Archieven

1 Jan de Gester, inwoner alhier verklaart ter instantie van het Hoog Officie der stad en meierij van Den Bosch, dat in april 1798 Judocus van Soutekeet in zijn huis kwam die om logies vroeg en daar heeft gelogeerd. ’s Ochtends na diens vertrek ontdekte Jan de Gester dat er een hemd van zijn neef, die toen bij hem inwoonde, weg was. Hij verdacht Judocus van Soutekeet van de diefstal en op 26-4-1798 sprak hij hem daar op aan. Op aandringen van Jan bekende Judocus in aanwezigheid van Jan van Steensel, wonende alhier, dat hij het hemd had meegenomen. Hij beloofde het terug te brengen maar dat is niet gebeurd. Jan de Gester verklaart verder dat hij op de tweede woensdag in april, Osse marktdag, door een man, wonende aan de kop van de Voort onder Heerewaarden, is aangesproken om circa 14 gulden te betalen voor een zalm die Judocus van Soutekeet namens hem gekocht en meegenomen had. De getuige verklaart hiervan niets te weten.

2 Getuigenverhoor op de Gevangenpoort te Den Bosch ten overstaan van Augustus Spelt en Gerhardus Arts, schepenen en leden van de municipaliteit van Oss, van Cornelis Gensis, die overgebracht is naar de Gevangenpoort binnen Den Bosch, op verzoek van Hendrik Rambach, president van de municipaliteit van Oss. Cornelis Gensis is 36 jaar oud, koopman in kant, ‘langet’, messen etc. en geboren in Steenbergen. De gegijzelde heeft toen hij vertrok uit zijn geboorteplaats nooit over een reispas beschikt. Hij had in Oss geen bedrijf maar was er alleen om een vrouwspersoon of bijzit, die te Handel ‘van hem afgeraakt was’ op te gaan zoeken. Hij is niet getrouwd. Toen hij uit Heerewaarden kwam is hij tegen de avond door Oss getrokken, de hei op en heeft geslapen in een schop. ’s Ochtends rond acht uur is hij weer naar Oss gegaan en heeft in een ‘gemeen huijsje’ een tabakspijp aangestoken. Er waren enkele vrouwspersonen. Hij raakte in gesprek met een kort dik vrouwspersoon genaamd Cornelia. Hij heeft voor haar jenever laten halen en nadat ze samen gedronken hebben, is hij met haar naar een andere kroeg gegaan ‘om ze mogelijk tot zijn wil te krijgen’. Ze gingen vervolgens uiteen met de afspraak om ’s avonds weer bij elkaar te komen. Ze zijn vervolgens samen in de kroeg bij de weduwe Lamert de Groot naar bed gegaan, maar hij werd direct daarop door de president en schepenen van Oss gearresteerd. Cornelis was gewend om bij de boeren in de schuren of schoppen te slapen. Hij is ruim een jaar geleden uit Antwerpen vertrokken en zwierf rond zonder vaste woonplaats. Hij heeft Cornelia tevoren nooit gezien of gekend. Hij heeft later gehoord dat zij bedelde voor haar kost. Cornelis heeft zijn koopmansgoederen buiten Handel in een herberg neergezet. Zijn huisvrouw is op 1-5-1797 overleden te Antwerpen en hij bleef achter met vier kinderen. Hij verdiende de kost door met koopmanschap door het land te reizen zonder pas.

3 Johannes Janse van Vugt en Dominicus van den Bogaert, inwoners alhier leggen een verklaring af ter instantie van Adrianus de Louw, molenaar en inwoner alhier. Johannes van Vugt verklaart dat hij begin 1795 naar het huis van Godefridus van de Poel is gegaan om zijn lasten te voldoen. Godefridus was collecteur van ’s lands lasten van Oss over de jaren 1793 en 1794 en had een zitdag bepaald. Johannes wilde zijn lasten in Franse assignaten voldoen, die toen nog in omloop waren. Na de assignaten geteld te hebben zei Godefridus dat ze niet voldoende waren om de lasten te voldoen en hij weigerde ze aan te nemen. Na een woordenwisseling en onvriendelijke bejegening werd hem bevolen het huis te verlaten. De dochters van de collecteur hebben hem aangepakt en het huis uitgetrokken. De zoon van de collecteur, Hendricus, die bij zijn vader inwoonde, is hem gevolgd met een knuppel en heeft hem bij het raadhuis daarmee geslagen zonder dat hij zich kon verweren met stok of mes. Dominicus van den Bogaert verklaart dat hij in april of mei jongstleden als lid van de municipaliteit op verzoek van en samen met Adrianus de Louw naar het woonhuis van Godefridus van de Poel is gegaan. Toen ze binnenkwamen zei Godefridus: ‘Daar komt hij al weer aan met zijn draijen.’ Adrianus zei tegen Godefridus dat hij bereid was zijn schulden over 1793 te voldoen op voorwaarde van korting van 2 stuivers per livre in overeenstemming met de publicatie van de gewezen representanten van het voormalig gewest van 27-4-1796, volgens het appointment van het intermediair administratief bestuur van het voormalig gewest op zijn rekwest. Adrianus heeft het bedrag in consignatie gegeven aan de municipaliteit. De betaling onder die voorwaarden werd echter door de collecteur geweigerd.

4 Adrianus van der Heijden, Johannes Carel van Schaijck, Laurens Arts en Gijs van Roermond, inwoners alhier verklaren op citatie door Jan de Gester, mede wonende alhier, dat zij gisterenmiddag 16-9-1798 in het huis van Jan de Gester waren, waar ze een glas bier dronken. Jan van den Hogen, wonende alhier, kwam aan de deur en wilde binnenkomen, maar Jan de Gester maakte de deur dicht. Adrianus en Johannes zagen even later dat Jan van den Hogen de glazen in de voorkamer van het huis van Jan de Gester met zijn hand of vuist insloeg, waardoor twee ruiten en een spijl zijn verbrijzeld. Laurens en Gijs hebben wel gehoord dat de glazen werden ingeslagen, maar ze hebben niet gezien wie dat deed. w.g. o.a. Laurens Aarts