk.

Ter ondersteuning van eerdere uitspraken (Maurice/Jan) over munita/munitus:
munitus omnibus S. Ecclesiae Sacramentis
=
voorzien van alle sacramenten van de H. Kerk

https://www.vrijwilligersrab.be/nl/Vocaluarium

Jan Lange zei op 14 februari 2021 om 17:42

De dagen-oplossing dan zou er staan diebus, dus m.i. niet aan de orde. Nimirum (als dat er staat) betekent volgns mijn woordenboek: geen wonder/vaak ironisch bedoeld. Dus dat maakt het alleen maar vreemder..

Jorre zei op 14 februari 2021 om 16:52

nimirum: kan ook vertaald worden als 'zonder twijfel' aldus:
Dorothea van den Heuvel, nimirum uxor Francisci van den Heuvel
(Dorothea, zonder tijfel de echtgenote van Franciscus)

Jorre zei op 14 februari 2021 om 16:44

Jan lange, inderdaad, mijn typfout: het is minuta. En het jaar waarover ik het had moet zijn: 1737.

Over nimirum: werd voor mij vertaald als 'namelijk'. in dit geval heette de vrouw van den heuvel, en haar man eveneens van den Heuvel. Ik vermoed dan dat men hier wilde aanduiden dat dit niet haar meisjesnaam was, maar die van haar man.

Over het woord 'oibus' schrijft men veelal dat het een verkorting is voor 'omnibus'.
Maar ik zie ook verklaringen dat het verwijst naar 'dagen', m.a.w. de sacramenten werden reeds toegediend toen het duidelijk werd dat het einde naderde voor de stervende. Mij lijkt dit plausibeler dan omnibus.
Tenslotte, in mijn vorig antwoord werd het woord omnibus eenmaal geschreven op de zelfde pagina als de andere akten waar vooral oibus werd geschreven.
In Gemert gingen de priesters van de Duitse Orde niet losjes om met de Latijnse terminologie, vandaar dat ik ga voor de 'dagen-oplossing'.

Jan Lange zei op 14 februari 2021 om 16:01

ik denk dat minute moet zijn munitus voor man, munita voor vrouw: voorzien van..
Heeft dezelfde betekenis als administratus/a.
Nimirum=nominorum ?

Jorre zei op 14 februari 2021 om 15:31

Ik was op zoek naar een uitleg over "oibus" en kwam uit op deze thread. Voor de geinteresseerden: in het begraafboek van de Vrije Soevereine heerlijkheid (van de Duitse Orde) Gemert (NB) wordt de volgende zin gebruikt voor de overledene; ik geef er enkele mee van de verschillende akten anno 1757: 'Sepultus est.../Sepulta est...'

Antonius: administratus oibus Sanctis

Ignatius: administratus oib: Sanctis

Elisabetha Relicta Arnoldi: administrata Sacramentis Ecclesia

Joanna: administrata omnibus Sacramentis

Joanna obiit minuta S. Ecclesia Sacramentis

Dorothea nimirum uxor Francisci: administrata Ecclesia Sacramentis (nimirum: vrouw droeg de naam van haar echtgenoot)

Joanna Relicta Petri: minute omnibus Sanctis

Jan Lange zei op 26 augustus 2020 om 10:46

Munita: is inderdaad voorzien van..

Ad zei op 26 augustus 2020 om 10:09

Hoi Maurice,
Je kon wel eens gelijk hebben, want dit was een Roomsch Catholijck overlijden. Ik had dit door de computer laten vertalen. Dus kwam er iets algemeens uit ! ?

Maurice zei op 26 augustus 2020 om 08:28

Hoi Ad,

Volgens mij betekent 'munita' dat iemand van de laatste sacramenten is voorzien. Dus zoiets als 'gesterkt' bij het overlijden.

Ad zei op 25 augustus 2020 om 22:33

Berste allemaal,

Het is wel ouwe koek maar ik kom genoemde termen ook veelvuldig voor in RK doopboeken.
obiit = gestoven / overleden
munita obiit = overschaduwd door de dood

Marieke zei op 1 januari 2018 om 13:37

Ook allen een goed 2018 gewest. De context van het woord is inmiddels duidelijk, zo lees ik.
Dank allemaal.

Helena zei op 31 december 2017 om 20:53

De oliebollen al verdwenen hier..[eerlijk gezegd..ik heb ze dit jaar niet gebakken] .de zon schijnt ..2018 is al uren oud hier ook al zullen jullie dat aan de tijd van mijn bijdrage niet kunnen merken. Ook een goed 2018 gewenst aan allen hier.

HenkD zei op 31 december 2017 om 17:57

Jan, ook jou het allerbeste gewenst.
En hoe je met Latijn toch diverse kanten op kunt -> komen we ongetwijfeld nog op terug.
Blijft de vraag:
waar kwam de term "oibus" van Marieke vandaan?

Ik krijg een oliebol -> het is begonnen! Veel plezier gewenst.

jan lange zei op 31 december 2017 om 17:17

Henk, het gaat niet om het woordenboek, maar om de grammatica; in de context, waar het hier staat, komt die grammatica zeer van pas, zodat je met de tekst niet alle kanten uit kan. Maar goed, ik geef het voor beter. Wellicht kende de pastoor zijn zaakjes van de latijnse school niet (meer). Zalig uiteinde, een goed begin gewenst van 2018 ! Lectori salutem !

HenkD zei op 31 december 2017 om 15:55

Jan, met alle respect, maar we hebben het hier niet over het woordenboek Latijn.
Het gaat hier om het gebruik van Latijnse woorden/begrippen zoals de scribent dacht dat hij dat moest verwoorden.
Dat is andere koek - zoals jij ongetwijfeld wel zult zijn tegengekomen.
Of blader eens door het doopboek van Someren rond 1700.
(ter leringh ende vermaeck).

Kortom: het gebruik van Latijnse termen staat niet zo vast.
Het gaat altijd ook om de context.

jan lange zei op 31 december 2017 om 12:10

Oibus/omnibus/alle is geen obitus/overleden. Als er staat o(mn)ibus sacra(men)tis provisa hoort omnibus/alle als ablativus meervoud bijv.naamwoord bij sacra(men)tis, dat ook ablativus meervoud zelfst.naamwoord is. Obitus volt.deelwoord van obire/sterven/heengaan. Je ziet ook wel obiit: hij/zij/men sterft.
Dus: voorzien van alle (max. 3) sacramenten (der stervenden), zoals Helena correct schrijft hierboven.

HenkD zei op 31 december 2017 om 11:59

Marieke, jij ook een prettige jaarwisseling gewenst.
Maar we zijn nu wel nieuwsgierig...
Was het een akte in Someren?
Vertel - want er zijn toch meerdere mogelijkheden ten aanzien van de door deze pastoor gebruikte Latijnse termen.

Marieke zei op 31 december 2017 om 11:53

Dank jullie hartelijk, allemaal. Het is me duidelijk.
Fijne jaarwisseling gewenst.

HenkD zei op 31 december 2017 om 11:38

De volledige term zou kunnen zijn:
Oibus Sacratis provisa
Dat wil zeggen: voorzien van de sacramenten der stervenden.
(oibus verwijst hier dus naar het sterven).

Vergelijk bijvoorbeeld:
febre acuta oibus (overleden aan een snel oplopende koorts)
lenta febre oibus (langzaam oplopende koorts)
senio oibus (gestorven door ouderdom)

Het is inderdaad handiger als Marieke de context/akte aangeeft.

Helena zei op 31 december 2017 om 01:53

Zie het eveneens als afkorting voor omnibus [ alle].
omnibus sacramentis = alle sacramenten.

Je ziet dit dikwijls in de r.k. begraafregister. Munitus oibus sacramentis - of - munita oibus sacramentis - of alleen - oibus. Het verwijst in de r.k. begraafregisters naar -> alle [ sacramenten]

R.k. kerk kent 7 sacramenten. Voor het sterven ontving men de sacramenten van biecht, heilig oliesel (zalving) en laatste communie (indien nog mogelijk). Bij plotseling overlijden kon men geen sacramenten meer ontvangen en zie je wel eens : subito sine sacramentis = plotseling overleden zonder sacramenten.

Peter van de Laar zei op 30 december 2017 om 18:34

Marieke,
Mogelijk een afkorting van Omnibus (alle). Kun je het zinsverband geven waarin het woord wordt gebruikt?