De Polderkerk (c.1300-1857)

Er was eens een rijke schipper die op zee in een hevige storm terecht kwam. Al gauw werd het duidelijk dat al zijn zeemanschap niet zou kunnen verhinderen dat zijn schip met man en muis zou vergaan. Ten einde raad zonk hij op de knieën en begon te bidden. Hij beloofde een kerk te bouwen op de plaats waar schip en bemanning behouden aan land zouden komen.

De storm hield aan, het schip verging niet. Het werd door de wind de Maas opgeblazen. Ten slotte kwam er een plek in zicht waar het anker veilig kon worden uitgegooid. Deze plaats noemde de schipper Nuland (Nieuw land). Hij hield zich aan zijn belofte en liet er een kerk bouwen.

Eeuwenlang droeg de torenspits ter herinnering aan de stichting een schip in plaats van een kruis. Het anker op het Prins Bernhardplein en de smeedijzeren scheepjes langs de verschillende invalswegen en bij de Polderkerk houden de herinnering aan deze legende levend.

Dan de feiten:

de Nulandse kerk is gebouwd op een dekzandrug. Deze lag in de dertiende eeuw kennelijk hoog genoeg om niet om de haverklap te overstromen. Blijkbaar kwam het eerste kerkje tot stand na de bedijking van de Maas, tussen 1275 en 1300. Het stond aan de zuidelijke rand van de Polder van der Eygen, dichtbij de overgang naar de hogere zandgronden. Vandaar waarschijnlijk de benaming “polderkerk”. Natuurlijk was deze locatie, op de grens van hoog en laag en van zand en klei, ook gunstig om er een dorp te stichten.

In de late middeleeuwen moet het kerkje zijn vervangen door het gebouw dat in de negentiende eeuw omschreven werd als “schoon, ruim en luchtig” en door dr.C.R.Hermans, die er als jongeman langs kwam wandelen, als “een sieraad voor de omgeving”. Jammer genoeg kregen de kerk en haar directe omgeving steeds vaker te kampen met het water van de Beerse Maas.

Maar liefst zesmaal moest de kerkvloer worden opgehoogd. De lijken van overleden Nulanders moesten soms wekenlang in de toren wachten op een begrafenis in of rondom de kerk, omdat alles onder water stond. Uiteindelijk oordeelde men de situatie niet langer houdbaar. Hoewel burgemeester Van Hagens zich hier fel tegen verzette -  hij was zich duidelijk bewust van de schoonheid van dit culturele erfgoed  -   begin men in 1857 met de sloop van de kerk.

De nieuwe parochiekerk is enkele honderden meters zuidelijker gebouwd. Het enige wat nog aan de oude Polderkerk herinnert, zijn de contouren in de grond, die na een periode van opgravingen sinds 2006 weer zichtbaar zijn gemaakt.

Aanvulling van de redactie

Paul Haerkens stuurde ons een luchtopname van de Polderkerk, die hij maakte met behulp van zijn drone.