Een ijzeren levensader: Het Duits Lijntje

Aan het personenvervoer op de spoorlijn Boxtel-Gennep kwam een definitief einde in augustus 1950. Maar wellicht is er een nieuwe toekomst voor het voormalig Duits Lijntje.

Volgens de dienstregeling van 1911 deed men per trein ongeveer 20 uur over het traject van Londen naar Berlijn. Treinen reden minder hard dan tegenwoordig, maar stopten ook veel vaker, bijvoorbeeld op het baanvak Boxtel-Wesel in Eerde, Veghel, Uden en Zeeland.

De exploitatie van dit baanvak was vanaf 1873 in handen van de Noord-Brabants-Duitsche Spoorwegmaatschappij, die voor dat doel in 1869 was opgericht. De plaatsen langs het Duits Lijntje hadden groot economisch profijt van dit stukje infrastructuur. Veghel dankt er bijvoorbeeld zijn spoorhaven aan.

De Eerste Wereldoorlog maakte een plotseling einde aan het internationale verkeer over de lijn van de N.B.D.S. en luidde eigenlijk ook het einde van een tot dan toe bloeiend spoorbedrijf in.

In 1919 nam de S.S. (Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen) de exploitatie over. In 1924 nam de Duitse Reichseisenbahnen het (Duitse) traject tussen Gennep-grens en Wesel over en in 1925 hield de N.B.D.S. helemaal op te bestaan toen de S.S. het Nederlandse deel in eigendom overnam. Voor de geïnteresseerde: de lijn heeft zijn eigen website.

Deze overnames konden uiteindelijk de lijn niet redden. De Duitse Wehrmacht zorgde nog voor een tijdelijke intensivering van het gebruik tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar al in september 1944 werd het traject Uden-Gennep gesloten, en op 1 augustus 1950 kwam er ook een einde aan het personenvervoer op het traject Boxtel-Uden.

De rails werden niet weggehaald, zodat in 1972 nog een speciale carnavalstrein kon rijden van Boxtel naar Beugen en terug. Maar in de jaren zeventig werden langzamerhand ook stukken definitief opgebroken. Alleen het traject van Boxtel naar Veghel werd nog tot 2005 gebruikt. De ongeveer 17,5 km rails werden bereden door eigenlijk nog maar één gebruiker, de Cehave Veghel. Bijna dagelijks kwamen er voor dit bedrijf goederen uit Frankrijk per trein in Veghel aan.

Toch zijn er nog steeds mensen die mogelijkheden zien voor het railvervoer, juist ook van reizigers, op het traject tussen Boxtel en Uden. Met name in Veghel leeft dat. In 2005 werd er in opdracht van de gemeente Veghel en een aantal grote Veghelse ondernemingen, verenigd in de CVO, een onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van een “reactivering van het Duits Lijntje”.

In het Brabants Dagblad sprak CVO-voorzitter P. van der Meij: “Wij hebben het meer over een supertram op diesel. Maar dan wel een die hoogfrequent pendelt tussen Boxtel en Uden. Elk half uur moet je op kunnen stappen. Binnen maximaal 45 minuten sta je op het station in Den Bosch.“

En over hetzelfde rapport berichtte het Nieuwsblad Brabants Centrum in 2005: “Het starten van een lightrailverbinding tussen de plaatsen Boxtel, Schijndel, Veghel en Uden is financieel haalbaar. Met het nieuw leven inblazen van de deels ontmantelde spoorlijn is een investering van 30 miljoen euro gemoeid.

Zelfs de komst van een halte in Liempde lijkt haalbaar. Er wonen voldoende reizigers in de regio die gebaat zouden kunnen zijn bij een nieuwe treinverbinding. In de gemeenten aan het Duits Lijntje wonen zo’n 100.000 mensen. Daarnaast zijn er 75.000 arbeidsplaatsen en de aanwezigheid van een groot aantal onderwijsinstellingen draagt ook bij aan de positieve conclusie.” In 2012 wachtte de minister van Infrastructuur op een rapport van de provincie. Zou het er ooit van komen?

In verband met de verbreding van de Zuid-Willemsvaart is de elektrische hefbrug intussen verwijderd. Anno 2014 heeft die een nieuwe plek gevonden op de Noordkade. Maar ook die locatie was tijdelijk, want in 2020-2021 is hij weer in het traject van het Duits Lijntje geplaatst, deze keer bij het oude spoorwegemplacement.