Maashees in vogelvlucht

De naam

Het gedeelte "hees" in de benaming van Maashees en Holthees verwijst naar kreupelhout, struikgewas of andere lage jonge bosschages op hogere gronden. Het eerste gedeelte van Maashees heeft uiteraard alles te maken met de ligging aan de Maas. Die naam betekent dus zoiets als "struikgewas aan de Maas". Het bestanddeel "holt" in de naam Holthees is afgeleid van het Germaanse "hulta", dat woud betekent. De betekenis van die plaatsnaam moet dus zoiets zijn als "woud vol kreupelhout".

Bestuur en rechtspraak tot 1795

Maashees vormde vanaf het einde van de vijftiende eeuw samen met Holthees een schepenbank met een zogenaamde lage jurisdictie.  Alle andere zaken moest men aan de schepenbank van Grave voorleggen.

Maashees en Holthees hadden niet alleen een gezamenlijke rechtspraak, beide plaatsen deelden ook het dorpsbestuur, dat naast de schepenen bestond uit nog eens drie of vier gezworenen. Een van hen was de schatbeurder, ofwel de financieel verantwoordelijke functionaris (elders vaak burgemeester genoemd).

Na 1810

Tussen 1794 (na de Franse inval) en 1810 was het behoorlijk onrustig: het grondgebied van Nederland, en dus ook dat van Maashees en Holthees maakte eerst deel uit van de Republiek Frankrijk (1794-1795), vervolgens van de Republiek der Verenigde Nederlanden (1795-1796), de Bataafse Republiek (1796-1805), het Bataafs Gemenebest (1805-1806) en het Koninkrijk Holland (1806-1810). Ten slotte werd het totale Nederlandse grondgebied geannexeerd door Frankrijk en maakten we deel uit van het Keizerrijk Frankrijk (1810-1814).

Het gevolg daarvan was onder meer dat Nederland bestuurlijk werd ingericht naar Frans model. Op lokaal niveau ontstonden gemeenten onder leiding van een "maire". Zo werden Maashees, Holthees en Overloon samengevoegd tot de gemeente Maashees en Overloon. Deze gemeente heeft bijna anderhalve eeuw bestaan. In 1942 werden Maashees en Overloon samengevoegd met Vierlingsbeek.

De gemeente Vierlingsbeek werd daardoor meteen twee keer zo groot. De volgende gemeentelijke herindeling was die van 1 januari 1998, waarbij de gemeente Vierlingsbeek, met de dorpen Maashees, Holthees en Overloon, opging in de gemeente Boxmeer. De meest recente herindeling is die van 1 januari 2022, waarbij de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis opgingen in de gemeente Land van Cuijk. Maashees telde in 2021 660 inwoners, Holthees 445 en Overloon 4.090.

Gemeentewapen

Het gemeentewapen van Maashees en Overloon is vastgesteld in 1817, met de volgende omschrijving: "van lazuur (=blauw) beladen met zeven ronde gerstebroden van goud." Dit oude gemeentewapen ging terug op het schepenzegel uit 1746. In dat jaar is het schependomszegel opnieuw gesneden, waarbij het oude schependomszegel uit de vijftiende eeuw waarschijnlijk te vrij is geïnterpreteerd.

In het oude schepenzegel was er sprake van zes bollen, onderling van elkaar gescheiden door scheidingsdeeltjes. De zes bollen zouden oorspronkelijk een mispelbloem hebben kunnen voorstellen, wellicht onder invloed van het hertogdom Gelre. Zo’n invloed op de vorm van het Maashese schependomszegel is niet ondenkbeeldig, aangezien het in die tijd tot Gelre behorende Venray op een steenworp afstand lag en Maashees voor Venray in die tijd de aanlegplaats aan de Maas was.