De opening van de spoorlijn Breda-Tilburg in 1863 leidde tot een concentratie van leernijverheid in Dongen en later vooral ook in Rijen. Hier werd aan het eind van de negentiende eeuw het proces van de chroomlooiing ingevoerd: het gebruik van chroomzouten is vooral geschikt voor de vervaardiging van bovenleer en bekort het looiproces. Bovendien maakt het fabrieksmatige productie mogelijk.
De fabriek in 1926 (foto: Regionaal Archief Tilburg)
Zeker in Rijen werd voortvarend gemechaniseerd (in tegenstelling tot bijvoorbeeld Dongen, waar men nog lang op de traditionele manier het ambacht bleef uitoefenen). In 1906 richtte de familie Rompa de N.V. Nederlandsche Stoomlederfabriek Gilze-Reijen op. Aanvankelijk werd hier nog de plantaardige of kuiplooiing toegepast, maar al spoedig ging men over op chroomlooiing.
De fabriek in 1965
De fabriek doorstond de leercrisis van 1921 goed en ook de grote economische crisis van 1929. Dat gold niet alleen voor de familie Rompa, maar in het algemeen voor de leerlooiers in Rijen, waar de meeste bedrijven pas na 1900 ontstaan waren. Daar was tijdig gemechaniseerd en de fabriekseigenaren waren alerter op de markt dan in Dongen.
In 1929 telde Rijen nog 52 (van de 190 Brabantse) leerbedrijven (dat waren er 22 in 1891). In 1945 waren dat er nog steeds 42 (van de 121 Brabantse bedrijven) en ook in 1986 waren er in Rijen nog veruit de meeste leerfabrieken in Noord-Brabant: 19 van de in totaal 36 bedrijven.
Door een goed sociaal beleid en kennis van de leermarkt wist het bedrijf zich na de Tweede Wereldoorlog te handhaven, zelfs toen de concurrentie van lage-lonen-landen de leerindustrie in Europa en Amerika volledig begon te verdringen.
In 1998 nam Rompa volledig gemoderniseerde fabrieken in gebruik. In Rijen kwam de looierij en in Dongen de fabriek voor afwerking van het gelooide leer. Rompa Leder, zoals het bedrijf nu heet, en Ecco in Dongen zijn niet alleen de enige overgebleven looierijen in Noord-Brabant, maar zelfs de enige looierijen in Nederland.
Op deze aandeelbewijzen staat ook e.e.a. in het frans weergegeven met als naamgeving : "Fabrique á Vapeur Neerlandaise de Cuirs Gilze-Reijen".
Verder staat alles in twee kolommen, zijnde de talen, weergegeven : links in het nederlands en rechts in het frans.
Volgens die verschillende aandeelbewijzen is deze maatschappij opgericht : 'bij acte van 20 december 1906 ten overstaan van den te Maastricht gevestigden notaris J.M.M.H.Merckelbach verleden goedkeuring bij KB december 1906 nr:48 en veranderd den 15 juli 1913.'.
Op 22 juni 1920 zijn de statuten wederom aangepast op ontwerp waarvan de goedkeuring was verkregen op 10 november 1913 nr:40.
Het maatschappelijk kapitaal van deze vennootschap was Fl.225.000,= verdeeld in 2.250 preferente aandeelen elk groot Fl.100,= en 2.250 gewone aandeelen zonder bepaling van waarde.
Bij acte van 3 november 1925 voor den notaris A.P.J.M.Smitz te Tlburg zijn de statuten wederom aangepast en goedgekeurd bij KB van 27 november 1925 nr:28.
Het Maatschappelijk kapitaal is daarbij verhoogd naar Fl.450.000.= verdeeld in 9.000 aandeelen van Fl.50,= nominaal. Over de preferente aandelen wordt nu meer niet gesproken, die schijnen dan of te ingetrokken of omgezet naar gewone aandelen. Maar dit moet in die notariële acte terug te vinden zijn.
Ps. Op het preferent aandeel nrs:1137/1149/2216 met nominale waarde van Fl.100,= staat een stempel met de tekst "CAPITAL REMBOURSE 1915".
Echter deze stempel ontbreekt op het pref.aandeel nr:1419.
Van deze stukken zijn de dividend coupons 1 t/m 12 afgeknipt (vermoedelijk ook uitbetaald).
Van de gewone aandelen, uitgegeven in 1906, zijn de coupons 1 t/m 13 afgeknipt.
Van de gewone aandelen, uitgegegeven in 1926, met een nominale waarde van Fl.50,= zijn de coupons 19 t/m 21 afgeknipt.
Rien Wols, namens BHIC
bhiczei op 11 maart 2011 om 08:43
Bert,
hartelijk dank voor deze mooie aanvullingen! Je moest (en moet) als ondernemer duidelijk niet alleen iets weten van leerlooien, maar ook van hoe je het financieel/organisatorisch in elkaar steekt.
Bert vd Brandt
zei op 11 maart 2011 om 17:53
Rien,
Als je wilt kan ik, mits ik in Den Bosch kom, je deze aandeelbewijzen laten zien; zodat je er mogelijk een scan van kan maken en kan toevoegen aan dit artikel.
Laat me weten of je dit wenst.
PS. Ik heb meer "oude" aandeel bewijzen van de regio in bezit. Zo ook van de Zijdeteelt in St.Mich.Gestel.
MvG
Rien Wols, namens BHIC
bhiczei op 14 maart 2011 om 11:13
Bert,
Dat is een mooi aanbod, waar ik graag gebruik van maak. Dus als je een keer in Den Bosch komt: je bent van harte welkom :-)
J. van DIjk
zei op 27 maart 2011 om 00:10
Bert vd Brandt spreekt over 4 verschillende types aandeelbewijzen van deze vennootschap. Ik ben heel nieuwsgierig omdat ik van deze vennootschap zakn verzameken. ik ken er namelijk maar twee. Misschien kan hij me verder helpen.
Mariët Bruggeman, namens BHIC
bhiczei op 28 maart 2011 om 11:55
Beste Meneer van Dijk,
helaas is Bert van de Brandt nog niet langs geweest bij ons (het BHIC) om de aandeelbewijzen te laten.
Ook heeft hij helaas geen emailadres achtergelaten. Ik hoop dan ook van harte dat hij reageert op je oproep.
Met vriendelijke groeten,
Jeroen van Dijk
zei op 29 maart 2011 om 11:19
Beste Mevrouw Bruggeman
Ik heb Uw reactie gelezen. mocht Dhr van de Brandt zich melden, dan heeft U mijn mailadres.
Alvast bedankt
Bert van den Brandt
zei op 30 maart 2011 om 09:33
Neem eens een kijkje op <a href="http://scriptophilie.vdbic.nl/" target="_blank">deze site</a> en de daarop vermelde uitgewerkte/beschikbare sites. Binnenkort zal ik een aanvang gaan maken met het verder bijwerken van deze sites. Ik heb er al zeer lange tijd niets meer aan veranderd (dat is te zien onderaan). Ook staan onderaan twee klickable links om mij een mail te sturen.
MvG
Mariët Bruggeman, namens BHIC
bhiczei op 30 maart 2011 om 19:09
Beste Bert,
bedankt dat je zelf nog een keer gereageerd hebt.
Met vriendelijke groeten,
Bert Rompa
zei op 6 juni 2011 om 07:34
Ik zag u verhaal op internet betreffende de Nederlandsche Stoomlederfabriek uit Reijen. De foto's die daar bijgeplaatst zijn, zijn niet van deze stoomlederfabriek. De eerste foto is van de lederfabriek van W Rompa-van Meel uit Terheijden en de tweede foto is van zijn broer Jacobus Rompa, die ook in Terheijden een lederfabriek oprichtte. De eerste fabriek is later door mijn opa en nadien door mijn vader overgenomen.
Mijn opa Jan Rompa is wel betrokken geweest bij de oprichting van de Nederlandsche Stoomlederfabriek en is later daar ook directeur van geworden.
Ik heb van deze lederfabrieken -in eigen beheer samengesteld- een uitgebreid fotoboek met een stuk geschiedenis ervan in mijn bezit.
Ook heb ik drie van de vier genoemde aandelen in mijn verzameling betreffende de familie Rompa.
Om verwarring te voorkomen is het misschien mogelijk om de pagina aan te passen met de juiste foto's.
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 6 juni 2011 om 19:37
@Bert: Dat lijkt me zeker verstandig! We nemen even via de mail contact met je op om eea recht te zetten.
Bert vd Brandt
zei op 6 juni 2011 om 22:50
@Bert Rompa,
Je noemt, wat ik eerder diende te corrigeren, VIER echter het zijn er VIJF verschillende types van aandelen zoals in de bijgevoegde site staan weergegeven.
